«Ειδυλλιακή σκηνή. Σε ανοικτό πράσινο φόντο ο Νώντας ποτίζει με το λάστιχο. Ακούγεται μόνο ο ήχος του νερού που πέφτει με δύναμη. Σταματάει το πότισμα και κάνει μια κίνηση αυθόρμητη, που την έχουν κάνει δεκάδες χιλιάδες “ποτιστές κήπων”. Παίρνει νεράκι, δροσίζει δυο τρεις φορές το πρόσωπο του και μετά βάζει το λάστιχο στο στόμα και πίνει. Είναι στον κόσμο του…»
[πηγή: Ευγενία Φακίνου, Φιλοδοξίες κήπου, Καστανιώτης, Αθήνα 2006, σελ. 134]
Σήμερα στο σχολείο πολύ πικράθηκα. Και την περίμενα πώς και πώς αυτή τη μέρα. Γιατί σήμερα θα μας έδινε διορθωμένες τις εκθέσεις μας. Η δεσποινίς, λοιπόν, αφού μπήκαμε μέσα, μοίρασε ολωνών τα τετράδια. Μόνο σε μένα δεν το ’δωσε.
«Έχω», λέει η δεσποινίς, «εδώ τρεις διαφορετικές εκθέσεις που θέλω να τις ακούσει όλη η τάξη. Η μία είναι της Χατζηπέτρου, η άλλη του Σακίνου και η τρίτη της Πετροπούλου».
Πρώτα, λοιπόν, η δεσποινίς μάς διάβασε του Σακίνου. Αυτός είναι ο αταξιάρης ο Γιώργος, ο ξάδελφος του Κυριάκου. Είχε γράψει πέντε σειρές όλες όλες.
Έλεγε:
«Σήμερα πήγαμε στο Μουσείο. Είχε μέσα κάτι αρχαία πράγματα. Εμένα μ’ αρέσουν τα διαστημόπλοια και οι πύραυλοι. Αλλά ακόμα δεν έχουν φτιάξει μουσείο για πυραύλους. Όταν θα φτιάξουν, θα πηγαίνω με τις ώρες».
«Λοιπόν», του είπε η δεσποινίς, όταν τέλειωσε το διάβασμα, «ως πότε θα μας κάνεις τον έξυπνο; Είναι ελληνικά αυτά; Είναι καν έκθεση αυτή; Πες στη μητέρα σου να ’ρθει που τη θέλω.
»Θα σας διαβάσω τώρα την έκθεση της Χατζηπέτρου», μας είπε.
(Τρέμουν τα χέρια μου από την αγωνία... Παγώνουν τα δάχτυλά μου...)
«Είναι η πρώτη φορά που πήγα σε τόσο μεγάλο μουσείο. Είχε ωραία παλιά πράγματα μέσα.
Είχε κολιέ και βραχιόλια που φορούσαν οι αρχαίες κυρίες, είχε και όπλα και μάσκες που φορούσαν οι αρχαίοι πολεμιστές. Αγάλματα και τεράστια βάζα που τα λένε αμφορείς.
»Δυο πράγματα θα θυμάμαι σ’ όλη μου τη ζωή από το μεγάλο μουσείο της Αθήνας. Το παιδί πάνω στο άλογο και τον Αριστόδικο. Δεν μπορώ να πω ποιο απ’ τα δυο μου έκανε πιο πολλή εντύπωση.
»Το παιδί πάνω στ’ άλογο νόμιζες ότι θα έδινε μια στ’ άλογό του κι αυτό θα σαλτάριζε μακριά απ’ τα κάγκελα και τα μουσεία. Κι ότι ελεύθερο θα έτρεχε σ’ όλη την Ελλάδα. Θα ανέβαινε βουνά, θα κατέβαινε πεδιάδες, θα πήδαγε ποταμάκια κι όλο θα έτρεχε, χωρίς να σταματήσει ποτέ.
»Νομίζω ότι το παιδί και το άλογο είναι οι πιο φυλακισμένοι άνθρωποι που έχω δει στη ζωή μου...
»Κι ο πιο αδικημένος, ο Αριστόδικος.
