Milan Kundera - Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι (απόσπασμα)

 Το σκοτάδι τον ελκύει, όπως και το φως. Στις μέρες μας, το να σβήνεις το φως για να κάνεις έρωτα μοιάζει γελοίο, το ξέρει, κι αφήνει ένα μικρό φωτάκι αναμμένο πάνω απ' το κρεβάτι. Την ώρα όμως που μπαίνει μέσα η Σαμπίνα, σβήνει το φως. Η ηδονή που τον κυριεύει απαιτεί σκοτάδι. Αυτό το σκοτάδι είναι καθαρό, απόλυτο, χωρίς εικόνες ή οράματα, αυτό το σκοτάδι δεν έχει τέλος, δεν έχει σύνορα, αυτό το σκοτάδι είναι το άπειρο που ο καθένας μας κουβαλάει μαζί του (ναι, όποιος αναζητάει το άπειρο δεν έχει παρά να κλείσει τα μάτια!).

Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι

Μετάφραση από τα Γαλλικά: Κατερίνα Δασκαλάκη

Μίλαν Κούντερα - Η Αθανασία (απόσπασμα)

 Το πεζοδρόμιο μυρμήγκιαζε από κόσμο και δύσκολα κανείς μπορούσε να προχωρήσει. Μπροστά της, δυο μακρόστενες σιλουέτες Βόρειων, με πάλλευκα μάγουλα, με κίτρινα μαλλιά, άνοιγαν δρόμο μέσα στο πλήθος: ένας άντρας και μια γυναίκα, που δέσποζαν δυο κεφάλια παραπάνω από την κινούμενη μάζα των Γάλλων και των Αράβων. Και ο ένας και η άλλη είχαν ένα ροζ σάκο και πάνω στην κοιλιά, μέσα σ’ ένα σάκο-»καγκουρό», ένα βρέφος. Χάθηκαν γρήγορα για να αντικατασταθούν από μια γυναίκα με βρακί φαρδύ που σταματούσε στα γόνατα, σύμφωνα με τη μόδα της χρονιάς. Η Ανιές σκέφτηκε: η γυναίκα αυτή θα μπορούσε να είχε βρει είκοσι άλλους τρόπους να ντυθεί για να κάνει λιγότερο τερατώδη τα οπίσθιά της. Γιατί δεν το κάνει; Οι άνθρωποι, όχι μόνο δεν γυρεύουν πια να είναι ωραίοι όταν βρίσκονται ανάμεσα στους άλλους, αλλά δεν γυρεύουν ούτε καν να μην είναι άσχημοι! Είπε μέσα της: μια μέρα, όταν η έφοδος της ασχήμιας θα έχει γίνει εντελώς ανυπόφορη, θα αγοράσει από ένα ανθοπωλείο ένα βλασταράκι «μη με λησμόνει», ένα μόνο βλασταράκι, ένα λεπτό κοτσάνι που καταλήγει σ’ ένα λουλούδι μικροσκοπικό. Θα βγει μ’ αυτό στο δρόμο κρατώντας το μπροστά στο πρόσωπό της, με το βλέμμα απάνω του, ώσπου να μην βλέπει τίποτ’ άλλο από αυτό το ωραίο γαλάζιο σημείο, ύστατη εικόνα που θέλει να διατηρήσει από έναν κόσμο που έχει πάψει να τον αγαπάει. Θα πάει έτσι μέσα στους δρόμους του Παρισιού, οι άνθρωποι σύντομα θα μάθουν να την αναγνωρίζουν, τα παιδιά θα την παίρνουν από πίσω, θα την κοροϊδεύουν, θα της πετούν σαΐτες, και όλο το Παρίσι θα την φωνάζει «η τρελή με το μη με λησμόνει». Συνέχισε το δρόμο της: το δεξί αυτί κατέγραφε ανακλώμενα μουσικά κύματα, ρυθμικές τυμπανοκρουσίες, που προέρχονταν από τα μαγαζιά, από τα κομμωτήρια, από τα εστιατόρια, ενώ το αριστερό αυτί συνελάμβανε τους θορύβους της ασφάλτου: το ενιαίο βζννν, βζννν των αυτοκινήτων, το βόμβο ενός λεωφορείου που ξεκινάει. Έπειτα της τρύπησε τα αυτιά ο διαπεραστικός θόρυβος από ένα μηχανάκι. Δεν μπόρεσε να εμποδίσει τον εαυτό της από το να αναζητήσει με τα μάτια εκείνον που της προκάλεσε αυτόν τον φυσικό πόνο: μια νέα κοπέλα με τζην, με μαύρα μαλλιά που ανέμιζαν, καθόταν στητή στη σέλα σαν μπροστά σε μια γραφομηχανή • χωρίς σιγαστήρα, η μηχανή έκανε έναν απαίσιο κρότο... Δεν ήταν η μηχανή που έκανε θόρυβο, ήταν το εγώ της κοπέλας με τα μαύρα μαλλιά • αυτή η κοπέλα, για να ακουστεί, για να απασχολήσει τη σκέψη του άλλου, είχε προσθέσει στην ψυχή της μια θορυβώδη εξάτμιση. Βλέποντας να πετούν τα μακριά μαλλιά αυτής της παταγώδους ψυχής, η Ανιές κατάλαβε ότι επιθυμούσε σφοδρώς το θάνατο της μοτοσικλετίστριας. Αν την είχε ανατρέψει το λεωφορείο, αν έμενε πάνω στο λιθόστρωτο μες στα αίματα, η Ανιές δεν θα δοκίμαζε ούτε φρίκη ούτε λύπη, αλλά μόνο ικανοποίηση. Τρομαγμένη ξαφνικά από τούτο το μίσος, σκέφτηκε: ο κόσμος έφτασε σ’ ένα όριο • όταν το περάσει, όλα μπορούν να φθάσουν στην τρέλα: οι άνθρωποι θα περπατούν στο δρόμο κρατώντας ένα «μη με λησμόνει», ή ίσως θα πυροβολούνται στο ψαχνό μόλις θα αντικρίζονται. Και θα αρκεί κάτι απειροελάχιστο, μια σταγόνα νερό θα κάνει το ποτήρι να ξεχειλίζει: παραδείγματος χάριν, ένα αυτοκίνητο, ένας άνθρωπος ή ένα ντεσιμπέλ παραπάνω στο δρόμο. Υπάρχει ένα όριο ποσοτικό που δεν μπορεί να υπερφαλαγγιστεί • το όριο αυτό, όμως, κανείς δεν το φρουρεί, μπορεί μάλιστα κανείς να μη γνωρίζει κιόλας την ύπαρξή του.

(Μίλαν Κούντερα, Η Αθανασία, μετάφραση Κατερίνα Δασκαλάκη, εκδ Εστίας, Αθήνα 1991, σσ. 31-33, επιλεγμένα αποσπάσματα)

 

 

Milan Kundera - Η ζωή είναι αλλού (απόσπασμα)

Μόνο ο αληθινός ποιητής ξέρει πόσο θλιβερά είναι μέσα στο σπίτι της ποίησης με τους καθρέφτες. Πίσω από τα τζάμια ακούγονται μακρινοί πυροβολισμοί και η καρδιά λαχταράει να φύγει.

Ο Λέρμοντοφ κουμπώνει τη στρατιωτική στολή του, ο Μπάιρον βάζει ένα πιστόλι στο συρτάρι του κομοδίνου του, ο Βόλκερ παρελαύνει μέσα από τα ποιήματά του μαζί με τα πλήθη, ο Χάλας βάζει τις βρισιές του σε ομοιοκαταληξία, ο Μαγιακόφσκι πατάει το ίδιο του το τραγούδι στο λαιμό.

Μιά μεγαλοπρεπής μάχη μαίνεται μέσα στους καθρέφτες. Προσοχή όμως! Οι ποιητές έτσι και βγούν κατά λάθος από το σπίτι με τους καθρέφτες βρίσκουν το θάνατο, γιατί δεν ξέρουν να πυροβολούν,κι όποτε πυροβολούν πετυχαίνουν το δικό τους κεφάλι.

Αλίμονο,τους ακούτε; Προχωρούν! Ενα άλογο τρέχει στα φιδωτά μονοπάτια του Καυκάσου,αναβάτης είναι ο Λέρμοντοφ ,οπλισμένος με ένα πιστόλι.Και να που ακούγονται και πάλι οπλές αλόγων και μια άμαξα που προχωράει τρίζοντας!Τούτη τη φορά είναι ο Πούσκιν, κι αυτός με πιστόλι και πάει κι αυτός να μονομαχήσει!.......

Ποιός ποιητής δεν ονειρεύτηκε τον θανατό του; Ποιος ποιητής δεν τον φαντάστηκε;..γιατί ο θάνατος είναι μήνυμα.ο θάνατος μιλάει η πράξη του θανάτου έχει τη δική της σημειολογία ……

Ο Δάσκαλος Γιαν Χούς κι ο Τζορντάνο Μπρούνο δεν ήταν δυνατόν να πεθάνουν ούτε από σκοινί ούτε από ξίφος μόνο πάνω στην πυρά θα ήταν δυνατόν να πεθάνουν.Η ζωή τους έγινε έτσι ένα πυρακτωμένο σινιάλο,το φώς ενός φάρου,ενας δαυλός που λάμπει από μακριά μέσα στον χρόνο,γιατί το σώμα είναι εφήμερο και η σκέψη αιώνια και η τρεμάμενη φλόγα είναι η εικόνα της σκέψης….

