Γιάννης Καρατζόγλου - Θεσσαλονίκη, Παναγία

Τι όμορφη που ήσουν Σαλονίκη, μα δεν το ’βλεπα ...

Κλέβοντας ώρες απ’ το Χαρμάνκιοϊ στο Αγγελοχώρι,
Λαδάδικα, Ταμπάκικα, Μαρτίου, Αρσακλή,
χειμώνες πέντε διαδρομή στην ευλογημένη Αρετσού
ανοίξεις πέντε στα Ξυλάδικα, στους γερανούς Ματράκα,
Σάββατα ταβερνιάρικα σε κόχες στο Καπάνι
και Κυριακές αφράτα χιόνια στους προσκόπους στον Χορτιάτη
ή σε γρασίδια ήμερα πίσω απ’ τους Χορτατζήδες,
γεμάτοι τύψεις στις μπουκαδούρες πέντε καλοκαίρια
πέντε ένοχους βαρδάρηδες χειμώνες, παγωμένους.

Μετά από τόσες στάσεις, τόσα χιλιόμετρα, σφηνώθηκε ο χειμώνας
μακριά η πατρίδα, λίγα τα ποιήματα κι αυτά προσφυγικά
και πίσω τους ο χώρος που ήτανε ο θόλος της ιστορίας
κι εγώ δεν το ’χα καταλάβει.

Πατρίδα Σαλονίκη, πέντε χρόνους μας προστάτεψες, παναγία
και ύστερα έκρυψες τη φοβερή σελήνη σου για άλλα ζευγάρια.

Από τη συλλογή Αποτελέσματα χρήσεως (2006), [Ενότητα Διαβατήριος έρωτας].

Γιάννης Καρατζόγλου - Οι πρόσφυγες

Κατακλύζουν οι πρόσφυγες τον φαρδύ δρόμο
από τη Βενιζέλου στο Διοικητήριο, τα Παλιατζίδικα και τη Χαλκέων,
Αλκαζάρ, Καραβάν Σεράι, Κολόμβου, Αντιγονιδών.
Συνεννοούνται με κάτι γλώσσες ακατάληπτες, κακόηχες
στριμώχνονται στα τηλεφωνεία και στα μπακάλικά τους
στέλνουν συνέχεια δέματα κι εμβάσματα στη μακρινή πατρίδα.
Στην κάτω πλατεία δυο αστές κυρίες σχολίαζαν τη γλώσσα τους
το παχύ λάμδα, το χοντρό σίγμα, τις καταλήξεις τους
κι αναρωτιόνταν φωναχτά γιατί δεν ομιλούν ελληνικά
τώρα που ήρθαν στην Ελλάδα, γιατί δεν γίνονται Έλληνες
γιατί επιμένουν να διατηρούν δεσμούς
με εκείνες τις απαίσιες, αλαργινές, μαυριδερές πατρίδες…

Χρόνια για χρόνια όταν φτάσαμε ήμασταν αλλόγλωσσοι τουρκομερίτες
στα ίδια μέρη: Βενιζέλου, Διοικητήριο, Παλιατζίδικα, Χαλκέων,
Αλκαζάρ, Καραβάν Σεράι, Κολόμβου, Αντιγονιδών
με κάτι γείτονες περίεργους που μίλαγαν ισπανικά.
Άλλοι μιλούσαμε τούρκικα, άλλοι τσερκέζικα, ρώσικα, ποντιακά
Μικρασιάτες, Κιρκάσιοι, Λαζοί, Καραμανλήδες, Προυσαλήδες
μαυριδεροί κι εμείς, με παχιά λάμδα και σίγμα χοντρό
με μόνη διαφορά πως η δική μας πατρίδα ήτανε πια κατακτημένη
και όλοι οι συγγενείς με την ψυχή στο στόμα ήρθαν «οίκαδε»
οριστικά πια πρόσφυγες, αμετάκλητα, τελεσίδικα.

