1. Amantes amentes.
οι ερωτευμένοι [είναι] τρελλοί
Τερέντιος, 185-159 π.Χ., Ρωμαίος κωμωδιογράφος
3. Omnia vincit amor.
ο έρωτας νικάει τα πάντα.
Βιργίλιος, 70-19 π.Χ., Λατίνος ποιητής
4. In vino veritas.
εν οίνω η αλήθεια.
5. Nemo saltat sobrius.
κανένας δεν χοροπηδάει (χορεύει) όντας νηφάλιος
6. Qui tacet consentit.
ο σιωπών συναινεί
7. Res, non verba.
έργα, όχι λόγια
8. Quidquid latine dictum sit, altum videtur.
ό,τι λέγεται στα λατινικά φαίνεται βαθυστόχαστο
9. Addito salis grano.
προσθέτω και λίγο αλάτι
Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, 23-79 μ.X., Ρωμαίος φυσιοδίφης
10. Cor ad cor loquitur.
η καρδιά μιλάει στην καρδιά
Ιερός Αυγουστίνος, 354-430, Άγιος
11. Verba volant, scripta manent.
τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν
βασισμένο στο ομηρικό "έπεα πτερόεντα"
12. Timeo Danaos et dona ferrentes.
φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας
Βιργίλιος, 70-19 π.Χ., Λατίνος ποιητής
13. Timendi causa est nescire.
η αιτία του φόβου είναι η άγνοια
Σενέκας, 4 μ.Χ-65 μ.Χ., Ρωμαίος φιλόσοφος
14. Hannibal ante portas.
ο Αννίβας προ των πυλών.
Ο φόβος των Ρωμαίων όταν ο Αννίβας πλησίαζε, περί το 217 π.Χ.
15. In cauda venenum.
στην ουρά είναι το δηλητήριο
(αντίστοιχο του "πίσω έχει η αχλάδα την ουρά")
16. Latet anguis in herba.
ένα φίδι κρύβεται στα χόρτα
Βιργίλιος, 70-19 π.Χ., Λατίνος ποιητής
17. Nemo sine vitio est.
κανείς δεν υπάρχει χωρίς ελάττωμα
Σενέκας, 4 μ.Χ-65 μ.Χ., Ρωμαίος φιλόσοφος
18. Nihil est ab omni parte beatum.
τίποτε δεν είναι ευλογημένο σε όλα
Οράτιος, 65-8 π.Χ., Λατίνος ποιητής
19. Vultus est index animi.
το πρόσωπο είναι ο δείκτης της ψυχής
20. Fronti nulla fides.
καμιά εμπιστοσύνη στην εξωτερική όψη
21. Ubi nihil vales, ibi nihil velis
όποιος δεν αξίζει τίποτα, δεν μπορεί να θέλει τίποτα
Arnold Geulincx, 1624-1669, Φλαμανδός φιλόσοφος
22. Non quis, sed quid.
όχι ποιος, αλλά τι
23. Quis, quid, ubi, quibus auxiliis, cur, quomodo, quando?
ποιος, τι, πού, με τι, γιατί, πώς, πότε
Μάρκος Φάβιος Κοϊντιλιανός, 35-96 μ.Χ., Ρωμαίος ρήτορας
24. Rex non potest peccare.
ο βασιλιάς δεν μπορεί να έχει άδικο
25. Oderint, dum metuant.
ας με μισούν, αρκεί να με φοβούνται
Καλιγούλας, Ρωμαίος αυτοκράτορας, ποιητής Accius
26. De minimis non curat praetor.
ο πραίτωρ δεν ασχολείται με τα παράμικρα
27. Corruptio optimi pessima.
η διαφθορά των αρίστων είναι η χειρότερη
28. Nemo autem regere potest nisi qui et regi.
κανείς δεν μπορεί να διοικήσει, αν δεν είναι είναι δυνατόν να τον διοικήσουν
Σενέκας, 4 μ.Χ-65 μ.Χ., Ρωμαίος φιλόσοφος
29. Memento mori.
θυμήσου το θάνατο
30. Ave Caesar, morituri te salutant.
Χαίρε Καίσαρ, οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν
Ο χαιρετισμός των μονομάχων πριν από τους αγώνες στις ρωμαϊκές αρένες.