Από την άλλη δεν μπορούμε να διανοηθούμε την Οφηλία στις φλόγες,μόνο από νερό θα μπορούσε να πεθάνει,γιατί τα βάθη των νερών συγχέονται με τα βάθη της ανθρώπινης ψυχής ,το νερό είναι το στοιχείο εξολοθρευτής αυτών που χάθηκαν μέσα στον εαυτό τους,στον έρωτά τους ,στα αισθήματά τους,στην παραφροσύνη τους,στους καθρέφτες τους και στις δίνες τους..στο νερό πνίγονται οι κοπέλες των δημοτικών τραγουδιών που ο καλός τους δεν γύρισε από τον πόλεμο,στο νερό ρίχτηκε η Χάρριετ Σέλλευ,στον Σηκουάνα έπεσε και πνίγηκε ο Πάουλ Τσέλαν.

ΜΙΛΑΝ ΚΟΥΝΤΕΡΑ (1 Απριλίου 1929 - 11 Ιουλίου 2023)

Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΟΥ

Μτφρ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΡΗΣ

Milan Kundera - H ταυτότητα (απόσπασμα)

 Η φιλία είναι απαραίτητη στον άνθρωπο για την καλή λειτουργία της μνήμης του. Το να θυμόμαστε το παρελθόν μας, το να το κουβαλάμε πάντοτε μαζί μας, είναι ίσως ο αναγκαίος όρος για να διαφυλάξουμε, όπως λέμε, την ακεραιότητα του εγώ μας. Για να μη συρρικνωθεί το εγώ μας, για να διατηρήσουμε τον όγκο του, πρέπει να ποτίζουμε τις αναμνήσεις σαν τα λουλούδια στη γλάστρα, κι αυτό το πότισμα απαιτεί τακτική επαφή με τους μάρτυρες του παρελθόντος, δηλαδή με τους φίλους. Οι φίλοι είναι ο καθρέφτης μας· η μνήμη μας· το μόνο που απαιτούμε από αυτούς είναι να γυαλίζουν κάπου κάπου τον καθρέφτη για να μπορούμε να κοιταζόμαστε μέσα.

Πηγή: Η ταυτότητα, μτφρ.: Γιάννης Η. Χάρης, εκδόσεις της Εστίας

Milan Kundera - Η Αθανασία (αποσπάσματα)

Γι' αυτό σας λέω: η γυναίκα θα είναι το μέλλον του άντρα ή θα τελειώνουμε με την ανθρωπότητα, γιατί μόνο μια γυναίκα μπορεί να κρατήσει μέσα της μια ελπίδα που τίποτα δεν την δικαιολογεί, και να μας καλέσει σ’ ένα μέλλον αμφίβολο στο οποίο χωρίς τις γυναίκες θα είχαμε από καιρό πάψει να πιστεύουμε. Όλη μου τη ζωή ήμουν έτοιμος ν' ακολουθήσω τη φωνή τους, ακόμα κι αν είναι μια τρελή φωνή, παρ’ όλο που είμαι ό,τι άλλο παρά τρελός. Αλλά γι' αυτόν που δεν είναι τρελός, τίποτα ωραιότερο δεν υπάρχει από το να αφεθεί να οδηγηθεί στο άγνωστο από μια φωνή που είναι τρελή!» Επανέλαβε τότε με επισημότητα τις γερμανικές λέξεις: «Das Ewigweibliche zieht uns hinan! Το αιώνιο θήλυ μας παρασύρει προς τα πάνω!»

Πηγή: Μίλαν Κούντερα, Η Αθανασία, Μετάφραση από τα Γαλλικά: Κατερίνα Δασκαλάκη, Αθήνα: Εστία 2009, σ. 412.

Πρέπει να καταλάβουμε το πλαίσιο της ζωής: Μέχρι ένα ορισμένο σημείο, ο θάνατος παραμένει κάτι πολύ μακρινό για να ασχολίομαστε μαζί του. Δεν τον έχουμε δει, δεν είναι ορατός. Είναι η πρώτη φάση της ζωής, η ευτυχέστερη. Έπειτα, ξαφνικά, βλέπουμε τον ίδιο το θάνατο μπροστά μας και είναι αδύνατον να τον απομακρύνουμε από το οπτικό μας πεδίο. Είναι μαζί μας. Και επειδή η αθανασία είναι κολλημένη με το θάνατο, μπορεί να πει κανείς ότι και η αθανασία είναι κι αυτή μαζί μας… Μετά τη δεύτερη αυτή φάση της ζωής, που ο άνθρωπος δεν μπορεί ν’ αφήσει το θάνατο από τα μάτια του, έρχεται μια τρίτη, η πιο σύντομη και η πιο κρυφή, για την οποία ξέρουμε πολύ λίγα πράγματα και για την οποία δεν μιλούμε. Κόπωση: σιωπηλή γέφυρα που οδηγεί από την όχθη της ζωής στην όχθη του θανάτου.

Milan Kundera - Η αβάσταχτη ελαφρότητα του Είναι (απόσπασμα)

Πήγαιναν κι έρχονταν, στα βήματα του χορού στον ήχο του πιάνου και του βιολιού. Η Τερέζα ακουμπούσε το κεφάλι στον ώμο του. Όπως μέσα στο αεροπλάνο που τους έπαιρνε και τους δύο μακριά μες στην ομίχλη. Ένιωθε τώρα την ίδια παράξενη ευτυχία, την ίδια παράξενη θλίψη, όπως τότε. Αυτή η θλίψη σήμαινε: βρισκόμαστε στον τελευταίο σταθμό. Αυτή η ευτυχία σήμαινε: είμαστε μαζί. Η θλίψη είναι η μορφή και η ευτυχία το περιεχόμενο. Η ευτυχία γέμιζε το χώρο της θλίψης.

Πηγή: Μίλαν Κούντερα, Η αβάσταχτη ελαφρότητα του Είναι, Μετάφραση από τα Γαλλικά: Κατερίνα Δασκαλάκη, Αθήνα: Ειδική έκδοση για την εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» 2007, σ. 316.

Μilan Kundera - Ο ακρωτηριασμός της Δύσης

Βάνδαλος είναι ένας άνθρωπος περήφανος για τη στενομυαλιά του, συμφιλιωμένος με τον εαυτό του και έτοιμος ανά πάσα στιγμή να διεκδικήσει τα δικαιώματά του. Μες στην περήφανη στενομυαλιά του πιστεύει πως ένα από τα αναπαλλοτρίωτα δικαιώματά του είναι να προσαρμόσει τον κόσμο στη δική του εικόνα, και, επειδή ο κόσμος απαρτίζεται ως επί το πλείστον από όλα όσα τον ξεπερνούν, τον καταστρέφει προσαρμόζοντάς τον στη δική του εικόνα. Έτσι, ένας έφηβος αποκεφαλίζει ένα άγαλμα στο πάρκο, επειδή το άγαλμα αυτό υπερβαίνει προκλητικά τη δική του ανθρώπινη ουσία, και απ' τη στιγμή που κάθε πράξη αυτοεπιβεβαίωσης φέρνει ικανοποίηση στον άνθρωπο, προχωρεί περιχαρής στον αποκεφαλισμό. Οι άνθρωποι που ζουν μονάχα το ασύνδετο παρόν τους, που αγνοούν κάθε ιστορική συνέχεια και δεν διαθέτουν κουλτούρα, είναι ικανοί να μεταμορφώσουν την πατρίδα τους σε μια έρημο δίχως ιστορία, δίχως μνήμη, δίχως καμιά απήχηση και στερημένη από κάθε ομορφιά.

Μίλαν Κούντερα, Ο ακρωτηριασμός της Δύσης, μτφρ. Γιάννης Η. Χάρης, Εστία.

Μίλαν Κούντερα- Αποσπάσματα

Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι:

 -Όσο πιο βαρύ είναι το φορτίο , όσο πιο κοντινή στη γη είναι η ζωή μας, τόσο είναι πιο αληθινή πιο πραγματική. Σ΄αντιστάθμισμα, η ολική απουσία του φορτίου κάνει το ανθρώπινο ον να γίνεται πιο ελαφρύ απ΄τον άνεμο , να πετάει , ν΄απομακρύνεται από τη γη ,απ΄το  γήινο είναι, να μην είναι παρά μόνο κατά το ήμιση αληθινό και οι κινήσεις του να είναι εξίσου ελεύθερες όσο και χωρίς σημασία.

-Δεν μπορεί κανείς ποτέ να ξέρει αυτό που πρέπει να θέλει , γιατί έχουμε μόνο μια ζωή και δεν μπορούμε  ούτε να την συγκρίνουμε  με προηγούμενες ζωές, ούτε να την επανορθώσουμε σε ζωές επερχόμενες.

-Το να μην μπορείς να ζήσεις παρά μόνο μια ζωή, είναι σαν να μην τη ζεις καθόλου.