Μόνο που εμείς δεν είχαμε πού να στείλουμε δέματα…

Από τη συλλογή Εγγραφές κλεισίματος (2017) του Γιάννη Καρατζόγλου

Γιάννης Καρατζόγλου - Επίλογος στο καλοκαίρι

Φυσάει βαρδάρης γέρνει τη φωνή σου
θρυμματισμένη μνήμη στην πόλη που αγαπήσαμε
κουβέντες καθημερινές χαμόγελα αφές
από τετραγωνικά εκατοστά του δέρματός σου
φυσάει αέρας και σκορπίζει τη ματιά σου
μέσα στη μνήμη –ό,τι σου ’δωσα και πήρα– μόνο
η καταχώρηση στο ημερολόγιο νωπή σχεδόν γραφή
κι αυτή θ’ αρχίσει λίγο-λίγο να ξεθωριάζει

Ένα καλοκαίρι (1970) 

Γιάννης Καρατζόγλου-Τα φτερά της ωμοπλάτης

 [ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΗΣ ΩΜΟΠΛΑΤΗΣ]

 

Όσο γερνάει κάνει το ακριβώς αντίθετο απ’ αυτό που υποδεικνύουν οι γιατροί.

Καπνίζει σαν φουγάρο, πίνει ούζα και τσίπουρα βουστροφηδόν
τραβάει τις νύχτες ως το χάραμα διαβάζοντας αδηφάγες διηγήσεις
δεν περπατάει το καθημερινό χιλιόμετρο, δεν ανεβαίνει σκάλες με τα πόδια
τους μετρητές χοληστερίνης, πίεσης , σακχάρου αγνοεί…

Όσο παλιώνει πράττει το ακριβώς αντίθετο απ’ αυτό που λέει η λογική.

Θυμάται τα πρόσφατα, δεν προσφεύγει στα παλιά, τα καλοκαίρια αγνοεί
απολαμβάνει τη βροχή, το χιόνι, τις λασπουριές και τους ανέμους
ακούει τραγούδια με γερασμένους τραγουδιστές της εποχής του
ξοδεύει άναρχα όσα του απομείνανε, οι καταθέσεις του τελειώνουν,
δεν ασχολείται με διαθήκες, ψιλές κυριότητες και επικαρπίες…

Όσο γερνάει καλυτερεύει η υγεία μέσα του, εκτός από κάτι πόνους,
στις κλειδώσεις της ωμοπλάτης, δεν είναι τίποτα του είπαν οι γιατροί,
είναι που φύονται φτερά, λιγάκι ακόμα θα πονάς μέχρι να μεγαλώσουν
αλλά τη μέρα εκείνη θα πετάξεις άνετα με μεγάλες απλωτές…

 

από τη συλλογή Εγγραφές κλεισίματος, εκδόσεις Ρώμη, 2017.

Γιάννης Καρατζόγλου-Φθινόπωρο

 Φθινόπωρο. Τα φύλλα πέφτουν.

Δηλαδή, πάντα τα φύλλα πέφτανε τούτη την εποχή,
οι μέρες μικρές, το φως λιγοστεύει, πρωί σκοτάδι ακόμη,
αρνιέσαι να φορέσεις μάλλινα, ελπίζεις σε μέρες γλυκές,
αλλά, φθινόπωρο. Τα φύλλα πάντα πέφτουν.

Αδήριτα φθινόπωρο. Κι αν δεν το λέγανε οι όψεις και τα χρώματα
το λέει το βάσανο της καθημερινής επιστροφής στα περασμένα
τους μίτους που πας να διασώσεις κι αυτοί ξεφτίζουν βαθμιαία
πέφτοντας με τις γκρι βροχές σε λασπωμένες μνήμες.

Φθινόπωρο. Τα φύλλα πέφτουν. Σαπίζουνε τα φύλλα
στις μακρινές αλέες των βόρειων πόλεων που συνήθισες
κι ένας κρύος αέρας τα παρασέρνει στα χαντάκια.

Φθινοπωριάζει. Η λέξη αγάπη σε έκπτωση.
Το μόνο μέλλον σου, χειμώνας.

Γιάννης Καρατζόγλου, Αποτελέσματα χρήσεως, Ίκαρος 2006.

Γιάννης Καρατζόγλου-Μια ελπίδα για το 1968

Δεν θα πιστέψω ότι είναι η οιμωγή των νικημένων

όχι∙ κανείς δεν σάλπισε εντός του υποχώρηση

κι ας περπατάει σκυφτός με ζεμπίλι στο χέρι απ’ τον φούρνο.