31. Plaudite, amici, comedia finita est!
Χειροκροτήστε, φίλοι, η κωμωδία τελείωσε!
Αύγουστος, 63 π.Χ-14 μ.Χ., Ρωμαίος Αυτοκράτορας, τα τελευταία λόγια του
32. Non omnis moriar.
δεν θα πεθάνω ολόκληρος [κάτι από μένα θα παραμείνει ζωντανό]
Οράτιος, 65-8 π.Χ., Λατίνος ποιητής
33. Omnia mors aequat.
ο θάνατος εξισώνει τα πάντα
34. Mors certa, hora incerta.
ο θάνατος είναι σίγουρος, η ώρα του δεν είναι σίγουρη
35. Mors ultima ratio.
ο θάνατος έχει τον τελευταίο λόγο
36. Nascentes morimur.
από τη στιγμή που γεννιόμαστε, [αρχίζουμε να] πεθαίνουμε
37. Ave atque vale.
χαίρε και αντίο
Κάτουλος, 84-54 π.Χ, Λατίνος ποιητής (ωδή 101)
38. Sic transit gloria mundi.
έτσι περνάει η [μάταιη] δόξα σ’ αυτόν τον κόσμο
39. Et in Arcadia ego.
[ήμουν] και στην Αρκαδία εγώ
Επιγραφή σε τάφο σε πίνακα του Poussin
40. Dum spiro spero.
όσο αναπνέω ελπίζω
41. Bis vivit qui bene vivit.
ζει δυο φορές αυτός που ζει καλά
42. Ubi bene, ibi patria.
όπου [αισθάνεσαι] καλά εκεί η πατρίδα σου
43. Dum vivimus vivamus.
όσο ζούμε, ας ζήσουμε
44. Cogito ergo sum.
σκέφτομαι, άρα υπάρχω
Καρτέσιος (Descartes), 1596-1650, Γάλλος φιλόσοφος, το φιλοσοφικό αξίωμα του Καρτέσιου
45. Citius, Altius, Fortius
πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά
Πιέρ ντε Κουμπερντέν, 1863-1937, Γάλλος αναβιωτής των Ολυμπιακών
Μότο των Ολυμπιακών αγώνων, εμπνευσμένο από το θυρεό του σχολείου του
46. Vincit qui se vincit.
κυριαρχεί αυτός που κυριαρχεί στον εαυτό του
47. Vires acquirit eundo.
αποκτάς δύναμη προχωρώντας
Βιργίλιος, 70-19 π.Χ., Λατίνος ποιητής
48. Nil desperandum!
ποτέ μην απελπίζεσαι
Οράτιος, 65-8 π.Χ., Λατίνος ποιητής
49. Libens-Volens-Potens
Έτοιμος, Πρόθυμος, Ικανός
50. Non omnia possumus omnes.
όλα δεν μπορούμε να τα κάνουμε όλοι
Οράτιος, 65-8 π.Χ., Λατίνος ποιητής
51. Dictum, factum.
με το που το είπαμε, έγινε.
52. Quinon proficit deficit.
όποιος δεν προχωρά, πάει προς τα πίσω
53. Aude sapere.
να τολμάς να γνωρίζεις
54. Aut viam inveniam aut faciam.
ή θα τον βρούμε το δρόμο ή θα τον φτιάξουμε
Αννίβας, 247 - 183 π.Χ., Καρχηδόνιος στρατηλάτης προσπαθώντας να διασχίσει τις Άλπεις περί το 212 π.Χ.
55. Fiat Lux.
Γενηθήτω φως
Γένεσις Α' (της Vulgata)
56. Ecce homo.
Ίδε ο άνθρωπος.