-Ο έρωτας δεν εκδηλώνεται με την επιθυμία να κάνεις έρωτα (αυτή η επιθυμία ταιριάζει σε αναρίθμητο πλήθος γυναικών) αλλά με την επιθυμία του μοιρασμένου ύπνου (αυτή η επιθυμία δεν αφορά παρά μια και μόνο γυναίκα)

-Το να αγαπάς κάποιον από συμπόνια δεν σημαίνει ότι τον αγαπάς πραγματικά.

-Δεν υπάρχει τίποτα πιο βαρύ από την συμπόνια. Ούτε ο ίδιος μας ο πόνος δεν είναι τόσο βαρύς όσο ο πόνος που μοιραζόμαστε μ΄έναν άλλο , για έναν άλλο , στη θέση ενός άλλου, πολλαπλασιασμένος απ΄τη φαντασία, σε εκατοντάδες αντίλαλους.

-Η βαρύτητα, η ανάγκη και η αξία είναι τρεις έννοιες στενά και βαθιά  ενωμένες: δεν είναι βαρύ παρά αυτό που είναι αναγκαίο , δεν έχει αξία παρά μόνον  ό,τι βαραίνει.

-Όταν όμως δεν φροντίζει κανείς καθόλου το σώμα του, γίνεται πιο εύκολα θύμα του.

-Το τυχαίο είναι που κάνει τέτοια μάγια, όχι το αναγκαίο . Για να είναι ένας έρωτας αξέχαστος πρέπει τα τυχαία να συναντιόνται σ΄αυτόν από την πρώτη στιγμή.

-Ο άνθρωπος ,χωρίς να το ξέρει , συνθέτει τη ζωή του με βάση τους κανόνες της ομορφιάς μέχρι και στις στιγμές της πιο μεγάλης αναταραχής.

-Ο άνθρωπος είναι τυφλός  στα τυχαία αυτά στην καθημερινή ζωή, και στερεί  έτσι τη ζωή από τη διάσταση της ομορφιάς της.

-Αυτό που διακρίνει εκείνον που έχει κάνει σπουδές  από τον αυτοδίδακτο, δεν είναι η ευρύτητα των γνώσεων , αλλά οι διαφορετικοί βαθμοί ζωτικότητας και αυτοπεποίθησης.

-Το όνειρο είναι η απόδειξη, ότι το να φαντάζεται, το να ονειρεύεται αυτό που δεν έχει υπάρξει, είναι μια από τις βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου.

-Όποιος θέλει διαρκώς να “εξυψωθεί” πρέπει να περιμένει ότι μια μέρα θα τον πιάσει  ίλιγγος . Ο ίλιγγος είναι άλλο πράγμα από τον φόβο μην πέσουμε. Είναι η φωνή του κενού κάτω από  εμάς που μας τραβάει και μας καταπίνει , η επιθυμία  μας να πέσουμε που μετά την πολεμάμε με τρόμο.

-Όποιος ζει στην ξενιτιά δεν έχει κάτω από τα πόδια του αυτό το δίχτυ ασφαλείας  που απλώνει σε κάθε ανθρώπινο πλάσμα η χώρα που είναι η δική του χώρα, όπου υπάρχουν  η οικογένειά του, οι συνάδελφοί του, οι φίλοι του και όπου μπορεί να γίνει χωρίς κόπο κατανοητός στη γλώσσα που γνωρίζει από τα παιδικά του χρόνια.

-Αλλά ακριβώς ο αδύναμος ήταν που έπρεπε να μάθει να είναι δυνατός και να φεύγει όταν ο δυνατός  ήταν πάρα πολύ αδύναμος για να μπορεί να προσβάλει τον αδύναμο.

-Όσο οι άνθρωποι είναι λίγο πολύ νέοι και η μουσική παρτιτούρα της ζωής τους δεν είναι παρά στους πρώτους της ρυθμούς,  μπορούν να συνθέσουν μαζί και να ανταλλάξουν μοτίβα, αλλά , όταν συναντιόνται σε μια πιο ώριμη ηλικία η μουσική τους παρτιτούρα είναι λίγο πολύ συμπληρωμένη , και κάθε λέξη , κάθε αντικείμενο, σημαίνουν κάτι διαφορετικό στην παρτιτούρα του καθενός.

-Δεν ήταν όλες οι γυναίκες άξιες να αποκαλούνται γυναίκες.

-Η πρώτη προδοσία είναι ανεπιδιόρθωτη. Προκαλεί, με αλυσιδωτή αντίδραση, άλλες προδοσίες, η καθεμιά από τις οποίες μας απομακρύνει  όλο και περισσότερο από το σημείο της αρχικής προδοσίας.

-Σε μια ευημερούσα κοινωνία οι άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη να γίνουν χειρονάκτες και αφιερώνονται σε διανοητικές δραστηριότητες. Υπάρχουν όλο και περισσότερα πανεπιστήμια όλο και περισσότεροι φοιτητές.

-Αυτό που δίνει κάποιο νόημα στη συμπεριφορά μας , μας είναι πάντοτε απόλυτα άγνωστο.

- Η φιλαρέσκια είναι μια υπόσχεση συνουσίας, αλλά μια υπόσχεση χωρίς εγγυήσεις.

- Η στιγμή που γεννιέται ο έρωτας: η γυναίκα δεν αντιστέκεται στη φωνή  που καλεί την τρομαγμένη της ψυχή, ο άντρας  δεν αντιστέκεται στη γυναίκα που η ψυχή της ξέρει να προσέχει τη φωνή του.

-Σε μια κοινωνία που κυβερνά ο τρόμος οι δηλώσεις δεν σε δεσμεύουν σε τίποτα γιατί τις αποσπούν με τη βία κι ένας έντιμος άνθρωπος έχει το χρέος να μην τους δίνει σημασία , να μην τις ακούει.

-Ο έρωτας αρχίζει από μια μεταφορά. Μ’ άλλα λόγια : Ο έρωτας αρχίζει από τη στιγμή που μια γυναίκα εγγράφεται  με μια από τις κουβέντες της, στην ποιητική μας μνήμη.

-Το κιτς αποκλείει από το σκηνικό του πεδίο όλα όσα ουσιαστικά απαράδεκτα διαθέτει η ανθρώπινη φύση.

-Όλοι έχουμε ανάγκη να μας κοιτάνε . Ανάλογα με τί είδους είναι το βλέμμα κάτω απ΄το οποίο θέλουμε να ζούμε , μπορούμε να καταταγούμε σε 4 κατηγορίες:

α) Η πρώτη  αναζητάει το βλέμμα ενός ατέλειωτου αριθμού ανώνυμων ματιών, μ’ άλλα λόγια  το βλέμμα του κοινού.

β) Στην δεύτερη κατηγορία εκείνοι που δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς το βλέμμα ενός πλήθους γνώριμων ματιών .

γ)Τρίτη η κατηγορία  αυτών που έχουν ανάγκη να βρίσκονται κάτω από το βλέμμα του αγαπημένου προσώπου .

δ)Τέλος η τέταρτη η πιο σπάνια αυτών που ζουν  κάτω απ΄τα  φανταστικά βλέμματα πλασμάτων που είναι απόντα.Είναι οι ονειροπόλοι.

-Κάποια μέρα , παίρνει κανείς μια απόφαση χωρίς καλά-καλά να ξέρει πως κι αυτή η απόφαση έχει τη δική της δύναμη αδράνειας. Κάθε χρόνος που περνάει κάνει ακόμα δυσκολότερο το να αλλάξει κανείς.

-Είναι μια τεράστια ανακούφιση να διαπιστώνει κανείς πως είναι ελεύθερος, πως δεν έχει αποστολή.

Πηγή: tvxs

Αν κάθε δευτερόλεπτο της ζωής μας είναι να επαναληφθεί αμέτρητες φορές, είμαστε καρφωμένοι στην αιωνιότητα όπως ο Ιησούς Χριστός επάνω στο σταυρό. Τι φριχτή ιδέα! Στον κόσμο της αιώνιας επιστροφής κάθε κίνηση φέρει το βάρος μιας αβάσταχτης ευθύνης. Αυτό είναι που έκανε τον Νίτσε να λέει ότι η ιδέα της αιώνιας επιστροφής είναι το πιο βαρύ φορτίο (das schwerste Gewicht).

Αν η αιώνια επιστροφή είναι το πιο βαρύ φορτίο, οι ζωές μας μπορούν, σ’ αυτό το πλαίσιο, να φανερωθούν σ’ όλη τους τη λαμπρή ελαφρότητα. Στ’ αλήθεια, όμως, είναι φριχτή η βαρύτητα και ωραία η ελαφρότητα;

.................................................................................................................................................................

Η ζωή του ανθρώπου συντίθεται σαν μουσική παρτιτούρα. Ο άνθρωπος, οδηγημένος από την έννοια της ομορφιάς, μετατρέπει το τυχαίο γεγονός σε μοτίβο, ένα μοτίβο που θα εγγραφεί έπειτα στην παρτιτούρα της ζωής του. Θα επανέλθει σε αυτό, θα το επαναλάβει, θα το τροποποιήσει, θα το αναπτύξει, όπως κάνει ο συνθέτης με το θέμα της σονάτας του.

..............................................................................................................................................................

Ο Τόμας επαναλαμβάνει στον εαυτό του τη γερμανική παροιμία: einmal ist keinmal, μια φορά δεν μετράει, μια φορά είναι ποτέ. Το να μην μπορείς να ζήσεις παρά μόνο μια ζωή, είναι σα να μη τη ζεις καθόλου.

Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι

  Το βαλς του αποχαιρετισμού:

“Ο τρομπετίστας δίπλα της χαμογέλασε πάλι ακατανόητα. Στράφηκε και τον κοίταξε κι είπε από μέσα της, πως έτσι και σταματήσει να ζηλεύει, δε θα μείνει τίποτα. Έτρεχε μπροστά με μεγάλη ταχύτητα και σκέφτηκε, πως κάπου πέρα στο δρόμο της ζωής υπάρχει κάποια χαραγμένη γραμμή που θα σημαίνει χωρισμό με τον τρομπετίστα. Και για πρώτη φορά ύστερ' από μια τέτοια σκέψη δεν ένιωσε ανησυχία ή φόβο.”

 Milan Kundera, Το βαλς του αποχαιρετισμού, Εκδόσεις Οδυσσέας, 1984.

............................................................................................................................................................

"Η ζωή είναι μια τεράστια, αδιάκοπη προσπάθεια να μη χάσουμε τον εαυτό μας απ' τα μάτια μας, να είμαστε πάντοτε σταθερά παρόντες μέσα στον εαυτό μας, στη στάση μας. Φτάνει να βγούμε από τον εαυτό μας μόλις μια στιγμή, κι αγγίζουμε την επικράτεια του θανάτου".

Μίλαν Κούντερα, Οι προδομένες διαθήκες

Μετάφραση: Γιάννης Η. Χάρης 

...............................................................................................................................................................

Από άλλα έργα:

Ο εγκέφαλος φαίνεται να έχει μια ειδική περιοχή, την οποία θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «ποιητική μνήμη», η οποία καταγράφει ό,τι μας γοητεύει ή μας αγγίζει, και ό,τι κάνει τη ζωή μας όμορφη.

Milan Kundera-Η άγνοια (αποσπάσματα)

 «ΟΥΤΕ Η ΜΝΗΜΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΤΗ χωρίς μαθηματική προσέγγιση. Το βασικό δεδομένο είναι η αριθμητική σχέση το χρόνου ζωής που ζήσαμε με το χρόνο της ζωής που είναι αποθηκευμένη στη μνήμη. Αυτήν τη σχέση δε δοκιμάσαμε ποτέ να τη μετρήσουμε, αλλά δεν υπάρχει και κανένα τεχνικό μέσο για να τη μετρήσουμε. Παρ’όλα αυτά, μπορώ να υποθέσω, χωρίς μεγάλο κίνδυνο να πέσω έξω, ότι η μνήμη διατηρεί μονάχα ένα χιλιοστό, ένα εκατομμυριοστό, εν πάση περιπτώσει ένα απειροελάχιστο κομματάκι, της ζωής που ζήσαμε. Αυτό επίσης αποτελεί μέρος της ουσίας του ανθρώπου.

 ΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΣΥΓΚΡΑΤΗΣΕΙ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ όλα όσα έζησε, αν μπορούσε ανά πάσα στιγμή να ανακαλεί οποιοδήποτε κομμάτι του παρελθόντος του, δεν θα είχε καμία σχέση με ανθρώπινο πλάσμα: ούτε οι έρωτές του, ούτε οι φιλίες του, ούτε οι θυμοί του, ούτε η ικανότητά του να συγχωρεί ή να εκδικείται θα έμοιαζαν με τα δικά μας. 

ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΨΟΥΜΕ ΠΟΤΕ ΝΑ ΑΣΚΟΥΜΕ ΚΡΙΤΙΚΗ σ’ αυτούς που παραμορφώνουν το παρελθόν, που το ξαναγράφουν, που το πλαστογραφούν, που μεγαλοποιούν ένα γεγονός και αποσιωπούν ένα άλλο. Είναι δίκαιη η κριτική αυτή (δε γίνεται να μην είναι), αλλά δεν έχει μεγάλη σημασία αν δεν προηγηθεί μια πιο βασική κριτική: η κριτική της ανθρώπινης μνήμης καθαυτήν. 

ΓΙΑΤΙ, ΑΛΗΘΕΙΑ, ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Η ΔΥΣΤΥΧΗ; Από το παρελθόν, μόνο ένα αξιοθρήνητα μικρό κομματάκι μπορεί να συγκρατήσει, χωρίς κανείς να ξέρει γιατί ακριβώς αυτό και όχι ένα άλλο, αφού η επιλογή αυτή γίνεται σε όλους μας μυστηριωδώς, ανεξάρτητα από τη θέλησή μας ή τα συμφέροντά μας.

 ΔΕΝ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠ’ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΖΩΗ, αν επιμένουμε να παρακάμπτουμε το πρώτο από όλα τα αυτονόητα: μια πραγματικότητα έτσι όπως ήταν τότε που δεν είναι πια». 

Απόσπασμα από το βιβλίο του Μιλάν Κούντερα, Η άγνοια, εκδ. Εστία 

[Πηγή: www.doctv.gr]«ΟΥΤΕ Η ΜΝΗΜΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΤΗ χωρίς μαθηματική προσέγγιση. Το βασικό δεδομένο είναι η αριθμητική σχέση το χρόνου ζωής που ζήσαμε με το χρόνο της ζωής που είναι αποθηκευμένη στη μνήμη. Αυτήν τη σχέση δε δοκιμάσαμε ποτέ να τη μετρήσουμε, αλλά δεν υπάρχει και κανένα τεχνικό μέσο για να τη μετρήσουμε. Παρ’όλα αυτά, μπορώ να υποθέσω, χωρίς μεγάλο κίνδυνο να πέσω έξω, ότι η μνήμη διατηρεί μονάχα ένα χιλιοστό, ένα εκατομμυριοστό, εν πάση περιπτώσει ένα απειροελάχιστο κομματάκι, της ζωής που ζήσαμε. Αυτό επίσης αποτελεί μέρος της ουσίας του ανθρώπου. ΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΣΥΓΚΡΑΤΗΣΕΙ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ όλα όσα έζησε, αν μπορούσε ανά πάσα στιγμή να ανακαλεί οποιοδήποτε κομμάτι του παρελθόντος του, δεν θα είχε καμία σχέση με ανθρώπινο πλάσμα: ούτε οι έρωτές του, ούτε οι φιλίες του, ούτε οι θυμοί του, ούτε η ικανότητά του να συγχωρεί ή να εκδικείται θα έμοιαζαν με τα δικά μας. ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΨΟΥΜΕ ΠΟΤΕ ΝΑ ΑΣΚΟΥΜΕ ΚΡΙΤΙΚΗ σ’ αυτούς που παραμορφώνουν το παρελθόν, που το ξαναγράφουν, που το πλαστογραφούν, που μεγαλοποιούν ένα γεγονός και αποσιωπούν ένα άλλο. Είναι δίκαιη η κριτική αυτή (δε γίνεται να μην είναι), αλλά δεν έχει μεγάλη σημασία αν δεν προηγηθεί μια πιο βασική κριτική: η κριτική της ανθρώπινης μνήμης καθαυτήν. ΓΙΑΤΙ, ΑΛΗΘΕΙΑ, ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Η ΔΥΣΤΥΧΗ; Από το παρελθόν, μόνο ένα αξιοθρήνητα μικρό κομματάκι μπορεί να συγκρατήσει, χωρίς κανείς να ξέρει γιατί ακριβώς αυτό και όχι ένα άλλο, αφού η επιλογή αυτή γίνεται σε όλους μας μυστηριωδώς, ανεξάρτητα από τη θέλησή μας ή τα συμφέροντά μας. ΔΕΝ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠ’ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΖΩΗ, αν επιμένουμε να παρακάμπτουμε το πρώτο από όλα τα αυτονόητα: μια πραγματικότητα έτσι όπως ήταν τότε που δεν είναι πια». Απόσπασμα από το βιβλίο του Μιλάν Κούντερα, Η άγνοια, εκδ. Εστία [Πηγή: www.doctv.gr]

Μίλαν Κούντερα-«Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης» (απόσπασμα)

 

[...]

Ο νεαρός την κοιτάει στα μάτια, την ακούει, κι έπειτα της λέει πως αυτό που αποκαλεί αναμνήσεις στην πραγματικότητα είναι κάτι άλλο: κοιτάει μόνο ασάλευτη τη λήθη της.

Η Ταμίνα συγκατανεύει κουνώντας το κεφάλι.

Και ο νεαρός συνεχίζει: Αυτό το θλιμμένο βλέμμα προς τα πίσω δεν είναι πια έκφραση πίστης προς το νεκρό. Ο νεκρός χάθηκε από το βλέμμα της κι αυτή κοιτάει στο κενό.

Στο κενό; Από τί λοιπόν είναι το βλέμμα της τόσο βαρύ;

Δεν είναι βαρύ απ’ τις αναμνήσεις, της εξηγεί ο νεαρός, παρά από τις τύψεις. Η Ταμίνα ποτέ δεν θα συχωρήσει τον εαυτό της που ξέχασε.

«Και τί πρέπει να κάνω»; ρωτάει η Ταμίνα.

«Να ξεχάσεις τη λήθη σου», λέει ο νεαρός.

«Με ποιο τρόπο»; χαμογελάει πικρά η Ταμίνα.