Λέει: έχουνε βέβαια στα χέρια τους σχεδόν τα πάντα οι άλλοι

τηλεόραση, ραδιόφωνο, παγκόσμια ρεκόρ και παραγωγικά δάνεια

βγάλαν δικές τους μουσικές να νανουρίσουν συνειδήσεις

μα δεν ξέρουν πως τις νύχτες μέσα στις φτωχογειτονιές

Συκιές Καισαριανή Μπραχάμι Καλαμαριά, πόρτα με πόρτα

τριγυρνάει πάλι έστω κουτσή έστω με δεκανίκια

ο εχθρός τους ο αναπαλλοτρίωτος, η ελπίδα.

Από τη συλλογή: Δ Ξ Θ (1975)

Γιάννης Καρατζόγλου, An die Nachgeborenen

Στις γειτονιές πρόβαλλε ο ξαφνιασμένος ήλιος

αντάμωνε τους καλφάδες και τους παραγιούς γυμνούς

ψωνίζοντας βιαστικά το μεροκάματο χρωματιστά μπλουζάκια...

Ωραία κορίτσια ντρίτα σώματα πόδια ψηλά νταρντάνες

πωλήτριες δακτυλογράφες οσφραίνονταν βαρύτερα

το αχ το βαχ στο βλέμμα και μια κρυφή ανατριχίλα.

Κάπως έτσι ήταν εκείνη η άνοιξη...

Και έτσι. Γιατί την ώρα εκείνη δεν προσέχαμε το ρίγος

δεν αγγίζαμε τις κερασιές δεν ξαπλώναμε στο νιο γρασίδι

δεν προσέχαμε τα ένοχα σινιάλα της γαλατένιας νύχτας

παρά, κοιτώντας τη σκανδάλη, εκλιπαρούσαμε μην πιεστεί

πολιορκημένοι από κάτι παλιάτσους με κουρεμένους τους λαιμούς

ακόμα έναν Απρίλη, ραγιάδες ραγιάδες.

Από τη συλλογή Δ Ξ Θ (1975)

(πηγή https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=8471.75)

Γιάννης Καρατζόγλου-Το κύκνειο δώρο

Μεσόκοπος μετράει άστρα στη βεράντα, ακούει

τυραννικά

ώρες που περπατάν βαριεστημένα φεύγοντας αθόρυβα,

καταναλώνει τιμολόγια υπερκαταστημάτων, πολυσέλιδες

εφημερίδες,

βλέποντας με τα κιάλια αφίσες γυμνών πτωμάτων,

διαφημίσεις μοναξιάς.

Ταμπέλες φωτεινές αναβοσβήνουν, ήχοι, τσαλακωμένες

λαμαρίνες,

νυχτερινές μοτοσικλέτες διαπερνούν την ευλογία του

σκότους,

διαλύοντας την πλήξη του οινοπνεύματος με την εξάτμισή

τους.

Εκείνος, μόνος του, εκλιπαρεί για έναν έρωτα, μια τελευταία

ευκαιρία.

Γνωρίζει, φυσικά, πόσο ευνοήθηκε στο παρελθόν, τι δώρα

πήρε,

κι αν σήμερα πια δεν δικαιούται κύκνεια δώρα, ζητά μιαν

εξαίρεση.

Δεν κάνει πια παζάρια, δεν εξετάζει χρώμα, δέρμα και αφή,

δεν συζητά ηλικία, χρώμα δακρύων, επάγγελμα, θρησκεία.

Δεν απαιτεί πια, δεν αξιώνει, δεν έχει πλέον υπεροψία.

Σχεδόν ζητιάνος. Τι σχεδόν; Εκλιπαρεί έναν τελευταίο έρωτα

ζητιάνος,

επαίτης για ένα κύκνειο θείο δώρο πριν φύγει σαν το σκυλί.

