Αισχύλος-Αγαμέμνων (απόσπασμα)

 «...Στήνει ο Άρης στη μέση της σφαγής τον πάγκο του τοκογλύφου,
παίρνει σάρκα ζωντανή και δίνει λίγη στάχτη κι αυτή λειψή στην ζυγαριά του χάλκινου θανάτου, σαν να’ταν λέει καθαρός χρυσός κι όχι λιωμένα νιάτα στο καμίνι του πολέμου.
Και ξυπνάει το θηρίο του μίσους για την εξουσία και τρέφεται με την απελπισία αυτών που έδωσαν άντρες και πήραν στάχτη· και αυτών που έστειλαν κατακτητές και πήραν ούτε μια χούφτα σκόνη απ’την κατακτημένη γη που τους σκέπασε ‐ ούτε αυτό.
Κι ακονίζει το θηρίο της λαϊκής οργής τα νύχια του· μουγκρίζει εκδίκηση και βλέπω να λάμπουν στο σκοτάδι τα μάτια του ‐μάτια θεού εκδικητή‐ και λέω: Να, τώρα χιμάει μαζί με τις φρικτές σκύλες του, τις Ερινύες να επιβάλλουν το δίκαιο του πολέμου: νικητής και νικημένος, νικημένοι.
Η νίκη αφανίζει τον νικητή. Θύμα και θύτης θύματα κι οι δυο. Του Δία ο ακριβοδίκαιος κεραυνός καραδοκεί.
Να μου λείπουν τα πεδία των μαχών κι η δόξα, που αιμορραγεί χρυσάφι μολυσμένο απ’την πλεονεξία.
Δεν θέλω να σκλαβώσω ούτε να σκλαβωθώ.
Ένα παραθυράκι, θέλω στο φτωχικό μου,
να μπαίνει ελεύθερα το φως του ήλιου,
να φωτίζει ελεύθερες καρδιές...»

Αισχύλος-Αγαμέμνων, μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας

Αισχύλος - Αγαμέμνων (απόσπασμα)

ΑΝΑΠΑΙΣΤΟΙ

ΧΟ. τὸ μὲν εὖ πράσσειν ἀκόρεστον ἔφυ

πᾶσι βροτοῖσιν· δακτυλοδείκτων δ᾽

οὔτις ἀπειπὼν εἴργει μελάθρων,

μηκέτ᾽ ἐσέλθῃς, τάδε φωνῶν.

ΑΝΑΠΑΙΣΤΟΙ

ΧΟΡΟΣ

Η ευτυχία είναι πράμα που ο άνθρωπος

δε χορταίνει και δεν τη βαρέθηκε

κανείς τόσο ποτέ, που την πόρτα του

να της δείξει απ᾽ τα σπίτια του διώχνοντας

και της πει: πια μη μπαίνεις!

Μτφρ. Ι. Ν. Γρυπάρη..2015.Αισχύλος, ''Αγαμέμνονας''.

Θεσσαλονίκη.ΚΕΓ

Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Αισχύλος - Αγαμέμνων (πρόλογος)

Φύλακας:

Τους θεούς παρακαλώ να μ’ απαλλάξουν

απ’ το βάσανο τούτο∙ ένα χρόνο στη σκοπιά,

άγρυπνος σαν το σκυλί, πάνω απ’ των Ατρειδών το σπίτι

ξεσκόλισα των άστρων των νυχτερινών τη σύναξη

κι έμαθα τους λαμπρούς αφέντες τους,

άστρα ξεχωριστά στον ουρανό,

που στους θνητούς χειμώνα φέρνουνε και καλοκαίρι,

σαν χάνονται στη δύση κι όταν ανατέλλουν∙

ακόμη του πυρσού παραμονεύω το σημάδι,

τη λάμψη της φωτιάς να φέρει το μαντάτο,

την είδηση πως πάρθηκε η Τροία∙

γιατί έτσι ορίζει της αντρόψυχης

γυναίκας η καρδιά που ελπίζει∙

κι όταν κουρνιάζω, είν’ το στρώμα μου υγρό,

τον ύπνο διώχνει κι όνειρα δεν το συντροφεύουν∙

γιατί είναι ο φόβος στο πλευρό μου παραστάτης,

μην τύχει και τα μάτια μου σφαλίσω κι αποκοιμηθώ∙

κι όταν λέω να τραγουδήσω

κάποιο σκοπό χαρούμενο ή πονεμένο,

στου ύπνου το νανούρισμα νυστέρι,

τότε θρηνώ τη συμφορά τούτου του σπιτικού

στενάζοντας που, όπως παλιά, τέλεια δεν κυβερνιέται.