«Δεν ποθήσατε ποτέ να φύγετε»;

«Ποθούσα», παραδέχεται η Ταμίνα. «Ποθούσα τρομερά να φύγω. Αλλά για πού»;

«Κάπου που τα πράγματα είναι ελαφριά σαν αύρα. Εκεί όπου τα πράγματα έχασαν το βάρος τους. Εκεί όπου δεν υπάρχουν τύψεις».

[πηγή: Μίλαν Κούντερα, Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης, μτφ. Α. Τσάκαλης, Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα 1981, σ. 163-164]

Milan Kundera-Η Αθανασία (αποσπάσματα)

 Υπάρχουν δυο μέθοδοι για να καλλιεργήσει κανείς τη μοναδικότητα του εγώ: η προσθετική μέθοδος και η αφαιρετική μέθοδος.

- Είναι αφελής αυταπάτη να πιστεύουμε ότι η εικόνα μας είναι μία απλή εμφάνιση, πίσω από την οποία θα κρυβόταν η πραγματική ουσία του εγώ μας, ανεξάρτητη από τα μάτια του κόσμου.

- Τέτοιο είναι το παράδοξο του οποίου πέφτουν θύματα όλοι εκείνοι που καταφεύγουν στην προσθετική μέθοδο προκειμένου να καλλιεργήσουν το εγώ τους: προσπαθούν να κάνουν προσθέσεις για να δημιουργήσουν ένα εγώ μοναδικό και αμίμητο, αλλά καθώς ταυτόχρονα γίνονται οι προπαγανδιστές αυτών των πρόσθετων χαρακτηριστικών, κάνουν τα πάντα ώστε να τους μοιάσει η πλειοψηφία των ανθρώπων. Και τότε η (με τόση επιμέλεια κατακτημένη) μοναδικότητα του εγώ τους, εξαφανίζεται αμέσως.

- Όσο περισσότερο ο άνθρωπος αδιαφορεί για την πολιτική, για τα ενδιαφέροντα του άλλου, τόσο πειθαναγκάζεται από το πρόσωπό του. Είναι ο ατομικισμός του καιρού μας… Είναι φανερό ότι το άτομο δεν ανήκει πια στον εαυτό του, ότι είναι εντελώς ιδιοκτησία των άλλων.

- Αυτό που παρακινεί τους ανθρώπους να σηκώνουν τη γροθιά, ν’ αρπάζουν ένα τουφέκι, να υπερασπίζονται μαζί δίκαιες ή άδικες υποθέσεις, δεν είναι η λογική αλλά η ψυχή που έχει πάθει υπερτροφία. Αυτή είναι το καύσιμο χωρίς το οποίο ο κινητήρας της Ιστορίας δεν θα μπορούσε να πάρει εμπρός και ελλείψει του οποίου η Ευρώπη θα είχε μείνει ξαπλωμένη στο χορτάρι, να κοιτάζει τεμπέλικα τα σύννεφα που τρέχουν στον ουρανό.

-Αυτό που είναι αβάσταχτο στη ζωή, δεν είναι το να είσαι αλλά το να είσαι το εγώ σου. - Ο πόλεμος και η κουλτούρα είναι οι δύο πόλοι της Ευρώπης, ο ουρανός της και η κόλασή της, η δόξα της και η ντροπή της, αλλά δεν μπορεί κανείς να τους χωρίσει. Όταν θα έχουμε ξεμπερδέψει με τον ένα, θα έχουμε ξεμπερδέψει και με την άλλη, μαζί θα χαθούν.

- Η δόξα προσθέτει σε όλα όσα μας συμβαίνουν μια εκατονταπλάσια ηχώ. - Ο αληθινός έρωτας είναι ανίκανος ν΄ απιστήσει.

- Το σημαντικό είναι να με σκέφτεσαι.

- Από τη στιγμή που δεν ενδιαφερόμαστε πια για το πως μας βλέπει ο άλλος, δεν τον αγαπάμε πια.

- Α, στον έρωτα αρκεί ένα τόσο δα για να σε ρίξει στην απελπισία!

- Το ερωτικό συναίσθημα μας παραπλανά όλους με μια αυταπάτη γνώσης. -Ο έρωτας είναι μια φτερούγα που χτυπάει μέσα στο στήθος μου σαν να είναι σε κλουβί και που παρακινεί να κάνω πράγματα που εσένα σου φαίνονται παράλογα.

-«ΘΑ μου κάνεις, ΘΑ οργανώσουμε… Ο μέλλων αυτός μεταμορφώνει την ονειροπόληση σε υπόσχεση διαρκείας. Έτσι και ξενερώσουν οι εραστές δεν έχει πια αξία…

-Η μοναξιά: γλυκιά απουσία βλεμμάτων -Η πλειοψηφία όμως των ανθρώπων δεν έχουν γνωρίσει τον έρωτα … Θα έτρεχαν πίσω από την υπόσχεση μιας άλλης ζωής χωρίς να θέσουν τον παραμικρότερο όρο, θα προτιμούσαν τη ζωή από τον έρωτα και θα ξανάπεφταν, με πολύ ευχαρίστηση, στο δίχτυ της αράχνης του Δημιουργού.

- Κανένας δεν αμφιβάλει ότι υπήρξαν στον κόσμο ασύγκριτα λιγότερες χειρονομίες από άτομα.

- Δεν υποφέρω την μετριοφροσύνη! Οι μετριόφρονες είναι υποκριτές!

- Η παγίδα του μίσους είναι ότι μας δένει πολύ σφιχτά με τον αντίπαλο.

- Παντού υπάρχει ένα μάτι. Παντού υπάρχει ένας φακός. Κανένας δεν μπορεί πια πουθενά να κρυφτεί και ο καθένας είναι στο έλεος όλων.

- Όταν έχεις μπροστά σου διακόσια είκοσι τρία πρόσωπα, καταλαβαίνεις με μια ματιά ότι δεν βλέπεις παρά τις πολυάριθμες παραλλαγές ενός και μόνο προσώπου και ότι ποτέ κανένα άτομο δεν έχει υπάρξει.

- Τίποτα δεν είναι περισσότερο προνομιακό από το να υιοθετείς μια παιδιάστικη συμπεριφορά.

- Να μην μπορείς να αποκοιμηθείς και να απαγορεύεις στον εαυτό σου να κινηθεί: το συζυγικό κρεβάτι.

- Ο άνθρωπος μπορεί να θέσει τέλος στη ζωή του. Αλλά δεν μπορεί να θέσει τέλος στην αθανασία του.

- Τι σημαίνει η συμπάθεια που νιώθεις για κάποιον; Πώς μπορείς να εξαιρείς από αυτήν την συμπάθεια το σώμα; Χωρίς το σώμα του, είναι ακόμα άνθρωπος ο άνθρωπος;

- Η εξουσία του δημοσιογράφου δεν στηρίζεται στο δικαίωμα να θέτει μια ερώτηση, αλλά στο δικαίωμα να απαιτεί μια απάντηση…

- Όσο ζούμε ανάμεσα στα ανθρώπινα όντα, θα είμαστε αυτό που τα ανθρώπινα όντα μας θεωρούν ότι είμαστε.

- Η αγάπη μας κάνει να χάνουμε τη συνείδηση του γήινου και μας γεμίζει με το ουράνιο, έτσι, η αγάπη μας απαλλάσσει από κάθε ενοχή.

- Για μένα η πραγματική ζωή είναι αυτό: να ζεις στις σκέψεις των άλλων…

- Ο καθένας έχει το δικαίωμα να σκοτωθεί. Είναι η ελευθερία μας. Δεν έχω τίποτα εναντίον της αυτοκτονίας όσο πρόκειται για έναν τρόπο να φύγει κανείς.

- Το θεμέλιο του εγώ δεν είναι η σκέψη, αλλά ο πόνος, το πιο στοιχειώδες αίσθημα όλων.

- Σκέφτομαι, άρα υπάρχω, είναι μια διανοητική τοποθέτηση που υποτιμά τον πονόδοντο. Αισθάνομαι άρα υπάρχω, είναι μια αλήθεια με πολύ γενικότερο βεληνεκές που αφορά και κάθε ζωντανό πλάσμα.

- Να ζεις δεν υπάρχει καμία ευτυχία σ’ αυτό. Να ζεις: να περιφέρεις στον κόσμο το επώδυνο εγώ σου. Αλλά να είσαι, να είσαι είναι ευτυχία. Είναι: το να μεταμορφώνεσαι σε κρήνη, σε πέτρινη δεξαμενή μέσα στην οποία το σύμπαν κατεβαίνει σαν χλιαρή βροχή.

- Η ντροπή δεν θεμελιώνεται σ΄ ένα λάθος που έχουμε κάνει, αλλά στην ταπείνωση που δοκιμάζουμε όντας αυτό που είμαστε χωρίς να το έχουμε διαλέξει, και στην αφόρητη αίσθηση ότι η ταπείνωση είναι ορατή από παντού.

- Το πρόσωπο είναι ωραίο όταν αντανακλά την παρουσία μιας σκέψης, ενώ η στιγμή του γέλιου είναι μια στιγμή που δεν σκεφτόμαστε.

- Αυτός ο κόσμος τα παίρνει όλα στα σοβαρά.

- Το χιούμορ δεν μπορεί να υπάρξει παρά εκεί όπου οι άνθρωποι διακρίνουν ακόμα το όριο ανάμεσα σ΄αυτό που είναι σημαντικό και σ΄εκείνο που δεν είναι.