Φράση του Πιλάτου. Κατά Ιωάννην ΙΘ'
57. Vide et credere
δες και πίστεψε
58. Credo quia absurdum.
πιστεύω διότι είναι παράλογο
Τερτυλλιανός, 155-222 μ.Χ., Καρχηδόνιος θεολόγος
59. Noli me tangere.
μη μου άπτου
60. Deus vult.
ο Θεός θέλει, Ιησούς, Vulgata, το σύνθημα στις μάχες της πρώτης σταυροφορίας
61. Cito fit quod dii volunt.
γρήγορα γίνεται αυτό που θέλουν οι θεοί
Γάιος Πετρώνιος, 1ος μ.Χ αιων, Ρωμαίος συγγραφέας
62. Non serviam!
Δεν θα [σε] υπηρετήσω
Ιησούς, Vulgata
64. Vada retro me, Satana!
Ύπαγε οπίσω μου Σατανά
Ιησούς, Vulgata
65. Ora et labora.
να προσεύχεσαι και να εργάζεσαι
σύνθημα των Βενεδεκτίνων μοναχών
66. Cuius regio, eius religio
όποιου το βασίλειο, εκείνου η θρησκεία
67. Post tenebras lux.
μετά το σκοτάδι, φως
από τη Vulgata (βιβλίο Ιώβ), Χρησιμοποιήθηκε και σαν σύνθημα των Καλβινιστών
68. Nemo malus felix.
κανένας κακός δεν είναι ευτυχισμένος
Γιουβενάλης, 1ος-2ος αιών μΧ, Ρωμαίος σατιρικός ποιητής
69. De malo, bonum.
από το κακό, καλό
70. Ne cede malis.
μην υποκύπτεις στο κακό (ή στην κακοτυχία)
Βιργίλιος, 70-19 π.Χ., Λατίνος ποιητής
71. Nota res mala, optima.
τα γνωστά κακά είναι τα πιο καλά
72. Quae nocent, saepe docent.
ό,τι πονάει, συχνά διδάσκει
73. Omne bonum trium.
όλα τα καλά πράγματα είναι τρία
74. Male parta male dilabuntur.
άσχημα χάνεται ό,τι άσχημα αποκτάται
Κικέρων, 106-43 π.Χ., Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός
75. Canis caninam non est.
ο σκύλος, σκύλο δεν τρώει
76. Mundus vult decipi, ergo decipiatur.
ο κόσμος θέλει να εξαπατηθεί, άσ’ τον λοιπόν να εξαπατηθεί
Γάιος Πετρώνιος, 1ος μ.Χ αιών, Ρωμαίος συγγραφέας
77. Esse quam videri.
να είσαι παρά να φαίνεσαι
Κικέρων, 106-43 π.Χ., Ρωμαίος ρήτορας & πολιτικός
78. Veritas odit moras.
η αλήθεια απεχθάνεται την καθυστέρηση
Σενέκας, 4 μ.Χ-65 μ.Χ., Ρωμαίος φιλόσοφος
79. Errare humanum est.
το σφάλλειν ανθρώπινον.
80. Post hoc, ergo propter hoc.
κατόπιν αυτού, άρα εξαιτίας αυτού
Γνωστό και ως σφάλμα "post hoc"
81. Falsus in uno, falsus in toto.
λάθος σε ένα, λάθος σε όλα
82. Splendide mendax.
υπέροχα λάθος
Οράτιος, 65-8 π.Χ., Λατίνος ποιητής
83. Ubi concordia, ibi victoria.
όπου ενότητα, εκεί νίκη
84. Vincere est totum.
το να νικάς είναι το παν
85. Ad victor spolia.
στο νικητή τα λάφυρα
86. Vi Veri Veniversum Vivus Vici.
με τη δύναμη της αλήθειας, ζώντας, κατέκτησα το σύμπαν
από τον Φάουστ του Γκαίτε, αναφέρθηκε και στην ταινία "V for Vendeta"
87. Vae victis.
Ουαί τοις ηττημένοις
Βρέννος, αρχηγός των Γαλατών, το 387 π.Χ., ρίχνοντας το ξίφος του στη ζυγαριά των λύτρων που του πρόσφεραν οι Ρωμαίοι
88. Veni, vidi, vici.
Ήρθα, είδα, ενίκησα
Ιούλιος Καίσαρ, 101-14 π.Χ, Ρωμαίος στρατηγός και ύπατος
μήνυμα στη Σύγκλητο μετά τη νίκη του επί του βασιλιά του Πόντου, το 47 π.Χ.
