Idea Vilariño - Δεν πέθανε λέω (Digo que no murió)

Δεν πέθανε λέω

όχι δεν το πιστεύω

–δεν άφησαν τον αδερφό του να τον αντικρύσει

και τον είπανε νεκρό τόσες φορές–

κι ύστερα

πώς να πεθάνει ο Τσε

τη στιγμή που υπήρχε ακόμη

τόση δουλειά να γίνει

τη στιγμή που του ’μενε ακόμη

όλη τη Νότια Αμερική να διατρέξει

ωραίος σαν κεραυνός

αναφλέγοντάς την

σαν αγάπης κεραυνός

που καταστρέφει και δημιουργεί

καταστρέφει και δημιουργεί όπως στην Κούβα.

Τι θα πει πέθανε ο Τσε

τι θα πει ότι θα πεθάνει.

Όμως εκείνη η φωτογραφία η φρικτή

η αρβύλα εκείνη

πώς διαμέλιζε την ψυχή εκείνη η αρβύλα

η βρώμικη η αρβύλα η βορειοαμερικάνικη

την πληγή δείχνοντας με περιφρόνηση.

Τίποτα δεν πιστεύω.

Τόσες οι αντιφάσεις

και τόσες οι φορές που τον είπανε νεκρό.

Να πεθάνει ο Τσε.

Ο ίδιος από μόνος του

θα επέτρεπε στην κοιλάδα εκείνη να τον κυκλώσουν

θα έβγαινε στο ξέφωτο

δεν θα το ’σκαγε

και θα επέτρεπε στη σφαίρα να του κλέψει τα γόνατα.

Εγώ δε θα το πιστέψω

κι ας τον κλαίει η Κούβα

κι ας θρηνεί

η Λατινική Αμερική ακέρια.

Τίποτα δεν πιστεύω. Μια μέρα

μια ωραία μέρα θα πουν πως βρίσκεται στη Βραζιλία

ή θα ξεφυτρώσει στην Κολομβία ή τη Βενεζουέλα

για να βοηθήσει

να μας βοηθήσει

κι εκείνη την ημέρα

ένα κύμα αγάπης

λατινοαμερικάνικης

την ήπειρο θα σείσει

για να ξεπηδήσει ο Τσε της Αμερικής.

Πως πέθανε δεν το πιστεύω

δεν το μπορώ

δεν θα το κάνω

κι ας το βεβαιώσει κι ο ίδιος ο Φιντέλ.

Όμως φίλοι

αδέρφια

μην ξεχνάτε

μην ξεχάσετε ποτέ το πρόσωπο της καταφρόνιας

την καρδιά την βρωμερότερη και από εκείνην την αρβύλα

ούτε το χέρι το πουλημένο

να θυμάστε το πρόσωπο

το χέρι

να θυμάστε το όνομα

ώσπου η μέρα να φτάσει

και σαν φτάσει

σαν η ώρα σημάνει

να θυμηθείτε το όνομα και το πρόσωπο

ενός στρατιωτικού ονόματι Πράδο.

(1967)

Μετάφραση Έλενα Σταγκουράκη

Αντλήθηκε απ' το προφίλ του Σπύρου Αντωνόπουλου

Idea Vilariño -Δίχως μου θα συνεχίσει

Δίχως μου θα συνεχίσει αυτός ο κόσμος ο πλανευτής

αυτός ο κόσμος ο σάπιος.

Τόσα δέντρα που φύτεψα

τόσοι στίχοι που έγραψα το χάραμα

εδώ κι εκεί θα σκορπίσουν 

σαν σκουπίδια

σαν κατάλοιπα της ψυχής

κάποιου που βρέθηκε εδώ

μα όχι πιά

όχι πιά.

Το χειρότερο και η λύπη η πιο μεγάλη

θα ’ναι που θα έχω ζήσει

σαν όλα αυτά να είχαν κάποια σημασία

ζωή θαρρείς φτωχού εφήβου

που σκόνταψε κι έπεσε κι άλλο δεν ήξερε

απ’ το να κλάψει, να παραπονεθεί

και τα συναφή

πιστεύοντας πως είχε κάποια σημασία.

Μεταφ. Έλενα Σταγκουράκη, εκδόσεις Gutenberg

Idea Vilariño - Η μεταφορά

Κάψε με

είπα

και πρόσταξα

κάψε με

και φέρω

θα φέρω

–τώρα και για πάντα– 

τούτο το σημάδι

το σημάδι σου

τη μεταφορά.