- Αν αρνιόμαστε να προσδώσουμε σημασία σ΄έναν κόσμο που θαρρεί ότι είναι σημαντικός, κι αν δεν βρίσκουμε στον κόσμο αυτό καμία ηχώ στο γέλιο μας, δεν μας μένει παρά μια λύση: να πάρουμε τον κόσμο κατ΄ αποκοπήν και να τον κάνουμε αντικείμενο του δικού μας παιχνιδιού να τον κάνουμε ένα άθυρμα.

- Η λογοτεχνία θα εξαφανιστεί και οι ηλίθιες ποιητικές φράσεις θα συνεχίσουν να πλακώνονται εδώ κι εκεί στον κόσμο.

[Πηγή: www.doctv.gr]

Milan Kundera-Αποφθέγματα

Ο εγκέφαλος φαίνεται να έχει μια ειδική περιοχή, την οποία θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «ποιητική μνήμη», η οποία καταγράφει ό,τι μας γοητεύει ή μας αγγίζει, και ό,τι κάνει τη ζωή μας όμορφη.

Η πηγή του άγχους βρίσκεται στο μέλλον. Αν μπορείς να κρατήσεις το μέλλον έξω από το μυαλό σου, μπορείς να ξεχάσεις τις στεναχώριες σου.

Όταν η καρδιά μιλάει, το μυαλό το θεωρεί μεγάλη απρέπεια να φέρει αντίρρηση.

Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη.

Ευτυχώς οι γυναίκες έχουν την αξιοθαύμαστη ικανότητα να αλλάζουν το νόημα των πράξεών τους εκ των υστέρων.

Η αισιοδοξία είναι το όπιο του λαού.

Καμιά πράξη δεν είναι από μόνη της καλή ή κακή. Μόνο η θέση της στην τάξη των πραγμάτων την κάνει καλή ή κακή.

Δεν μπορείς να καταλάβεις τίποτα για την τέχνη, ιδιαίτερα τη μοντέρνα τέχνη, αν δεν καταλαβαίνεις ότι η φαντασία είναι μια αξία από μόνη της.

Τα ζώα δεν διώχτηκαν ποτέ από τον Παράδεισο…

Τα μεγάλα μυθιστορήματα είναι πάντα λίγο πιο έξυπνα από τους συγγραφείς τους.

Το να είσαι συγγραφέας δεν σημαίνει να κηρύττεις μια αλήθεια, σημαίνει να ανακαλύπτεις μια αλήθεια.

Το μάτι... το σημείο στο οποίο συγκεντρώνεται η ταυτότητα ενός ανθρώπου.

Θέλω να είσαι αδύναμος. Όσο αδύναμος είμαι εγώ.

Το τυχαίο είναι που κάνει τέτοια μάγια, όχι το αναγκαίο. Για να είναι ένας έρωτας αλησμόνητος, πρέπει τα τυχαία να συμβαίνουν σ’αυτόν από την πρώτη στιγμή.

Ένα μυθιστόρημα είναι ένας διαλογισμός γύρω από την ύπαρξη ιδωμένος μέσα από φανταστικά πρόσωπα.

Η βλακεία των ανθρώπων είναι ότι έχουν μια απάντηση για όλα. Η σοφία των μυθιστορημάτων είναι ότι έχουν μια ερώτηση για όλα.

Το όνειρο είναι η απόδειξη, ότι το να φαντάζεται, το να ονειρεύεται αυτό που δεν έχει υπάρξει, είναι μια από τις βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου.

Ένα μυθιστόρημα, που δεν αποκαλύπτει μια μέχρι τώρα άγνωστη πτυχή της ύπαρξης, είναι ανήθικο.

 Η φιλοδοξία δεν είναι αρκετά καλή δικαιολογία για να μην είσαι τεμπέλης.

Αυτή είναι η στιγμή που γεννιέται ο έρωτας: η γυναίκα δεν μπορεί να αντισταθεί στη φωνή που καλεί την τρομαγμένη της ψυχή, ο άντρας δεν μπορεί να αντισταθεί στη γυναίκα που η ψυχή της ξέρει να προσέχει τη φωνή του.

Αναδημοσίευση από: https://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=2099

Μίλαν Κούντερα-H Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι (15 Αποσπάσματα)

 1. Δεν μπορεί κανείς ποτέ να ξέρει αυτό που πρέπει να θέλει, γιατί έχουμε μόνο μια ζωή και δεν μπορούμε ούτε να την συγκρίνουμε με προηγούμενες ζωές, ούτε να την επανορθώσουμε σε ζωές επερχόμενες.

2. Ο έρωτας δεν εκδηλώνεται με την επιθυμία να κάνεις έρωτα (αυτή η επιθυμία ταιριάζει σε αναρίθμητο πλήθος γυναικών) αλλά με την επιθυμία του μοιρασμένου ύπνου (αυτή η επιθυμία δεν αφορά παρά μια και μόνο γυναίκα)

3. Το όνειρο είναι η απόδειξη, ότι το να φαντάζεται, το να ονειρεύεται αυτό που δεν έχει υπάρξει, είναι μια από τις βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου.

4. Όποιος ζει στην ξενιτιά δεν έχει κάτω από τα πόδια του αυτό το δίχτυ ασφαλείας που απλώνει σε κάθε ανθρώπινο πλάσμα η χώρα που είναι η δική του χώρα, όπου υπάρχουν η οικογένειά του, οι συνάδελφοί του, οι φίλοι του και όπου μπορεί να γίνει χωρίς κόπο κατανοητός στη γλώσσα που γνωρίζει από τα παιδικά του χρόνια.

5. Όσο οι άνθρωποι είναι λίγο πολύ νέοι και η μουσική παρτιτούρα της ζωής τους δεν είναι παρά στους πρώτους της ρυθμούς, μπορούν να συνθέσουν μαζί και να ανταλλάξουν μοτίβα, αλλά, όταν συναντιόνται σε μια πιο ώριμη ηλικία η μουσική τους παρτιτούρα είναι λίγο πολύ συμπληρωμένη, και κάθε λέξη, κάθε αντικείμενο, σημαίνουν κάτι διαφορετικό στην παρτιτούρα του καθενός.

6. Η στιγμή που γεννιέται ο έρωτας: η γυναίκα δεν αντιστέκεται στη φωνή που καλεί την τρομαγμένη της ψυχή, ο άντρας δεν αντιστέκεται στη γυναίκα που η ψυχή της ξέρει να προσέχει τη φωνή του.

7. Ο έρωτας αρχίζει από μια μεταφορά. Μ’ άλλα λόγια: Ο έρωτας αρχίζει από τη στιγμή που μια γυναίκα εγγράφεται με μια από τις κουβέντες της , στην ποιητική μας μνήμη.

8. Το κιτς αποκλείει από το σκηνικό του πεδίο όλα όσα ουσιαστικά απαράδεκτα διαθέτει η ανθρώπινη φύση.

9. Είναι μια τεράστια ανακούφιση να διαπιστώνει κανείς πως είναι ελεύθερος, πως δεν έχει αποστολή.

10. Δεν υπάρχει τίποτα πιο βαρύ από την συμπόνια. Ούτε ο ίδιος μας ο πόνος δεν είναι τόσο βαρύς όσο ο πόνος που μοιραζόμαστε μ΄έναν άλλο, για έναν άλλο, στη θέση ενός άλλου, πολλαπλασιασμένος απ΄τη φαντασία, σε εκατοντάδες αντίλαλους.

11. Η βαρύτητα, η ανάγκη και η αξία είναι τρεις έννοιες στενά και βαθιά ενωμένες: δεν είναι βαρύ παρά αυτό που είναι αναγκαίο, δεν έχει αξία παρά μόνον ό,τι βαραίνει.

12. Το τυχαίο είναι που κάνει τέτοια μάγια, όχι το αναγκαίο . Για να είναι ένας έρωτας αξέχαστος πρέπει τα τυχαία να συναντιόνται σ΄αυτόν από την πρώτη στιγμή.

13. Ο άνθρωπος , χωρίς να το ξέρει , συνθέτει τη ζωή του με βάση τους κανόνες της ομορφιάς μέχρι και στις στιγμές της πιο μεγάλης αναταραχής.

14. Ο άνθρωπος είναι τυφλός στα τυχαία αυτά στην καθημερινή ζωή, και στερεί έτσι τη ζωή από τη διάσταση της ομορφιάς της.

15. Σε μια κοινωνία που κυβερνά ο τρόμος, οι δηλώσεις δεν σε δεσμεύουν σε τίποτα γιατί τις αποσπούν με τη βία… κι ένας έντιμος άνθρωπος έχει το χρέος να μην τους δίνει σημασία , να μην τις ακούει.

_______________________

   Πηγή: awakengr.com

Milan Kundera-Η βραδύτητα (απόσπασμα)

Υπάρχει κρυφός σύνδεσμος μεταξύ βραδύτητας και μνήμης, μεταξύ ταχύτητας και λήθης. Ας πάρουμε μια όσο το δυνατόν πιο κοινότοπη κατάσταση: κάποιος περπατάει στο δρόμο. Ξαφνικά θέλει να θυμηθεί κάτι, αλλά του διαφεύγει η ανάμνηση. Εκείνη τη στιγμή, μηχανικά, επιβραδύνει το βήμα του.

