Αριστοτέλης Νικολαΐδης - Γράμμα Εξορίας, 1967

Μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό

Μνημονεύετε Αλέξανδρον Παπαδιαμάντη

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Δεν είναι πια η απόσταση

μα οι κάθετες παρεμβολές

δεν είναι οι λέξεις

μα η παγίδα της φωνής

φίλε, τι να σου γράψω, πώς

να δονήσω τις φριχτές μεμβράνες

τι να σου πω για τους τυφλούς

τον νουν τα όμματα.

Πικρό είναι το ψωμί της εξορίας,

είπε ο Κάλβος, κρούοντας

την αυθεντική του λύρα.

Είμαστε τώρα εξόριστοι

μέσα στο ίδιο μας το σπίτι

και γύρω μας ασχημονούν

οι μεταμφιεσμένοι επιδρομείς.

Η Ελλάς ξεφεύγει από τα χέρια μας.

Και στη γυμνή επιφάνεια

των καιρών οι κούφιοι

της στιγμής αξιωματούχοι

νοθεύοντας τις λέξεις

ασελγούντες επί της σεπτής

του Γένους ιστορίας

οι κορακόφθαλμοι...

Τέτοιες στιγμές, διαβάζοντας 

τον πληγωμένο βάρδο, κρούω 

κι εγώ την λύρα του, κράζω 

μέσ’ στις στροφές του: σωθήτωσαν 

αι Ωδαί, σώσατε την ψυχή σας!

Ο Μακρυγιάννης είπε:

«σημειώνω τα λάθη ολονών 

και φτάνω ως την σήμερον...»

Πιο πέρα: «και η πατρίς κατάντησε 

παλιόψαθα των ατίμων...»

Πιο πέρα: «Πάρ’ το αυτό 

το χαρτί και βάλ’ το σε μια πέτρα 

να είναι σίγουρο, μην κάψουν 

το σπίτι και καγεί...»

Πιο πριν: «Κι αν είν’ εκείνοι φτωχοί

εις τα προσωρινά και μάταια, είναι πλούσιοι

πολύ εις τα στορικά του κόσμου...»

Κι εγώ τα λόγια του στοιχειοθετώ.

Φίλε μου, τόσα χρόνια 

προσπαθώντας να εκφρασθώ 

με συγχωρείς την γλώσσα μου 

δεν ξέρω να μιλώ· και όμως

ένα τοπίο μοναχά 

με συντηρεί και λίγες λέξεις 

από την ελληνική λαλιά μας.

, 

Συγκεντρωμένα ποιήματα 1952 -1990, Αθήνα, Πλέθρον, 1991.

Τίτος Πατρίκιος - Στον Ανδρέα Κάλβο

Ανδρέα Κάλβο 

που έσφιγγες με τους στίχους σου το λαιμό τυράννων 

σήμερα οι τύραννοι έχουν οργανωθεί σ’ απρόσωπους μηχανισμούς 

δύσκολα ξεχωρίζουμε το λαιμό τους. 

Ίσως να ’ναι κι αυτό ένας λόγος

 που δυσκολεύονται οι ποιητές 

στο πιο αληθινό τους έργο. 

Από τη συλλογή «Μαθητεία ξανά», εκδ. Διάττων, 1991.

Λεύκιος Ζαφειρίου - Ωδή στον Ανδρέα Κάλβο

Και επόμεινεν η χώρα ως έρημη

και ήταν η τρίτη φορά

οπού εκουρσέψαν την Κύπρο

και δεν είχαμε διαβάσει ακόμη

ούτε μια αράδα

από τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη

κι ο Ανδρέας Κάλβος

μπαινόβγαινε κρυφά τις νύχτες

στα καμπαρέ της Λευκωσίας γυρεύοντας έναν Έλληνα

να του απαγγείλει την ξεχασμένη ωδή του

εκατόν πενήντα τόσα χρόνια

"παρά προστάτας να ‘χωμεν...".

Κι όλοι τους γδυμένοι μόνο

μ' ένα βρακί μαύρο

ωσάν τον κώλο του τσακαλιού.

"Καλύτερα, καλύτερα..."

η καημένη η Κύπρος μας πάει!

Θα γίνει παράδεισος

μ' αυτό το κορίτσι στην πίστα

να χορεύει -

θυμάσαι που βλέπαμε τη φωτογραφία του

στις εφημερίδες στον πόλεμο του Βιετνάμ

και κλαίγαμε -

όπως τώρα με τις δικές μας

προσφυγοπούλες και πριν μισό αιώνα

με τις άλλες της Μικρασίας

να λάμπουν στα υπόγεια μπουρδέλα.

Ανδρέα Κάλβο

δεν έχεις λιμπιστεί τίποτε άλλο

εξόν από ποίηση;

Λεύκιος Ζαφειρίου

Γιώργος Θέμελης-Ελεγείο μοναχικό του Ανδρέα Κάλβου

Λησμονημένος ταξιδευτής.
Οδοιπορώντας μες από νύχτες κι ασάλευτους ποταμούς
ήρθες το φλογερό ξημέρωμα, που τ' άναψαν.
μες στου χειμώνα την καρδιά εντάφια περιστέρια.
Πικρός κι αλύγιστος.
Μιλούσες μια γλώσσα κατάστικτη σαν τα σπασμένα μάρμαρα
και δε φορούσες παρά μονάχα μαύρα-το πένθος της μοναξιάς.
Αγνάντευες ψηλά τα ηώα κάγκελα και πήδαγε η καρδιά σου
από κορφή σε κορυφή, από ένα βουνόν εις άλλο,
και γύρευε να πλήξη με κλαγγή γενναίου πουλιού τα σύγνεφα.