(Μαδρίτη, 1989)4

Πηγή: Ιdea Vilariño (1920-2009), «Το Άνθος της Στάχτης», Νυχτερινά, Ερωτικά και Άλλα Ποιήματα, δίγλωσση έκδοση, πρόλογος Ana Inés Larre Borges, εισαγωγή-επιλογή-μετάφραση-επίμετρο Έλενα Σταγκουράκη, επιμέλεια Δημήτρης Αρμάος (1959-2015), εκδ. Gutenberg, Αθήνα, Δεκέμβριος 2015, σ. 253.

Αναδημοσίευση από: https://www.facebook.com/costasreousis/posts/pfbid0jB1ZaFSbks5sQoLT7eTUPvZYEPLHAGPp9aZuJGCFhsfmreiNoxrCsqEtJ8hr3m3Ql

Idea Vilariño-Σαν χείλη απαλά, χείλη κοιμώμενα φιλήσουν…

Σαν χείλη απαλά, χείλη κοιμώμενα φιλήσουν

ωσάν πεθαίνοντας τότε,

κάποτε, πιο πέρα κι απ’ τα χείλη φτάνοντας

και καθώς τα βλέφαρα από τον πόθο ξεχειλίζουνε και πέφτουν,

τόσο αθόρυβα όσο ο αέρας το επιτρέπει,

η σάρκα, με τη μεταξένια θέρμη της, νύχτες ζητάει∙

και τα κοιμώμενα χείλη

μες στην ανείπωτη ηδονή τους, εξίσου, νύχτες ζητούν.

Νύχτες, νύχτες σιωπηλές, με σκοτεινά βελούδινα φεγγάρια,

νύχτες ατέλειωτες, φιλήδονες νύχτες, από φτερουγίσματα διάτρητες,

μες στον αέρα που γίνεται χέρια, έρωτας, στοργή,

νύχτες ωσάν από πανιά κι από κατάρτια…

Τότε είναι, στο ύψιστο πάθος, όπου αυτός που φιλά

ξέρει -και πώς ξέρει!- τα πάντα, ακατάπαυστα, και βλέπει πώς τώρα

ο κόσμος με θαύμα μοιάζει μακρινό,

πώς τα χείλη ανοίγουν πιο βαθύ ακόμη το θέρος,

πώς ο νους παραλύει,

και πώς φτάνει κι αυτός ο ίδιος να ξεχνιέται μες στο φιλί

ενώ άνεμος παθιασμένος τους κροτάφους του γυμνώνει∙

τότε είναι, στο φιλί απάνω, που τα βλέφαρα αργοπέφτουν

κι ο αέρας φτερουγίζει με μια ανάσα ζωής,

και περισσότερο αναριγά

αυτό που δεν είναι αέρας: η φλεγόμενη δέσμη των μαλλιών,

η φωνή που γίνεται βελούδο και, άλλοτε,

οι οπτασίες νεκρών που αιωρούνται.

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

Idea Vilarino - [η ποίησή μου είμαι εγώ]

Μια γροθιά στον τοίχο έδωσα

δυο.

Αδύνατη η εισπνοή για μια στιγμή.

Ξεστόμισα ένα βρομόλογο.

Κι άλλο ένα.

Και στο τέλος σώπασα

στο τέλος έμεινα ακίνητη στηριγμένη στο περβάζι

προσπαθώντας να ζήσω

ν’ αναπνεύσω

κι είπα μέσα μου

επιτέλους

θε μου

συνέβη

επιτέλους

σήμερα

δεκαεννιά

του μήνα Ιούλη του εβδομήντα εννιά.

 

Από το βιβλίο: Το άνθος της στάχτης, μετάφραση Έλενα Σταγκουράκη, Gutenberg 2016.

Idea Vilariño -Επιστολή ΙΙ

Μακριά βρίσκεσαι στο νότο
εκεί που οι δείκτες δε δείχνουν τέσσερις.

Γερμένος στην πολυθρόνα σου

στηριγμένος στο τραπεζάκι

του δωματίου σου
ξαπλωμένος σ’ ένα κρεβάτι

δικό σου ή κάποιας

που ευχαρίστως θα εξάλειφα

– εσένα σκέφτομαι κι όχι εκείνες που πλάι σου ψάχνουν

αυτό το ίδιο που εγώ αγαπώ.

Εσένα σκέφτομαι ήδη πέρασε μια ώρα

μα ίσως και μισή

δεν ξέρω.