Αντιθέτως, κάποιος που προσπαθεί να ξεχάσει ένα δυσάρεστο περιστατικό που έζησε πριν από λίγο, επιταχύνει εν αγνοία του το βάδισμά του, σαν να θέλει να απομακρυνθεί γρήγορα από κάτι που, χρονικά, βρίσκεται ακόμα πολύ κοντά του.

Στα υπαρξιακά μαθηματικά αυτή η εμπειρία παίρνει τη μορφή δύο στοιχειωδών εξισώσεων: ο βαθμός της βραδύτητας είναι ευθέως ανάλογος με την ένταση της μνήμης• ο βαθμός της ταχύτητας είναι ευθέως ανάλογος με την ένταση της λήθης.

Milan Kundera (1 Απριλίου 1929)

Η Βραδύτητα, μτφρ.: Σεραφείμ Βελέντζας, εκδόσεις της Εστίας.

Μίλαν Κούντερα- "Η αθανασία" (απόσπασμα)

«Ξέρεις, Γιόχαν» είπε ο Χέμινγουεϊ [στον Γκαίτε, καθώς περπατούσαν στις αλέες του άλλου κόσμου], «ούτε κι εγώ γλιτώνω από το συνεχές κατηγορητήριό τους. Αντί να διαβάζουν τα βιβλία μου, γράφουν βιβλία για μένα. Λένε πως δεν αγαπούσα τις γυναίκες μου. Πως δεν ασχολήθηκα αρκετά με τον γιο μου. Πως έσπασα τα μούτρα ενός κριτικού. Πως δεν ήμουν ειλικρινής. Πως ήμουν υπερόπτης. Πως ήμουν φαλλοκράτης. Πως καυχήθηκα ότι είχα 230 τραύματα πολέμου ενώ είχα μόνο 206. Πως αυνανιζόμουν. Πως ήμουν κακός με τη μητέρα μου.»
«Έτσι είναι η αθανασία, τι τα θες» είπε ο Γκαίτε. «Η αθανασία είναι αιώνια δίκη.»
«Αν είναι αιώνια δίκη, χρειάζεται κι ένας πραγματικός δικαστής! Όχι μια δασκάλα του χωριού με τη βίτσα στο χέρι.»
«Εμ αυτή είναι η αιώνια δίκη: η βίτσα στο χέρι μιας δασκάλας του χωριού! Τι φαντάστηκες δηλαδή, Έρνεστ;»
«Τίποτα δεν φαντάστηκα. Είχα απλώς την ελπίδα ότι, μετά τον θάνατό μου, θα ζούσα λίγο ήσυχα.»
«Έκανες τα πάντα για να γίνεις αθάνατος.»
«Σαχλαμάρες. Βιβλία έγραφα, αυτό είν’ όλο.»
«Ακριβώς!» έβαλε τα γέλια ο Γκαίτε.
«Καμία αντίρρηση να είναι αθάνατα τα βιβλία μου. Τα έγραψα έτσι που να μην μπορεί κανείς να τους αλλάξει ούτε λέξη. Που ν’ αντέχουν στις φουρτούνες. Αλλά εγώ ο ίδιος σαν άνθρωπος, σαν Έρνεστ Χέμινγουεϊ, δεκάρα δεν δίνω για την αθανασία!»
«Σε καταλαβαίνω. Έπρεπε όμως να ήσουν πιο μετρημένος όσο ζούσες. Τώρα είναι μάλλον αργά.»


Μίλαν Κούντερα, Η αθανασία, μετάφραση: Γιάννης Χάρης. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας 2019

Μίλαν Κούντερα-Βιβλίο του γέλιου και της λήθης

Τον Ιούνιο 1950 στην Πράγα το δικαστήριο της χώρας κατηγόρησε για συνωμοσία εναντίον του κράτους την Μιλάντα Χαράκοβα και την απαγχόνισε. Μαζί της απαγχόνισαν και τον Ζαβίς Καλάντρα Τσέχο σουρρελιστή φίλο του Αντρέ Μρετόν και του Πωλ Ελυαρ.

«…Και οι νεαροί Τσέχοι χόρευαν και ήξεραν πως σ αυτήν την ίδια πόλη χθες αιωρούνταν στον αέρα μια γυναίκα και ένας σουρρεαλιστής και χόρευαν ολοένα και με περισσότερο πάθος γιατί ο χορός τους ήταν η εκδήλωση της αθωότητας τους, της καθαρότητας τους που τόσο λαμπερά ξεχώριζε από την μαύρη ενοχή των δύο κρεμασμένων που πρόδωσαν τον λαό και τις ελπίδες του
…..Ο Αντρέ Μπετόν δεν πίστευε ότι ο Καλαντρα πρόδωσε το λαό και τις ελπίδες του και κάλεσε στο Παρίσι τον Ελυάρ ( μ ένα ανοιχτό γράμμα στις 13 του Ιούνη του 1950 να διαμαρτυρηθεί για την παράλογη κατηγορία και να προσπαθήσει να σώσει τον παλιό φίλο της Πράγας. Αλλά εκείνον τον καιρό ο Ελυάρ χόρευε σ έναν τεράστιο κύκλο ανάμεσα Παρίσι , Μόσχα, Βαροβία, Πράγα, Σόφια Ελλάδα…και παντού απάγγελνε τα όμορφα ποιήματα του για τη χαρά και την αδερφοσύνη. Όταν διάβασε το γράμμα του Μπρετόν έκανε δύο βήματα επιτόπου, ένα βήμα μπροστά, τίναξε το κεφάλι του καταπάνω και αρνήθηκε να παραταθεί στον προδότη του λαού (περιοδικό Action 19 ιούνη 1950) και άρχισε με μεταλλική φωνή να απαγγέλλει:
Θα γεμίσουμε την αθωότητα
Με δύναμη που τόσον καιρό
Μας έλειπε
Και ποτέ πια δεν θα είμαστε μόνοι.
……Κι εγώ περιπλανιόμουν στους δρόμους της Πράγας, τριγύρω μου χόρευαν οι κύκλοι των χαμογελαστών Τσέχων και ήξερα πως δεν ήμουν μ αυτούς αλλά με τον Καλάντρα που κι αυτός ξεκόπηκε από την κυκλική του πορεία κι έπεφτε, κι έπεφτε….
….Τους κρατούσε από τους ώμους τραγουδούσε μαζί τους….. Ναι, ήταν αυτός ο εραστής της Πράγας ο Ελυάρ! Και ξαφνικά αυτοί που χόρευαν σώπασαν και κουνιόντουσαν μόνο μέσα σε μια απόλυτη σιωπή κι αυτός άρχισε να απαγγέλλει έχοντας για ρυθμό τα χτυπήματα των ποδιών τους στη γη:
Θα ξεφύγουμε από την ξεκούραση
Θα ξεφύγουμε από τον ύπνο
Θα ξεπεράσουμε τη χαραυγή και την Άνοιξη
Και θα προετοιμάσουμε τις μέρες και τις εποχές
Στο μέτρο των ονείρων μας».

Μίλαν Κούντερα

(από το «Βιβλίο του γέλιου και της λήθης» Εκδ. Οδυσσέας, (σελ. 70-71.

Μ. Κούντερα: Ο έρωτας είναι μία μεταφορά

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 31.03.19 ]

Η γραφή του Μίλαν Κούντερα εναλλάσσεται μεταξύ του ονείρου και της σκέψης, της ποίησης, της φιλοσοφίας και της πρόζας. Παραπέμπει σε ένα κόσμο όπου οι ζωές των ανθρώπων πλάθονται από τυχαία γεγονότα και αμετάκλητες αποφάσεις, σε ένα κόσμο όπου τα πάντα συμβαίνουν μονάχα μια φορά και η ύπαρξή μας αποδεικνύεται αβάστακτη παρά την ελαφρότητα της.

Ο Κούντερα γεννήθηκε την 1η Απριλίου του 1929, σε μία μεσοαστική οικογένεια στο Μπρνο της πρώην Τσεχοσλοβακίας και πήγε στη Γαλλία το 1975. Ο πατέρας του ήταν γνωστός μουσικολόγος. Διδάχθηκε πιάνο από τον πατέρα του και αργότερα σπούδασε μουσικολογία και σύνθεση. Έτσι, μουσικολογικές επιρροές εμφανίζονται συχνά στο έργο του, όπως στο βιβλίο του "Η Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι" στο οποίο βάζει πεντάγραμμα με μελωδίες του Μπετόβεν ως εκφραστικό μέσο μιας συγκεκριμένης ψυχολογικής κατάστασης(Ο Κούντερα συχνά παρεμβάλει στο έργο του θέματα σχετικά με τη μουσική, αναλύοντας την Τσέχικη παραδοσιακή μουσική, παραθέτοντας τη διαδρομή απ' τον Λέος Γιάνατσεκ έως τον Μπέλα Μπάρτοκ). Σπούδασε Λογοτεχνία και Αισθητική στη Σχολή Τεχνών του Πανεπιστημίου του Καρόλου στην Πράγα. Έπειτα από δύο ακαδημαϊκούς κύκλους μετεγγράφηκε στη Σχολή Κινηματογράφου της Ακαδημίας Θεάματος της Πράγας. Ήδη από τα εφηβικά του χρόνια ο Κούντερα γράφτηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχοσλοβακίας και το 1950 διώχτηκε με την κατηγορία των "αντικομματικών δραστηριοτήτων". Εκεί θα βασίσει το κύριο θέμα του μυθιστορήματός του «Το Αστείο». Το 1956 επανεντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα και διώχτηκε για δεύτερη φορά το 1970.