89. Nullum crimen, nulla poena sine lege.
Κανένα έγκλημα, καμιά ποινή χωρίς [ήδη ισχύοντα] νόμο.
Θεμελιώδες νομικό αξίωμα
90. Ratio legis est anima legis.
η αιτία του νόμου είναι η ψυχή του νόμου
91. Testis unus, testis nullus.
είς μάρτυς, ουδείς μάρτυς
92. Lex malla, lex nulla.
ο κακός νόμος,δεν είναι καθόλου νόμος
Θωμάς Ακινάτης
93. Dura lex, sed lex.
σκληρός νόμος, αλλά νόμος
94. Necessitas non habet legem.
η ανάγκη δεν ξέρει νόμο
95. Salus populi suprema lex.
η ευημερία του λαού είναι ο υπέρτατος νόμος
Κικέρων, 106-43 π.Χ., Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός
96. Abusus non tollit usum.
η κατάχρηση δεν καταργεί (απαξιώνει) τη χρήση
97. Summum jus, summa injuria.
υπέρτατη (υπερβολική) δικαιοσύνη, υπέρτατη αδικία
98. Audiatur et altera pars.
ακούστε και την άλλη πλευρά
99. Ne bis in idem.
όχι δύο φορές [έγκληση] για το ίδιο [αδίκημα]
100. Pacta sunt servanta.
οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται
101. Quod semper, quod ubique, quo ab omnibus.
ό,τι [υπήρχε] πάντα, ό,τι παντού, ό,τι από όλους
102. Legum servi sumus ut liberi esse possimus.
είμαστε σκλάβοι του νόμου για να μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.
Κικέρων, 106-43 π.Χ., Ρωμαίος ρήτορας & πολιτικός
103. Sol omnibus lucet.
ο ήλιος λάμπει για όλους.
Γάιος Πετρώνιος, 1ος μ.Χ αι., Ρωμαίος συγγραφέας
104. Fiat iustitia, et pereat mundus.
ας επικρατήσει η δικαιοσύνη, κι ας χαθεί ο κόσμος
Μόττο του αυτοκράτορα της Αγ. Ρωμ. Αυτοκρατορίας Φερδινάνδου Ι (1503-1564)
105. Si vis pacem para bellum.
αν θες ειρήνη, να ετοιμάζεσαι για πόλεμο
106. Ultima ratio regum.
το έσχατο επιχείρημα των βασιλέων χαραγμένο στα κανόνια του Μ. Φρειδερίκου της Πρωσίας
107. Dulce bellum inexpertis.
γλυκύς φαίνεται ο πόλεμος σ' αυτούς που δεν έχουν πείρα (από πόλεμο)
Έρασμος, 1469-1536, Ολλανδός ουμανιστής
108. Nervus rerum [/belli], pecuniam.
η ψυχή των πραγμάτων (ή του πολέμου) είναι τα λεφτά
Κικέρων, 106-43 π.Χ., Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός
109. Inter arma silent leges.
ανάμεσα στα όπλα (δηλ. στον πόλεμο) οι νόμοι σιγούν
110. Delenda Carthago!
να καταστραφεί η Καρχηδών!
Κάτων ο πρεσβύτερος, 234-149 π.Χ., Ρωμαίος πολιτικός και συγγραφέας
Έκλεινε όλες τις ομιλίες του με αυτή την φράση.
111. Vox populi, vox dei.
φωνή λαού, φωνή Θεού
112. Sic semper tyrannis!
έτσι πάντα στους τυράννους!
μότο της Βιρτζίνια αλλά και η κραυγή του Μπουθ όταν πυροβόλησε τον Λίνκολν
113. Panem et circenses.
άρτον και θεάματα.