 

Σαν πέσει το φως

θα ξέρω ότι πήγε πια εννιά

τα  σκεπάσματα θα τραβήξω

θα ντυθώ το μαύρο μου φόρεμα

και το χτένι στα μαλλιά μου θα περάσω.

 

Ώρα για δείπνο

μα βέβαια, τι άλλο;

 

Όμως κάποια στιγμή

σε αυτό το δωμάτιο θα επιστρέψω

στο στρώμα θα πέσω

και τότε η ανάμνησή σου

–μα τι λέω;–

ο πόθος μου να σε δω

να με κοιτάζεις

η αρρενωπή σου παρουσία που απουσιάζει απ’ τη ζωή μου

θα βαλθούν

ως βάλθηκες εσύ το απόγευμα αυτό

που ήδη έγινε νύχτα

να σημαίνουν

το μόνο μοναδικό πράγμα

που στον κόσμο με νοιάζει.

 

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

Idea Vilariño - Αυτό που για σένα νοιώθω

Αυτό που εγώ για σένα νοιώθω τόσο δύσκολο είναι.

Από τριαντάφυλλα δεν είναι που στον άνεμο ανοίγουν,

μα από ρόδα που ανθίζουν στο νερό.

Αυτό που εγώ για ‘σένα νοιώθω… Αυτό το κάτι που γυρίζει

ή που με τις τόσες σου εκφράσεις λυγίζει

ή που με τα λόγια σου κομματιάζεις

και που μετά σε μια σου κίνηση περιμαζεύεις

και με εισβάλλει τις ώρες τις χλωμές

αφήνοντας εντός μου μια δίψα γλυκιά ζαρωμένη.

Αυτό που εγώ για σένα νοιώθω τόσο οδυνηρό

ως το φως το φτωχικό από τα αστέρια

που πονεμένο ξεπνοημένο φτάνει.

Αυτό που εγώ για σένα νοιώθω∙

και που ωστόσο τόσο προχωρεί

που φορές-φορές ούτε σε φτάνει.

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

Idea Vilariño - Aγάπη

Αγάπη

από τη σκιά

από τον πόνο

αγάπη

σε καλώ

από την κρήνη την ασφυκτική της ανάμνησης

δίχως τίποτα να ωφελεί ούτε και να σε περιμένει.

Σε καλώ

αγάπη

όπως τη μοίρα

όπως το όνειρο

τη γαλήνη

σε καλώ

με τη φωνή

με το σώμα

με τη ζωή

με ό,τι μου ανήκει

κι ό,τι είναι των άλλων

με απόγνωση

με δίψα

με θρήνο

σαν να ήσουν αέρας

κι εγώ να πνίγομαι

σαν να ήσουν φως

κι εγώ το φως να χάνω και να χάνομαι.

Από μια νύχτα τυφλή

από τη λήθη

από τις ώρες τις κλειστές

στη μοναξιά

δίχως δάκρυα μα ούτε αγάπη

σε καλώ

όπως το Τέλος

αγάπη

όπως το Τέλος.

Ιδέα Βιλαρίνιο (μετ. Έλενα Σταγκουράκη)

Idea Vilariño - Σαν χείλη απαλά, χείλη κοιμώμενα φιλήσουν…

Σαν χείλη απαλά, χείλη κοιμώμενα φιλήσουν
ωσάν πεθαίνοντας τότε,
κάποτε, πιο πέρα κι απ’ τα χείλη φτάνοντας
και καθώς τα βλέφαρα από τον πόθο ξεχειλίζουνε και πέφτουν,
τόσο αθόρυβα όσο ο αέρας το επιτρέπει,
η σάρκα, με τη μεταξένια θέρμη της, νύχτες ζητάει∙
και τα κοιμώμενα χείλη
μες στην ανείπωτη ηδονή τους, εξίσου, νύχτες ζητούν.

Νύχτες, νύχτες σιωπηλές, με σκοτεινά βελούδινα φεγγάρια,
νύχτες ατέλειωτες, φιλήδονες νύχτες, από φτερουγίσματα διάτρητες,
μες στον αέρα που γίνεται χέρια, έρωτας, στοργή,
νύχτες ωσάν από πανιά κι από κατάρτια…

Τότε είναι, στο ύψιστο πάθος, όπου αυτός που φιλά
ξέρει -και πώς ξέρει!- τα πάντα, ακατάπαυστα, και βλέπει πώς τώρα
ο κόσμος με θαύμα μοιάζει μακρινό,
πώς τα χείλη ανοίγουν πιο βαθύ ακόμη το θέρος,
πώς ο νους παραλύει,
και πώς φτάνει κι αυτός ο ίδιος να ξεχνιέται μες στο φιλί
ενώ άνεμος παθιασμένος τους κροτάφους του γυμνώνει∙
τότε είναι, στο φιλί απάνω, που τα βλέφαρα αργοπέφτουν
κι ο αέρας φτερουγίζει με μια ανάσα ζωής,
και περισσότερο αναριγά
αυτό που δεν είναι αέρας: η φλεγόμενη δέσμη των μαλλιών,
η φωνή που γίνεται βελούδο και, άλλοτε,
οι οπτασίες νεκρών που αιωρούνται.