Έγινε ιδιαίτερα γνωστός με τα έργα του "Η Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι", "Το Βιβλίο του Γέλιου και της Λήθης", "Το Αστείο" και η «Αθανασία». Στα μυθιστορήματά του επηρεάζεται από τη γραφή του Ρόμπερτ Μιούζιλ και τη φιλοσοφία του Νίτσε. Ο Κούντερα, όπως συχνότατα σημειώνει, ανασύρει τις επιρροές του όχι μόνο από αναγεννησιακούς συγγραφείς όπως ο Τζιοβάνι Μποκάτσιο και ο Φρανσουά Ραμπελέ αλλά επίσης από τους Λώρενς Στερν, Χένρι Φίλντινγκ, Ντενί Ντιντερό, Ρομπέρ Μιούζιλ, Βίτολντ Γκομπρόβιτς, Χέρμαν Βροχ, Φραντς Κάφκα, Μάρτιν Χάιντεγκερ και ίσως περισσότερο από τον Θερβάντες με του οποίου την κληρονομιά θεωρεί ότι ταυτίζεται περισσότερο. Τα πρώιμα μυθιστορήματα του Κούντερα εξερευνούν το δίπολο τραγικότητας και κωμικότητας του ολοκληρωτισμού, παρόλ' αυτά ο ίδιος δεν τα χαρακτηρίζει πολιτικά, σχολιάζοντας πως "Η καταδίκη του ολοκληρωτισμού δεν αξίζει ένα μυθιστόρημα". Στο πρώτο του μυθιστόρημα, "Το Αστείο", σατυρίζει τη φύση του ολοκληρωτισμού της κομμουνιστικής περιόδου. Το γεγονός αυτό τον οδήγησε στη "μαύρη λίστα" της Τσεχοσλοβακίας όπως και στην απαγόρευση του λογοτεχνικού του έργου. Το 1975 ο Μίλαν Κούντερα πηγαίνει στη Γαλλία όπου και εξέδωσε το 1979 το μυθιστόρημα "Το Βιβλίο του Γέλιου και της Λήθης". Στο έργο του αυτό παροτρύνει του Τσέχους πολίτες να αντισταθούν στο κομμουνιστικό καθεστώς. Το 1984 εκδίδει το γνωστότερο δημιούργημα του: "Η Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι". Το 1990 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του "Άθανασία", σαφέστερα φιλοσοφικό και ελάχιστα πολιτικό σε σχέση με τα προηγούμενα έργα του.

Κάθε νέο βιβλίο του παραπέμπει στην πιο πρόσφατη διατύπωση της προσωπικής του φιλοσοφίας. Τα θέματά του αναφέρονται στην εξορία, την αγάπη, την τέχνη, τον έρωτα, την πολιτική, την άγνοια ή την νοσταλγία. Στην « Άγνοια» γράφει για τη νοσταλγία και τη λήθη. Για είκοσι χρόνια, όσα και ο ομηρικός Οδυσσέας, δύο ήρωές του, ο Σιλβί και η Ίρενα, ξενιτεμένοι σε διαφορετικές χώρες ως πολιτικοί πρόσφυγες έζησαν έντονα με τη νοσταλγία της πατρίδας. Μετά την κατάρρευση του καθεστώτος επιχειρούν τον επαναπατρισμό τους αλλά η ώρα της επιστροφής προσκρούει στα τείχη της άγνοιας, που όρθωσε μεταξύ τους ο χρόνος.

Η «Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» πρόκειται για ένα ερωτικό μυθιστόρημα με έκδηλα φιλοσοφικά, υπαρξιακά και πολιτικά στοιχεία. Με κοινωνικο-πολιτικές αναφορές, καταγράφει τα συναισθήματα, τις αντιδράσεις και τον τρόπο που οι χαρακτήρες του βιώνουν τον έρωτα, την προδοσία και την έννοια της πατρίδας .Οι προδοσίες και οι εγκαταλείψεις, οι συγκρούσεις και οι συµφιλιώσεις που παρουσιάζονται εδώ προκύπτουν από την προσπάθεια φυγής από µια αλήθεια της ύπαρξης, που ο συγγραφέας προσεγγίζει σε βάθος, ισχυριζόµενος πως η µοναδική ανθρώπινη ζωή είναι ασήµαντη υπό το νιτσεϊκό πρίσµα της αιώνιας επανάληψής της εντός ενός άπειρου σύµπαντος. Μία φιλοσοφική ανάλυση για τον έρωτα, τοποθετημένη στην εποχή της Σοβιετικής εισβολής στην Πράγα, η οποία προσπαθεί να ερμηνεύσει την εξάρτηση και τα σκοτεινά συναισθήματα που μας δημιουργεί ο έρωτας. Παράλληλα, θέτει ερωτήματα για τον έρωτα και την τυχαιότητα. Ένα βιβλίο-δοκίμιο με φιλοσοφικές και υπαρξιακές αναζητήσεις, γεμάτο πολύπλοκες αναζητήσεις σε σχέση με την ελαφρότητα και την βαρύτητα της ύπαρξης και των συναισθημάτων που μας διακατέχουν. Το “βάρος” και η “ελαφρότητα” είναι οι δύο επιλογές που διαθέτει ο άνθρωπος για να αντιμετωπίσει το παράλογο και σε αυτό το μυθιστόρημα του Κούντερα οι δυο αυτές επιλογές αντιμετωπίζονται ως ισότιμες και εξίσου σεβαστές εναλλακτικές. Για τον πρωταγωνιστή Τόμας που είναι θιασώτης της ελαφρότητας, η ζωή οφείλει να απαλλαγεί από τα βαρίδια που δεν την αφήνουν να ανυψωθεί, όπως τα κάθε λογής εξωτερικά «πρέπει» απ’όπου κι αν προέρχονται, που περιορίζουν τα όποια περιθώρια προσωπικής αυτονομίας. Η Τερέζα εναποθέτει τις ελπίδες της στον Τόμας, που όμως την απογοητεύει. Ο Φραντς θεοποιεί τη Σαμπίνα και βιώνει τον έρωτα σαν θρησκεία. Βλέποντας το πάθος του όμως ως περιοριστικό της ανεξαρτησίας της, η Σαμπίνα τον εγκαταλείπει και τότε αυτός στρέφεται σε άλλο μεταφυσικό υποκατάστατο, την επανάσταση, ώστε η ζωή του να μη στερηθεί νοήματος και «βαρύτητας».

«Ο άνθρωπος, εν αγνοία του, συνθέτει τη ζωή του σύμφωνα με τους νόμους της ομορφιάς, ακόμα και τις στιγμές της πιο βαθιάς απελπισίας», γράφει σ’ ένα σημείο της «Αβάσταχτης ελαφρότητας του είναι» ο Κούντερα, ή «Ο έρωτας αρχίζει από µια µεταφορά. Με άλλα λόγια: ο έρωτας αρχίζει από τη στιγµή που µια γυναίκα εγγράφεται µε µια από τις κουβέντες της, στην ποιητική µας µνήµη» και κυρίως καταλήγει ότι «η ιστορία είναι το ίδιο ελαφριά όσο και η ζωή του ατόµου, αβάσταχτα ελαφριά, ελαφριά σαν ένα πούπουλο...».

Πηγή:http://artinews.gr/%CE%BC.-%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B1-%CE%BF-%CE%AD%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%BC%CE%AF%CE%B1-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AC.html?fbclid=IwAR2glk7-FnoyRwwfxXmBnUjZSfYP4lUekCgRoOub22q1DsYLIW_zDK2i-T0

Περί βιβλίου

Alan Bennett ( 9 Μαΐου 1934) 

                 Milan Kundera ( 1 Απριλίου 1929)   

Το βασίλειο μου για ένα βιβλίο
Άλαν Μπένετ
........................................................................................................................................................
...Και κάτι ακόμα: ένα ανοιχτό βιβλίο ήταν ακουμπισμένο πάνω στο τραπέζι του. Μέσα σ’ αυτό το καφενείο κανένας ως τώρα δεν είχε ποτέ ανοίξει ένα βιβλίο πάνω σ’ ένα τραπέζι. Για την Τερέζα, το βιβλίο ήταν το σημείο αναγνώρισης μιας μυστικής αδελφοσύνης. Ενάντια στον κόσμο της χυδαιότητας που την περιέβαλλε δεν είχε στην πραγματικότητα παρά ένα και μόνο όπλο: τα βιβλία που δανειζόταν από την κοινοτική βιβλιοθήκη, κυρίως μυθιστορήματα… Της πρόσφεραν μια ευκαιρία φαντασιακής διαφυγής, αποσπώντας την από μια ζωή που δεν της έδινε καμιά ικανοποίηση

" Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι"
Μίλαν Κούντερα

«Εκεί όπου καίνε βιβλία, μία μέρα θα καίνε και ανθρώπους»
Χάινριχ Χάινε