Vasily Grossman, Η κόλαση της Τρεμπλίνκα (απόσπασμα)

 Οι επιστήμονες, οι κοινωνιολόγοι, οι εγκληματολόγοι, οι ψυχίατροι, οι φιλόσοφοι αναλογίζονται: Τι είναι αυτό; Τι φταίει – η κληρονομικότητα, η εκπαίδευση, το περιβάλλον, οι εξωτερικές συνθήκες, κάποιο ιστορικό πεπρωμένο, η εγκληματική βούληση των επικεφαλής; Τι είναι αυτό; Πώς συνέβη; Τα εμβρυϊκά χαρακτηριστικά του ρατσισμού που έμοιαζαν αστεία στις τοποθετήσεις δευτεροκλασάτων καθηγητών – τσαρλατάνων και άθλιων επαρχιωτών θεωρητικών από τη Γερμανία του περασμένου αιώνα, η περιφρόνηση του Γερμανού φιλισταίου απέναντι στα «ρωσικά γουρούνια», στα «ζώα τους Πολωνούς», στον «Εβραίο που βρομάει σκόρδο», στον «διεφθαρμένο Γάλλο», στον «μικροέμπορα Άγγλο», στον «μασκαρά τον Έλληνα», στον «χοντροκέφαλο Τσέχο» – όλο αυτό το πακέτο πομπώδους, φτηνής υπεροχής του Γερμανού έναντι των άλλων λαών του κόσμου, που κορόιδευαν καλόκαρδα οι δημοσιογράφοι και οι κωμωδοί, όλα αυτά, ξαφνικά, μέσα σε μερικά χρόνια μετατράπηκαν από «παιδιαρίσματα» σε θανάσιμη απειλή για την ανθρωπότητα, για τη ζωή και την ελευθερία της, έγιναν πηγή απίστευτων και ανείπωτων βασάνων, αιματοχυσιών και εγκλημάτων. Εδώ υπάρχουν πράγματα που πρέπει να μας προβληματίσουν!”

Vasily Grossman, Η κόλαση της Τρεμπλίνκα, μτφρ. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, εκδόσεις ΑΓΡΑ

Vasilii Grossman - [άτιτλο]

Όλα αυτά τα όντα δεν είχαν μέσα τους τίποτα το ανθρώπινο. Παραμορφωμένα μυαλά, καρδιές και ψυχές, λόγια, πράξεις, συνήθειες, φρικτές καρικατούρες που απλώς θύμιζαν ανθρώπινα χαρακτηριστικά, σκέψεις, συναισθήματα, πράξεις. Και η τάξη του στρατοπέδου και η καταγραφή των δολοφονιών και η αγάπη για τα χοντροκομμένα καλαμπούρια που θυμίζουν κατά κάποιο τρόπο τα αστεία των μεθυσμένων καβγατζήδων, των Γερμανών φοιτητών των φοιτητικών αδελφοτήτων, και τα χορωδιακά, μελό τραγούδια μέσα στα ποτάμια του αίματος, και οι λόγοι που εκφωνούσαν ασταμάτητα ενώπιον των καταδικασμένων, και οι κατηχήσεις, και τα ευσεβή ρητά τα προσεκτικά τυπωμένα σε ειδικά χαρτάκια-όλ'αυτά ήταν οι τρομακτικοί δράκοι και τα ερπετά που είχαν ξετυλιχτεί μέσα από το έκτρωμα του παραδοσιακού γερμανικού σωβινισμού, της αλαζονείας και του εγωισμού, της αυτάρεσκης αυτοπεποίθησης, της εμμονικής, αηδιαστικής έγνοιας για την προσωπική φωλίτσα και της σιδηράς, ψυχρής αδιαφορίας για τη μοίρα οποιουδήποτε άλλου όντος, που είχαν βγει μέσα απ'την οργισμένη, τυφλή πίστη, πως η γερμανική επιστήμη, η μουσική, η ποίηση, ο λόγος, το γκαζόν, οι καμπινέδες, ο ουρανός, η μπίρα, τα σπίτια-τα πάντα ήταν πιο αξιόλογα και θαυμαστά από ολόκληρη την οικουμένη.

[...]

Και παράξενο πράγμα: Τα κτήνη χρησιμοποιούσαν τα πάντα-το δέρμα, το ύφασμα, όλα όσα εξυπηρετούσαν τους ανθρώπους, όλα τα χρειάζονταν και τα εκμεταλλεύονταν τα κτήνη, μόνο το πιο ακριβό πράγμα στον κόσμο-την ανθρώπινη ζωή, αυτή την έλιωναν. Και τι μεγάλα και δυνατά μυαλά, τι υπέροχα παιδικά μάτια, τι γλυκά γεροντικά πρόσωπα, τι περήφανα κοριτσίστικα κεφάλια, για τη δημιουργία των οποίων η φύση πάσχιζε επί αιώνες πολλούς, έριξαν σαν ένα τεράστιο σιωπηλό ποτάμι στην άβυσσο της ανυπαρξίας. Δευτερόλεπτα χρειάστηκαν για να καταστρέψουν αυτό που ο κόσμος και η φύση είχαν φτιάξει στην τεράστια και δύσκολη διαδικασία της δημιουργίας της ζωής.

Vasilii Grossman, Κόλαση της Τρεμπλίνκα, εκδόσεις Άγρα