Γιουβενάλης, Ρωμαίος σατιρικός ποιητής
114. Divide ut regnes.
διαίρει και βασίλευε (ut=για να)
115. Ubi dubium ibi libertas.
όπου αμφισβήτηση, εκεί ελευθερία
Publilius Syrus, 1ος μ.Χ αιών, Ρωμαίος γνωμικογράφος
116. O Tite tute Tati tibi tanta tyranne tulisti!
Ω εσύ τύραννε, Titus Tatius, τόσα πράγματα έκανες για σένα
Ennius, 239-169 π.Χ., Ρωμαίος συγγραφέας
117. Cedant arma togae.
ας υποκύψουν τα άρματα [οι στρατιωτικοί] στην τήβεννο [στην πολιτική εξουσία]
Κικέρων, 106-43 π.Χ., Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός
118. Novus ordo seclorum.
Νέα τάξη των αιώνων
Σφραγίδα των ΗΠΑ
119. Nihil est incertius volgo.
τίποτε δεν είναι πιο αβέβαιο από τον όχλο
Κικέρων, 106-43 π.Χ., Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός
120. Nullius in verba.
[μη βασίζεσαι] στα λόγια κανενός
Οράτιος, 65-8 π.Χ., Λατίνος ποιητής
121. Medio tutissimus ibis.
είναι ασφαλέστερο να προχωράς στη μέση [του δρόμου]
Οβίδιος, 43 π.Χ.-17 μ.Χ., Ρωμαίος ποιητής
122. Semper letteris mandate.
πάντα γραπτές οδηγίες
123. Mus uni non fidit antro.
το ποντίκι δεν βασίζεται σε μια τρύπα μόνο
124. Nil homini certum est.
τίποτε δεν είναι σίγουρο στον άνθρωπο
Οβίδιος, 43 π.Χ.-17 μ.Χ., Ρωμαίος ποιητής
125. Malum consilium quod mutari non potest.
είναι κακό σχέδιο αυτό που δεν μπορεί να αλλάξει
Publilius Syrus, 1ος μ.Χ αιών, Ρωμαίος γνωμικογράφος
126. Exitus acta probat.
ο σκοπός δικαιώνει την πράξη
Οβίδιος, 43 π.Χ.-17 μ.Χ., Ρωμαίος ποιητής
127. Espice, adspice, prospice.
εξέταζε το παρελθόν, εξέταζε το παρόν, εξέταζε το μέλλον
128. Gladiator in arena consilium capit.
ο μονομάχος κάνει το σχέδιό του μέσα στην αρένα
Σενέκας, 4 μ.Χ-65 μ.Χ., Ρωμαίος φιλόσοφος
129. Ars longa, vita brevis.
η τέχνη μακρά, ο βίος βραχύς
Ιπποκράτης, 460-377 π.Χ., Πατέρας της ιατρικής
130. Sutor, ne supra crepidam.
παπουτσή, όχι πάνω από το σανδάλι
Απελλής, 4ος αιων π.Χ., Αρχαίος ζωγράφος
σε παπουτσή που κλήθηκε να συμβουλέψει για την εικόνα ενός σανδαλιού και θέλησε να κρίνει και το υπόλοιπο έργο
131. Finis coronat opus.
το τέλος στεφανώνει το έργο.
132. Nulla dies sine linea.
ούτε μέρα χωρίς γραμμή
Απελλής, Αρχαίος ζωγράφος
133. Alea jacta est.
ο κύβος ερίφθη.
Ιούλιος Καίσαρ, 101-14 π.Χ, Ρωμαίος στρατηγός και ύπατος
Το είπε όταν διέβη τον Ρουβίκωνα, αλλά ήταν παλιότερη ελληνική παροιμία
134. Fortuna vitrea est :tum cum splendet frangitu.
Η τύχη είναι γυαλί: εκεί που λάμπει, θρυμματίζεται
Publilius Syrus, 1ος μ.Χ αιών, Ρωμαίος γνωμικογράφος
135. Virtutis fortuna comes.
η καλή τύχη είναι σύντροφος της αρετής
136. Audaces fortuna iuvat.
η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς
Βιργίλιος, 70-19 π.Χ., Λατίνος ποιητής
137. Fata viam invenient.
οι μοίρες θα βρουν το δρόμο
Βιργίλιος, 70-19 π.Χ., Λατίνος ποιητής
138. Nomen est omen.
το όνομα είναι σημάδι (αλλά και κατάρα;)