Μία φορά σε κάθε ζωή

Μία φορά μες στη ζωή, σε κάθε ζωή, μονάχα μία,

η φοβερή στιγμή του ερχομού, ο πρώτος λόγος,

η τρυφερή της εφηβείας αυγή, η εφεύρεση του κόσμου,

το πρώτο φιλί, το πρώτο σπίτι, το πρώτο αφεντικό

και η σκοπιά δύο με τέσσερις στους ποταμούς της νύχτας.

Μία φορά μονάχα στη ζωή θα ’ρθει ένα πάθος εξολκέας

να κάνει αίμα την αναπνοή και μουσική τη δύση,

τα καλοκαίρια ερμαφρόδιτα στου πόνου τα σκληρά πουκάμισα,

θα ’ρθει σαν τον αετό ο ένας έρως ξάφνου απ’ τα πέρα μέρη,

ο άπαξ, ο μοναδικός, θ’ αφήσει στην ψυχή εγκοπές ως το τέλος.

Μονάχα μία φορά, σε κάθε ζωή, θα ’ρθει η ευκαιρία

του κτίζειν και ανοικοδομείν στα πέλματα του ουρανού,

η θέα της εξουσίας, η μάχη της χαράς, το πέταγμα προς τα άνω.

Και μία φορά, μία πάλι μονάχα, νύχτα που φεύγεις

μ’ ένα μικρό τίναγμα του ονείρου, πέταγμα στη σιωπή.

[Ποιητικός και Πεζός λόγος των Μελών της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (1980-2015), Επιμέλεια: Μαρία Αρχιμανδρίτου-Παναγιώτης Γούτας, Ρώμη, Θεσσαλονίκη 2016]

Γιάννης Καρατζόγλου - Χριστούγεννα

Αντέχονται βέβαια σχεδόν όλες οι δοκιμασίες,
αυτό δα έλειπε, από τέτοιες περιπέτειες
να μη βγαίνεις ζωντανός, κι ίσως στο τέλος πάλι ολόρθος.

Όμως να, θα ’ρθούνε πάλι Χριστούγεννα και φέτος
ταψιά, χαμόγελα, βιτρίνες, επισκέψεις, έλατα φορτωμένα…
(πέρσι σου αρνήθηκα ένα στολισμένο δέντρο,
αρνήθηκα τα κάλαντά σου, μπαχτσίσι σου αρνήθηκα)

Δεν υπάρχουν Χριστούγεννα. Τα παιδιά με τα τριγωνάκια
φέτος πεθαίνουν, οι μάνες φουρνίζουν μπακλαβάδες
δηλητήριο, παππούδες τής παράδοσης χαρίζουνε στα εγγόνια
πληρωμένους δολοφόνους, ως και η θάλασσα κοχλάζει τέτοιον καιρό.

Πέρσι φαινότανε ρουτίνα, φέτο κατάληξε κραυγή
όλα εδώ πληρώνονται, κι οι αρνήσεις στα μπαχτσίσια και στα κάλαντα.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Αποσβέσεις (1987) του Γιάννη Καρατζόγλου

Το ποίημα περιλαμβάνεται στην ενότητα Ο καιρός των ερώτων στη συγκεντρωτική έκδοση Πηγαίος κώδικας (2009) του Γιάννη Καρατζόγλου

Πηγή:https://thepoetsiloved.wordpress.com/2017/10/07/yannis-karatzoglou-christougenna-%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B6%CF%8C%CE%B3%CE%BB%CE%BF%CF%85-%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%B3%CE%B5/

Γιάννης Καρατζόγλου, Χριστούγεννα 1956

Φύσαγε τρελά ο Βαρδάρης στην πλατεία
κατέβαινε απ’ τα Κρούσια στον Αϊ-Δημήτρη
σήκωνε τόνους νιφάδες προς την Κόκκινη Εκκλησιά
σχημάτιζε λόφους παγωμένο χιόνι προς την Εγνατία.

Απ’ τα κοντά μπατζάκια το κρύο έμπαινε ψηλά στο σώμα
καθώς πηγαίναμε για κάρβουνα με τον πατέρα στην Ολύμπου
η σόμπα έκαιγε ασταμάτητα, να μπουμπουνίσει έλεγε η γιαγιά
βάζαμε εφημερίδες στις χαραμάδες για να φτουρήσει η θέρμανση.