»Κανένας δεν τον κοιτάει, κανείς δεν του δίνει σημασία. Όλοι τον προσπερνάνε, για να σταθούν πέντε μέτρα πιο κει, στο άγαλμα του Δία ή του Ποσειδώνα. Όλοι βλέπουν το τεράστιο άγαλμα και κανείς, μα κανείς δε βλέπει τον Αριστόδικο. Ούτε κι εγώ ήξερα ότι τον λέγαν έτσι. Μου έκανε όμως εντύπωση που το στήθος και το πρόσωπό του ήτανε όλο γρατζουνιές και χαρακιές. Διάβασα τότε το χαρτάκι που έλεγε ότι βρέθηκε πριν σαράντα χρόνια στα Μεσόγεια της Αττικής κι ότι οι χαρακιές στο στήθος και στο πρόσωπο είχανε γίνει από το αλέτρι του γεωργού.
»Γι’ αυτό λέω ότι τον αδικήσαμε. Τον αδίκησαν αυτοί που τον βάλανε δίπλα σ’ αυτόν τον υπέροχο Δία. Αλλά τον αδικήσαμε κι εμείς που δεν του ρίξαμε ούτε ένα βλέμμα. Γι’ αυτό του αφιερώνω αυτή την έκθεση».
«Είσαι ένα υπερφίαλο1 πλάσμα, Χατζηπέτρου», είπε η δεσποινίς. «Ποιος σου δίνει, νομίζεις, το δικαίωμα να λυπάσαι ένα έργο τέχνης; Άσε τις παιδαριώδεις φλυαρίες για το προηγούμενο άγαλμα του παιδιού και του αλόγου... Δεν ξεύρω τι είδους εκθέσεις γράφατε στο νησί σου, αλλά καιρός είναι να μάθεις να γράφεις πραγματικές εκθέσεις».
Στεκόμουνα στην εξώπορτα όταν ήρθε ο κύριος Αλέκος.
[…]«Λοιπόν», είπε αυτή και άνοιξε ένα πράσινο τετράδιο, «για σήκω εσύ, η καινούργια, και πες μου τ’ όνομά σου».
Στάθηκα όρθια δίπλα στο θρανίο μου κι είπα: «Αστραδενή Χατζηπέτρου».
Η κυρία δε με κοίταζε, ετοιμαζότανε να γράψει τ’ όνομά μου στο τετράδιο —ο κατάλογος θα ήταν— αλλά τα παιδιά άρχισαν τα γέλια… Γιατί άραγε;… Και τότε εκείνη σήκωσε το κεφάλι, χτύπησε ένα χάρακα στο τραπέζι και είπε:
«Ησυχία εσείς! Πώς το είπες αυτό το όνομα;».
«Αστραδενή Χατζηπέτρου».
«Όχι το Χατζηπέτρου… το Αστραδενή… Χριστιανικό είναι;…».
«Ναι», έκανα με το κεφάλι. Έτρεμα. Δεν της άρεσε τ’ όνομά μου, φαίνεται…
Δηλαδή, ΕΤΣΙ σε βάφτισε ο παπάς;», ξαναρώτησε.
«Αστερόπη, με βάφτισε, αλλά με φωνάζουν Αστραδενή».
«Και το… Αστραδενή είναι χριστιανικό;».
«Μάλιστα. Η κυρία μας —η δασκάλα μου— θέλω να πω η παλιά μου η δασκάλα, μου είπε ότι είναι πολύ αρχαίο όνομα. Είναι ένα αστέρι από τα εφτά της Πούλιας…».
(Τι μου ‘ρθε και τα ‘λεγα όλα αυτά… Θάλασσα τα ‘κανα… Ορίστε! Τα παιδιά γελάνε… Τι γελάνε, δηλαδή… αυτά σπαρταράνε, χτυπιούνται πάνω στα θρανία τους…).
Η δασκάλα χτυπάει το χάρακα στο τραπέζι και φωνάζει: «Ησυχία!».
«Εγώ, δεν ξέρω τέτοιο όνομα. Πότε γιορτάζεις, τέλος πάντων, για να καταλάβω».
«Οι Αστερόπες δε γιορτάζουν. Μόνο γενέθλια έχουν».
Άλλα γέλια από κάτω. Μα γιατί γελάνε ΕΤΣΙ όλοι αυτοί;… Πρέπει να τα μπαλώσω, αλλιώς αυτή η δασκάλα θα με γράψει στα μαύρα κατάστιχα…
«Μερικές Αστερόπες, κυρία, λέω, γιορτάζουν της Αγίας Ουρανίας. Εγώ όμως δεν κάνω γιορτή…».