Μα τώρα ας έρθει του μαρτυρίου γλιτωμός,

η τύχη ας με βοηθήσει

και φως χαρμόσυνο μες στο σκοτάδι ας φανεί.

Ω χαίρε λαμπάδα νυχτερινή,

που σαν της μέρας λάμπεις το φως

και χορούς προμηνύεις ατέλειωτους

στο Άργος μέσα

γι’ αυτή την καλοτυχιά.

Ποπό!

Δυνατά το φωνάζω στου Αγαμέμνονα τη γυναίκα,

γοργά απ’ την κλίνη της να σηκωθεί

κι άσμα θριάμβου ν’ αρχίσει στο παλάτι

γι’ αυτή τη λάμψη, αν πράγματι το Ίλιον έπεσε,

όπως ο φλογερός δαυλός λαμπρά το αναγγέλλει∙

και πρώτος το χορό θα στήσω τραγουδώντας,

γιατί δικιά μου θα γενεί του αφέντη μου η τύχη,

όπου εξάρες τρεις φορές

μου ‘φερε αυτό το φωτεινό μαντάτο∙

ας γίνει θεέ μου, το λοιπόν, με τούτο ‘δω το χέρι,

σαν έρθει ο κύρης του σπιτιού,

το χέρι το ακριβό του να κρατήσω.

Για τ’ άλλα τσιμουδιά δεν βγάζω∙

βόδι βαρύ τη γλώσσα μου πατάει∙

μονάχο του το σπίτι, αν είχε στόμα και μιλιά,

ξεκάθαρα θα τα ‘λεγε∙ γιατί εγώ

και μόνος μου μιλώ σ’ όσους γνωρίζουν,

μα, αν είναι και δεν ξέρουν, τίποτα δεν θυμάμαι.

[Μετάφραση: Νίκος Νικολίτσης]

Άισχύλος-Αγαμέμνων (απόσπασμα)

 «Να μου λείπουν τα πεδία των μαχών κι η δόξα που αιμορραγεί χρυσάφι μολυσμένο απ΄την πλεονεξία. Δεν θέλω να σκλαβώσω ούτε να σκλαβωθώ. Ένα παραθυράκι θέλω στο φτωχικό μου: να μπαίνει ελεύθερα το φως του ήλιου, να φωτίζει ελεύθερες καρδιές...»

(Αισχύλος-"Αγαμέμνων", μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας)

Αισχύλος-Αγαμέμνων (απόσπασμα)

 Να μου λείπουν τα πεδία των μαχών

κι η δόξα, που αιμορραγεί χρυσάφι

μολυσμένο απ’ την πλεονεξία.

Δεν θέλω να σκλαβώσω ούτε να σκλαβωθώ.

Ένα παραθυράκι θέλω στο φτωχικό μου:

να μπαίνει ελεύθερα το φως 

του ήλιου, να φωτίζει ελεύθερες καρδιές.

Πηγή: Αισχύλος, Αγαμέμνων, μετάφραση, σημειώσεις,  επιλεγόμενα: Γιώργος Μπλάνας, εκδόσεις Γαβριηλίδη.

Αισχύλος-Ικέτιδες (απόσπασμα)