Καμία νοσταλγία για τα παλιά, για τις μασίνες και τα κάρβουνα
τις εποχές της φτώχειας, του κάρβουνου, της ξυλόσομπας.
Μόνη νοσταλγία για τα παιδικά χρόνια, τα ανεπίστρεπτα,
τότε που ο νέος αιώνας ήτανε έτη φωτός μπροστά…

Από τη συλλογή Εγγραφές κλεισίματος (2017) του Γιάννη Καρατζόγλου

Πηγή: https://thepoetsiloved.wordpress.com/2019/09/27/yannis-karatzoglou-hristougenna-1956-%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B6%CF%8C%CE%B3%CE%BB%CE%BF%CF%85-%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%B3/

Γιάννης Καρατζόγλου, Ο κλέφτης ποιητής

Με νυχτοφάναρα και κατσαβίδια και γερμανικά κλειδιά, διαρρηγνύει ποιήματα
λέξεις των άλλων εκκωφαντικές, μηνύματα και ύφος αβρών αίλουρων ποιητών.
Εισέρχεται όταν κοιμούνται οι στίχοι τους, τους απαλλοτριώνει μαργαριτάρια
συνδυασμού νοημάτων, φθόγγων και ήχων ποιητικών, τα συμμαζεύει στο πουγκί
τα ανακατεύει τα χαράματα και βγάζει δικές του εβδομάδες και μήνες.

Ανακατεύει χρώμα με στίχους κι αλκοολούχες λέξεις, την αιθυλική του θλίψη
τόπους που έζησε στο παρελθόν, και προσπαθεί να ξαναδεί μες στην ομίχλη
όταν περνάνε τα μεσάνυχτα, συνδυάζει πρόσωπα κήπους σκάλες και σταθμούς
γιγαντοοθόνες στο μυαλό του προβάλλουν
ρίμες κι ακατονόμαστα συμπλέγματα ποιητικά
και το πρωί καταλήγει στην ασφάλεια ομολογώντας τη διαρκή του θλίψη.

Από τη συλλογή Αποτελέσματα χρήσεως (2006)
[Ενότητα Αποτελέσματα χρήσεως]

Το ποίημα περιλαμβάνεται στην ενότητα Οι μέρες του ποιητή στη συγκεντρωτική έκδοση Πηγαίος κώδικας (2009)

Πηγή:https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=8471.msg720612&fbclid=IwAR3hPXWksYLZmbzDvJpjBhlph6Rxt545blaKxRdrzsJYZ5EjhFsyhIhI4-M#msg720612

Γιάννης Καρατζόγλου: Μία φορά, σε κάθε ζωή

Μία φορά μες στη ζωή, σε κάθε ζωή, μονάχα μία
η φοβερή στιγμή του ερχομού, ο πρώτος λόγος
η τρυφερή της εφηβείας αυγή, η εφεύρεση του κόσμου
το πρώτο φιλί, το πρώτο σπίτι, το πρώτο αφεντικό
και η σκοπιά δύο με τέσσερις στους ποταμούς της νύχτας.

Μία φορά μονάχα στη ζωή θα ’ρθει ένα πάθος εξολκέας
να κάνει αίμα την αναπνοή και μουσική τη δύση
τα καλοκαίρια ερμαφρόδιτα στου πόνου τα σκληρά πουκάμισα
θα ’ρθει σαν τον αετό ο ένας έρως ξάφνου απ’ τα πέρα μέρη
ο άπαξ, ο μοναδικός, θ’ αφήσει στην ψυχή εγκοπές ως το τέλος.

Μονάχα μία φορά, σε κάθε ζωή, θα ’ρθει η ευκαιρία
του κτίζειν και ανοικοδομείν στα πέλματα του ουρανού
η θέα της εξουσίας, η μάχη της χαράς, το πέταγμα προς τα άνω.

Και μία φορά, μία πάλι μονάχα, νύχτα που φεύγεις
μ’ ένα μικρό τίναγμα του ονείρου, πέταγμα στη σιωπή.

Γιάννης Καρατζόγλου (1946)

Από τη συλλογή Αποτελέσματα χρήσεως (2006)
Πηγή: https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=8471.120
#κάτι_δικά_μου_παλιά