«Λοιπόν, για να τελειώνουμε», είπε η κυρία κι έγραφε… «ΟΥ-ΡΑ-ΝΙ-Α ΧΑ-ΤΖΗ-ΠΕ- ΤΡΟΥ».
«Αστερόπη, κυρία!», φώναξα. «Αυτό είναι τ’ όνομά μου».
«Πρόσεξε, γιατί δε θα τα πάμε καλά εμείς οι δύο!
ΟΥΡΑΝΙΑ θα σε φωνάζω. Αυτό είναι όνομα της Εκκλησίας μας».
Μια μέρα, κάτι κορίτσια μου τραγουδούσανε ένα πειραχτικό τραγούδι: «Αστερία, Αστερία, είσαι μια μικρή κυρία». Τις πλάκωσα στο ξύλο. Με νευριάζανε… Καθόμουν στη γωνιά μου κι έτρωγα το κουλούρι μου κι αυτές εκεί: «Αστερία κι Αστερία…». Στην αρχή έκανα ότι δεν καταλάβαινα, μετά… άνθρωπος είμαι κι εγώ… τις βούτηξα απ’ τα μαλλιά — τις δύο— και τις έφερα κάτω. Είμαι πολύ καλή σ’ αυτό το κόλπο. Μου το ‘χει μάθει ο ξάδελφος μου ο Ντίνος.
Οι μαρτυριάρες πήγανε στη δασκάλα. Με φώναξε η δεσποινίς. Της τα ‘πα κι εγώ. Δε θα μίλαγα, αν δε γινόταν η φασαρία, αλλά τώρα που έγινε… Θα έκανα υπομονή, πόσος καιρός μας μένει… Ένας μήνας!… Του χρόνου μπορεί και να ‘χω άλλη δασκάλα… Αλλά τώρα… Δεν την κράτησα τη γλώσσα μου και τα ‘πα. Καλά λέει η μάνα μου ότι είμαι «γλωσσού».
«Με λέγανε Αστερία», είπα στη δεσποινίδα, «κι εγώ θύμωσα. Ούτε Αστερία ούτε Ουρανία με λένε. Τ’ όνομά μου είναι Αστραδενή! Κι ο παπα-Λεμόνης, που είναι Χριστιανός με Χ κεφαλαίο, τη βαφτιστικιά του Αστραδενή τη φωνάζει. Κι εμένα Αστραδενή με λένε. Κι όποιος με ξαναπεί μ’ άλλο όνομα δε θ’ ακούσω!…»
Αυτό, βέβαια, για την αφεντιά της το είπα. Ουρανία με ανέβαζε, Ουρανία με κατέβαζε.
Θύμωσε. Με είπε αυθάδη, αναιδή και τέτοια. Με πήγε στον κύριο διευθυντή. Εκεί έγινε άλλη φασαρία. Ο διευθυντής με ρώτησε πώς με βάφτισε ο παπάς. Του ‘πα. Ανοιξε και το χαρτί που ‘χα φέρει απ’ τη Σύμη και που μ’ έγραφε Αστερόπη. Είπε στη δεσποινίδα να με φωνάζει Αστερόπη.
Όχι ότι με πείραζε… Καλό και περίκαλο το Αστερόπη… Αλλά σκέφτομαι… «Αστραδενή, ή που καταφέρνεις να σε φωνάζουν Αστραδενή ή που δεν αξίζεις τίποτα…».
Είπα, λοιπόν, στο διευθυντή ότι και τους Γιάννηδες τους βαφτίζει ο παπάς Ιωάννηδες, ποιος όμως τους λέει έτσι… Όλοι Γιάννηδες τους φωνάζουν… Γέλασε ο διευθυντής κι είπε: «Εντάξει, μη χάνουμε την ώρα μας για ένα όνομα. Αστραδενή, λοιπόν!…».
Η δεσποινίς, αν την έπιανες από τη μύτη, θα ‘σκαγε. Εγώ δεν τολμούσα να την κοιτάξω.
Τις πρώτες φορές που με φώναξε «Ουρανία», σκέφτηκα ότι θα με είχε συνηθίσει έτσι και δεν απάντησα. Έκανα σαν να μίλαγε σε κάποιον άλλον. Μια, δυο, άρχισε να με φωνάζει Αστραδενή. Πολύ μου άρεσε. Να, σαν να ‘τρεχε δροσερό νεράκι μέσα μου. Έτσι μου φαινόταν.
Ευγενία Φακίνου, «Αστραδενή»
