Dario Fo, Αποσπάσματα από το βιβλίο « Ο κόσμος μου, Συζήτηση με τη Τζουζεπίνα Μανίν».

«Σε όλη μου τη ζωή δεν έγραψα τίποτα με μόνο σκοπό τη διασκέδαση, πάντα επιδίωκα να συμπεριλάβω στα κείμενά μου τις ρωγμές εκείνες που θα ήταν σε θέση να ταρακουνήσουν τις βεβαιότητες, να αμφισβητήσουν παγιωμένες απόψεις, να προκαλέσουν θυμό, να ανοίξουν λιγάκι το μυαλό του κόσμου. Όλα τα υπόλοιπα, η ομορφιά για την ομορφιά, η τέχνη για την τέχνη, δεν μ’ ενδιαφέρουν». «Συμβαίνει σε πολλούς καλλιτέχνες. Συνέβη και σε εσάς. Υπήρχαν φορές που δοκιμάσατε κι εσείς τις συνέπειες εκείνου του σκοτεινού δαίμονα που σήμερα ονομάζουν κατάθλιψη; Ένας όρος τον οποίο νομίζω ότι χρησιμοποιούμε υπερβολικά. Με ανησυχεί και με κάνει καχύποπτο όλη αυτή η μανία να θέλουμε να μεταμορφώσουμε σε παθολογία αυτό που μέχρι χθες ήταν ένα βασικό χαρακτηριστικό του ανθρώπινου χαρακτήρα.

Η μελαγχολία, η δυσθυμία, οι στιγμές που χάνεις το θάρρος σου είναι κομμάτι της ζωής του καθενός μας, άρα και της δικής μου». «Κι ύστερα, αυτές οι “μαύρες” περίοδοι μας δίνουν την ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τον εαυτό μας, τον κόσμο. Κάποιες φορές μάλιστα μας προκαλούν να γίνουμε πιο δημιουργικοί. Γιατί λοιπόν να τις κατευνάζουμε με χάπια; Βεβαίως, αν η ταλαιπωρία γίνεται πολύ έντονη, είναι καλύτερα να προσπαθήσουμε να την αντιμετωπίσουμε και με φάρμακα.
Έχω όμως την αίσθηση ότι τώρα πια έχουμε μπει στο μεγάλο βασίλειο των φαρμάκων και των φαρμακευτικών εταιρειών.

Στο πρώτο ελαφρύ σύμπτωμα, είτε είναι πονοκέφαλος είτε ψυχικός πόνος, έχουμε πάντα έτοιμο το χάπι που θα τα εξαφανίσει. Θεωρούμε μια τέτοια λύση πιο γρήγορη και πρακτική από το να μάθουμε να ανεχόμαστε τον πόνο, είτε αυτός είναι σωματικός είτε ψυχικός, ή να ψάξουμε να βρούμε τις αιτίες. Σε μια κοινωνία όπου το μόνο που μετράει είναι η αποτελεσματικότητα, όπου κανένας ποτέ δεν πρέπει να τα "παρατάει", όπου η ασθένεια και ο θάνατος είναι κάτι που πρέπει να καταχωνιάζουμε σαν να είναι ντροπή, το χημικό πυροτέχνημα, είτε αυτό ονομάζεται φάρμακο είτε ναρκωτικό, έγινε από τη μια πλευρά η εμπορική επιχείρηση του αιώνα, από την άλλη η άνετη παρακαμπτήριος για να μεταμφιέζουμε αυτό που συχνά είναι μια ατομική ή κοινωνική δυσφορία. Αν έδιναν στον Ροσίνι το Προζάκ, ποιος ξέρει πόσες υπέροχες μουσικές δεν θα είχε γράψει...».

Dario Fo ( 24 Μαρτίου 1926 — 13 Οκτωβρίου 2016) 

Αποσπάσματα από το βιβλίο « Ο κόσμος μου, Συζήτηση με τη Τζουζεπίνα Μανίν». 

Μετάφραση: Ανταίος Χρυσοστομίδης, Καστανιώτης 2013.