ΚΗΡΥΚΑΣ Ποιος είναι ο δυνάστης της χώρας; Σε ποιον να ανακοινώσω το μήνυμα του Κρέοντα,400 που κυβερνάει τη γη του Κάδμου, από τότε που ο Ετεοκλής έπεσε πλάι στις επτάστομες πύλες από το χέρι το αδελφικό του Πολυνείκη; ΘΗΣΕΑΣ Πρώτα-πρώτα, ξένε, άρχισες το λόγο σου μ᾽ ένα λάθος, όταν ζητάς δυνάστη εδώ· η πόλη αυτή δεν εξουσιάζεται από έναν άνδρα,405 είναι ελεύθερη. Εδώ κυβερνούν οι πολλοί που εναλλάσσονται στα αξιώματα χρόνο το χρόνο· δεν δίνουν πιο πολλά στον πλούτο, και ο φτωχός έχει τα ίδια. ΚΗΡΥΚΑΣ Με αυτό που είπες, όπως στα ζάρια, μου δίνεις πλεονέκτημα· γιατί η πόλη που με στέλνει εμένα410 εξουσιάζεται από έναν άντρα, δεν οχλοκρατείται. Και κανείς δεν μπορεί, για να κερδίζει αυτός, να την αποχαυνώνει με ρητορείες και να τη σέρνει τη μια εδώ την άλλη εκεί, τη μια στιγμή να τέρπει και να συναρπάζει, την άλλη να φέρνει την καταστροφή415 και την παράλλη, με καινούργιες διαβολές, να φενακίζει το πλήθος και να ξεγλιστράει ατιμώρητος. Άλλωστε, πώς θα μπορούσε ο όχλος, χωρίς ορθή ενημέρωση, να κατευθύνει ορθά την πόλη; Μαθαίνεις καλύτερα όταν έχεις χρόνο, όχι όταν βιάζεσαι. Όμως ένας γεωργός που πένεται, ακόμα και αν δεν είναι ανίδεος,420 δεν μπορεί να νοιάζεται για τα κοινά, γιατί έχει να δουλεύει. Και είναι σαφώς προκλητικό για τους σπουδαίους, όταν άνδρας φαύλος άγει και φέρει το πλήθος με δημοκοπίες και περιβάλλεται αίγλη και κύρος κάποιος που ώς τότε ήταν ένα τίποτα.425 ΘΗΣΕΑΣ Χαριτωμένος ο κήρυκας και παρεμπιπτόντως και ρήτωρ. Πάντως, αφού εσύ έθεσες τούτο το θέμα, άκουσε τώρα· άλλωστε, εσύ προκάλεσες την αντιπαράθεση.   Για την πόλη δεν υπάρχει τίποτε απεχθέστερο από τον δυνάστη· το πρώτιστο: εκεί οι νόμοι δεν ισχύουν για όλους·430 την εξουσία την ασκεί μονάχα ένας και αυτός κρατάει στα χέρια του τον νόμο· αυτό και μόνο αναιρεί την ισότητα. Όταν όμως υπάρχουν νόμοι γραπτοί, το δίκαιο ισχύει εξίσου και για τον ταπεινό και για τον πλούσιο και μπορεί ο ανίσχυρος, όταν δέχεται επιθέσεις,435 να απαντά στον ισχυρό στον ίδιο τόνο, και φτάνει να νικά ο μικρός τον ισχυρό, αν έχει δίκιο. Και η πεμπτουσία της ελευθερίας, εκείνο το «ποιος έχει να προτείνει κάτι καλό για την πόλη; να έρθει να το καταθέσει εδώ, ενώπιον όλων.» Όποιος προσφέρεται δοξάζεται, όποιος δεν θέλει σιωπά.440 Για την πόλη νοείται ισότητα ανώτερη απ᾽ αυτή;   Εξάλλου, όπου κρατά ο δήμος τα ηνία της χώρας, χαίρεται όταν υπάρχουν στην πόλη νέοι παλληκάρια· Ένας όμως που είναι βασιλιάς αισθάνεται μίσος γι᾽ αυτό και όσους κρατούν από καλή γενιά και όσους θεωρεί ευφυείς445 τους θανατώνει, γιατί φοβάται για την εξουσία του. Και πώς θα μπορέσει μια πόλη να γίνει ισχυρή, όταν κάποιος θερίζει το άνθος των νέων σαν να ᾽ναι στάχυ σε λιβάδι ανοιξιάτικο; Και ποιο το όφελος να θησαυρίζει κάποιος450 πλούτη και βίος για τα παιδιά του; Μήπως για να μεγαλώνει με τον ιδρώτα του το βιος του δυνάστη; Και γιατί να κρατάει άγρυπνος τις κόρες του παρθένες στο σπίτι. Μήπως για να έχουν οι δυνάστες, όποτε το θελήσουν, γλυκιές ηδονές και δάκρυα εκείνοι που τις ανάστησαν; Να μην αξιωθώ να ζω, αν σύρουν τα παιδιά μου με τη βία στα κρεβάτια.455   Ευριπίδης, Ἱκέτιδες στ. 399-455 (μετάφραση Θ. Κ. Στεφανόπουλος)

Αισχύλος-Πέρσες (απόσπασμα)

 

ὕβρις γὰρ ἐξανθοῦσ᾽ ἐκάρπωσεν στάχυν

ἄτης, ὅθεν πάγκλαυτον ἐξαμᾷ θέρος.

Αισχύλος, Πέρσαι, στ. 821-822

γιατ᾽ η περφάνεια

μεστώνοντας καρποφοράει ολέθρου στάχυ,

απούθε ο πολυδάκρυτος τρυγιέται θέρος.

Μετάφραση: Ι.Ν. Γρυπάρης