-- Δίσκος: "Των Ακριτών και των αντρειωμένων" - Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής "Δόμνα Σαμίου"
-- Ημερομηνία κυκλοφορίας: 2017
ΓΚΑΪΝΤΑ: Γιάννης Ντομπρίδης
ΛΥΡΑ ΘΡΑΚΗΣ: Δημήτρης Αρβανίτης
ΝΤΑΟΥΛΙ: Γιώργος Μαυρομάτης
Απόσπασμα από πανάρχαιο, διηγηματικό, ακριτικό τραγούδι από την περιοχή της Ανατολικής Θράκης, το οποίο συνδέθηκε στενά σε ορισμένα Θρακικά χωριά με το πανάρχαιο έθιμο της πυροβασίας (Αναστενάρια).
Ο ελληνικός, θρακικός πληθυσμός διέσωσε μέχρι σήμερα πληθώρα αρχέγονων ήχων και δρωμένων και κυρίως οι κάτοικοι από τα χωριά Κωστί και Μπροντίβο της Ανατολικής Θράκης (περιοχή Αγαθούπολης), σήμερα εγκατεστημένοι στο Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, στη Μαυρολεύκη Δράμας, στη Μελίκη Ημαθίας, στην Κερκίνη Σερρών και στην Αγία Ελένη Σερρών. Μερικά βουλγάρικα χωριά, γειτονικά στα προαναφερθέντα ελληνικά είχαν υιοθετήσει επίσης το έθιμο και του είχαν δώσει την ονομασία "Νεστινάρκα".
Στα αναστενάρικα πανηγύρια το κεντρικό τραγούδι, που αποκαλείται Αγίτικο ή Αϊ-κωσταντινιάτ'κο ή του Παππού ή του Προσκυνησμένου, είναι αρθρωτό και αποτελείται από στίχους τριών γνωστών αφηγηματικών τραγουδιών κατάλληλα επιλεγμένων από μια τεράστια μουσική δεξαμενή και προσαρμοσμένων στις απαιτήσεις και το νόημα της τελετουργίας: «Της κακής πεθεράς», «Του λύκου εκδικητή» και «Της μάνας φόνισσας». Οι περισσότεροι στίχοι που τραγουδιούνται και χορεύονται εκστατικά προέρχονται από το πρώτο, εμπλεκόμενοι άτακτα με λίγους στίχους από τα άλλα δύο, κάτι που δεν εμποδίζει τους τελεστές να ανακαλούν το πλήρες νόημα των τραγουδιών, τα οποία γνωρίζουν καλά. Και τα τρία τραγούδια περιστρέφονται γύρω από το θέμα της καταστροφικής σχέσης του ήρωα με τη μάνα του. Έξω από το συγκεκριμένο πλαίσιο και χωρίς την κατανόηση του αρχετυπικού λησμονημένου γονιμικού μύθου που υπόκειται στην τελετουργία και αποτελεί το συμβολικό της υπόβαθρο, με κυρίαρχη μια ιερή αυτόνομη και παραβατική μητρική μορφή που εναλλακτικά γεννάει, αγαπάει και καταστρέφει, και με ασαφή μητρική-συζυγική σχέση με τον αρσενικό νεαρό συνοδό της, τον μέλλοντα να πεθάνει βίαια μέσα στη νιότη του αναβλαστικό θεό, η αλληλουχία και το περιεχόμενο των στίχων δεν βγάζουν νόημα.
Ο Βρετανός νεοελληνιστής Roderick Beaton υποστηρίζει ότι «το τραγούδι "υιοθετήθηκε" από τους αναστενάρηδες φαινομενικά λόγω του ονόματος του ήρωα -αν και κανένα στοιχείο από τα χαρακτηριστικά ή τη συμπεριφορά τόσο του ίδιου όσο και της μάνας του δεν προσομοιάζει στους λατρευόμενους αγίους». Είναι ο πρώτος -και ο μόνος ίσως- από τους αναλυτές του τραγουδιού που υποθέτει ότι υπάρχει «ένα κρυφό νόημα ή κάποια δυνατότητα ερμηνείας που θα μπορούσε να εξηγήσει την εναρμόνισή του με την τελετουργία των Αναστενάριων». Πιστεύω ότι τα χαρακτηριστικά των μυθικών αυτών θεϊκών προσώπων που υπόκεινται στους λατρευόμενους αγίους ερμηνεύουν πολλές πλευρές του θεραπευτικού αναστενάρικου πανηγυριού και, αμφίδρομα, κάνουν κατανοητά τα κριτήρια επιλογής, τη λειτουργία και το νόημα των τελετουργικών τραγουδιών.
Μιράντα Τερζοπούλου (2017).
-- Δίσκος: "Των Ακριτών και των αντρειωμένων" - Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής "Δόμνα Σαμίου"
-- Ημερομηνία κυκλοφορίας: 2017