139. Causa latet, vis est notissima.
η αιτία είναι κρυμμένη, το αποτέλεσμα είναι εμφανέστατο
Οβίδιος, 43 π.Χ.-17 μ.Χ., Ρωμαίος ποιητής
140. Omnia causa fiunt.
όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο
141. Primum, non nocere.
πρώτα απ' όλα, μην προκαλέσεις κακό
Ιπποκράτης, 460-377 π.Χ., Πατέρας της ιατρικής
142. Mens sana in corpore sano.
νους υγιής εν σώματι υγιεί
Γιουβενάλης, Ρωμαίος σατιρικός ποιητής
143. Natura non facit saltus.
η Φύση δεν κάνει άλματα
144. Natura nihil fit in frustra.
η Φύση δεν κάνει τίποτα χωρίς λόγο
145. Natura est deus in rebus.
η Φύση είναι ο θεός στα πράγματα
Giordano Bruno, 1548-1600, Ιταλός μοναχός & φυσικός φιλόσοφος
146. Suave mare magno.
ευχάριστο να αγναντεύεις την αγριεμένη θάλασσα [από τη στεριά]
Λουκρήτιος, 98-55 π.Χ., Λατίνος ποιητής
147. Carpe diem.
άρπαξε [και αξιοποίησε] τη μέρα
Οράτιος, 65-8 π.Χ., Λατίνος ποιητής
148. O tempora! Ο mores!
ω καιροί, ω ήθη!
Κικέρων, 106-43 π.Χ., Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός
149. Fugit inreparabile tempus.
ο χρόνος φεύγει ανεπιστρεπτί
Βιργίλιος, 70-19 π.Χ., Λατίνος ποιητής
150. Ad calendas Graecas.
στις ελληνικές καλένδες
Παροιμιακή φράση (που σημαίνει «ποτέ»)
151. In saecula saeculorum.
εις τον αιώνα των αιώνων.
Εκκλησιαστικό
152. Tu quoque, fili!
και συ τέκνον![Βρούτε]
Ιούλιος Καίσαρ, 101-14 π.Χ, Ρωμαίος στρατηγός και ύπατος
Τα τελευταία λόγια του. Ειπώθηκαν στα Ελληνικά.
153. Fama volat.
η φήμη πετάει
154. Multum, non multa.
πολύ, όχι πολλά
155. Multa paucis.
πολλά με λίγα (λόγια ή μέσα)
156. Pecunia non olet.
το χρήμα δεν μυρίζει
157. Nihil sub sole novum.
τίποτε δεν είναι καινούργιο κάτω από τον ήλιο
158. Mutatis mutandis.
τηρουμένων των αναλογιών
159. Fabas indulcet fames.
τα φασόλια τα γλυκαίνει η πείνα
160. Nemo dat quod non habet.
κανένας δεν δίνει αυτό που δεν έχει
161. Age quot agis.
κάνε αυτό που κάνεις [μην κάνεις πολλά πράγματα μαζί]
162. De gustibus non est disputandum.
τα γούστα δεν συζητιούνται
163. Semper idem.
πάντα το ίδιο
Κικέρων, 106-43 π.Χ., Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός
164. Ο Sancta simplicitas!
Ω ιερή απλότητα! ή Ω αγία αφέλεια!
Jan Hus, 1369-1415, Τσέχος θεολόγος & αιρετικός
Πεθαίνοντας στην πυρά, όταν είδε μια γριούλα να ρίχνει προσανάμματα στη φωτιά
165. Totus Tuus
όλος δικός Σου
Μότο του Πάπα Ιωάννη-Παύλου Β’
166. Minima maxima sunt
τα ελάχιστα είναι μέγιστα, ή: τα μικρά πράγματα είναι τα πιο σημαντικά
167. Usus est magister optimus.
η χρήση είναι ο καλύτερος δάσκαλος
168. In girum imus nocte et consumimur igni.
τριγυρνάμε [κρλκτ: κάνουμε κύκλο] τη νύχτα και μας κατακαίει η φωτιά
Μεσαιωνικό λατινικό παλίνδρομο επίγραμμα (καρκινική επιγραφή)
Γνωστό και ως «Διαβολικός στίχος». Ήταν και τίτλος ταινίας του Γκυ Ντεμπόρ (1960)
Πηγή: Περί Φιλοσοφίας