Καστάλιε κύκνε!
Μοναχικέ κι απρόσιτε μες στην κλειστή σου θλίψη,
ποιά οδύνη σού έσκαφτε το στήθος και τόκανε να ηχή
όχι σαν ήχος λυπημένου αυλού, σαν πτερωτή βροντή;

Θανάσιμε τοξότη, που σκοπεύεις μ' εύστοχον χείρα!
Εραστή του καθαρού γαλάζιου και του ψηλού γκρεμού,
άσε ν' αγγίσω την καμπύλη σου σαν ένας βέβηλος-
κι ας μου καούν τα δάχτυλα, κ' η γλώσσα ας μου κοπή!..

Δεν ήσουνα για να πατής στη γή'
να τριγυρνάς ήσουν μ' αετούς και λέοντας στους κήπους των Πιερίδων!
Εκεί που φέγγει ερατεινή η πρώτη αρχή της μέρας
και που καπνός δεν έθλιψε ποτέ το γαλάζιο των αιθέρων.
Και να χτυπάς και να συντρίβης,
μίαν προς μίαν της λύρας τις χορδές όλες,
και να ξυπνάη η Μούσα η Αρετή μες απ' την κλίνη των ανέμων
αμάργαρη κι ολόγυμνη, και να σε παίρνη απάνω
μέσα εις το χάος αμέτρητον των ουρανίων ερήμων.

Μυρτιά φέρνω και κλαδιά κυπαρίσσου.
Μα που να βρω τον ίσκιο σου, την ταπεινή σου οθόνη,
που σφιχτοκλεί της στάχτης σου εις ξένην γην τον ύπνο;
Ίσως να την επήρε ένας βοριάς και να την έχη γκόλφι,
ίσως να την επήρε πίσω η γη σε πέτρινο κρεββάτι,
κάτω από τα ήσυχα παγωμένα πτερά της βαθιάς νύχτας,
να μη ακούη τ' αφρίζοντα ποτήρια μες σε καπνούς και φλόγας,
τον βίαιο άνεμο που χτυπά και σχίζει τα παράθυρα!

από την Ανθολογία της νεοελληνικής γραμματείας
του Ρένου Ηρακλή Αποστολίδη
εκδ. Τα Νέα Ελληνικά, 1972

                                         

Κώστας Ψαράκης-Ελεγείο μοναχικό του Ανδρέου Κάλβου

Λουκάς Κούσουλας- ΚΑΛΒΟΣ, Ἐπισημειώσεις στίς Ὠδές

Εἰς τό ἐρχόμενον, ἐάν μοῦ φθάσει ἡ ζωή
Καί ἡ τύχη μοῦ δώσει ἀρκετήν ἡσυχίαν,
Θέλω (…) προβάλειν στίχους.

ΚΑΛΒΟΣ, Ἐπισημειώσεις στίς Ὠδές

Καί οἱ μέν στίχοι
δέ φάνηκαν πουθενά.
Ὅσοι ὅμως δύνονται,
ἔξω ἀπό ποιήματα καί διαβάζουν
τά σκοτεινά σχέδια μιᾶς ζωῆς
πού γέρασε χωρίς νά λάβει ἀρκετή ἡσυχία,
φαντάζονται: τί φοβερό
βόδι μάγγωσε τή φωνή του.

Καί –γιά νά γίνουμε ἀναλυτικοί.
Ὅσο ἀφορᾶ λοιπόν τή ζωή, τό ἐνδεικνυόμενο
μάκρος της γιά τούς στίχους
-γι᾿ αὐτούς πρόκειται τώρα-
ἑβδομήκοντα κι ἑπτά συναπτά
εἶναι πολλά· (γιά ν᾿ ἀφήσουμε
πού ἡλικίες καί στίχοι εἶναι ποσά
ἀντιστρόφως ἀνάλογα).

Ἡ ἡσυχία πάλι, ἀρκετή ἤ πόση
-ἄς μήν πολυσκαλίζει κανένας
οὔτε τά κατ᾿ αὐτήν-
ἡ κανονική ἄς ποῦμε ἡσυχία,
κατά πόσον αὐτή εὐνοεῖ τά ποιητικά
κι ὄχι τά σκάνδαλα καί οἱ μπελάδες
εἶναι μᾶλλον ἀμφίβολο.

Παραδείγματα περιττεύουν.
Ξανά οἱ φαντασίες.
Φαντασίες ὑποθέσεις καί ρεμβασμοί.
Μήν ἦταν καλύτερα ἔτσι; Πού ἔδωσε
μιά κι ἔξω τό δικό του ρεκόρ –τά δικά του
μέτρα γιά νά κυριολεκτοῦμε-
κι ἀπεσύρθη στήν ὥρα του; Μήν πέτυχε
τήν ἀγαθή μερίδα, κανένα
καταφύγιο ἀφθόνητο ἴσως…

Λουκάς Κούσουλας, 1929-2019

πηγή: http://www.poiein.gr/archives/1010/index.html