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

Idea Vilariño - Να σε βλέπω να γελάς

Να σε βλέπω να γελάς, με τα χέρια να σ’ αγγίζω

μαζί σου να ζω μια μέρα ένα χρόνο τρεις βδομάδες

ζωή αντίξοη και ζωή γλυκειά να μοιράζομαι μαζί σου

να σε βρίσκω στο κρεβάτι

στο δωμάτιο σαν ντύνεσαι

με μυρωδιά ποτού

σαν καπνίζεις

σαν ιδρώνεις το καλοκαίρι

ή στον έρωτα σαν κλείνεις

τα μάτια σου τα αφηρημένα.

Ιδέα Βιλαρίνιο (μετ. Έλενα Σταγκουράκη)

Idea Vilariño-Τάνγκο

 Ἔρχομαι ἀπ᾽ τὸ δρόμο

ἀγοράζω ψωμὶ

μπαίνω σπίτι

ἔχει ὁμίχλη καὶ ἔρχομαι λυπημένη

ὁ ἔρωτάς σου μι᾽ ἀπουσία

ὁ ἔρωτάς σου λέω ἀγάπη μου

ἔρωτας εἶναι ποὺ ξέμεινε 

στὸ τίποτα ξέμεινε.

Ἀνεβαίνω τὶς σκάλες

τὴν ἱστορία τούτη ξαναζῶ

καὶ μένω στὸ σκοτάδι

ἀπ᾽ τὴν πικρὴ τὴν πόρτα

πίσω

νὰ σκέφτομαι καὶ νὰ μὴ σκέφτομαι

τὸν ἔρωτά σου

τὴ ζωὴ

τὴ μοναξιὰ ποὺ εἶναι

καὶ τὸ μόνο βέβαιο.

Μετάφραση: Γιῶργος Κεντρωτής.

Idea Vilariño-Κανένας δεν υπάρχει

Απούσα.

Καιρό πολύ έχω φύγει

μην ψάχνεις

μη φωνάζεις

και μη ρωτάς αδίκως.

Κανένας δεν υπάρχει.

Είναι η πνοή καιρού άλλου

που έτσι αναστενάζει

είναι πανί που στέλνει

στον άνεμο σινιάλο.

Μη με καλείς

το χέρι μη σπάζεις

μην τσακίζεις

και να ωρύεσαι πάψε:

κανένας δεν σ΄ ακούει

κανένας δεν υπάρχει.

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

Idea Vilariño-Είμαι μόνος

Σαν και το σκύλο μόνος
σαν τον τυφλό και τον τρελό
με ανεμούριο ίδιος, που στον ιστό γυρίζει
μόνος μόνος μόνος
σαν το νεκρό σκυλί ή
σαν άγιο μοναχό ή
σαν και το μενεξέ ή
σαν το γραφείο τη νύχτα
άδειο και κλειστό
απομονωμένο
κανείς δεν θα πάει
πια κανείς δεν θα ’ρθεί
του θανάτου του τον τρόπο κανείς δεν θα σκεφτεί
κανείς δεν θα φωνάξει
κανείς δεν θ’ ακούσει τις φωνές για βοήθεια
κανείς κανείς κανείς
δεν νοιάζεται κανείς.
Σαν το γραφείο τη νύχτα, τον άγιο ή το κοντάρι
απ’ όλα ξεκομμένος
μόνος σαν τον νεκρό μες στη διπλή του κάσα
να χτυπάει το καπάκι και να κραυγάζει
και στο σπίτι
οι συγγενείς να πίνουν αγχολυτικά και τίλιο
και επιτέλους να ξαπλώνουν
ενώ ο θάνατος κλείνει το στόμα του άλλου
που σιωπά και πεθαίνει σε πηχτό σκοτάδι
μόνος σαν νεκρός ή σαν σκύλος
με ανεμούριο ίδιος, που στον ιστό γυρίζει
μόνο μόνο μόνο.

(12 Ιανουαρίου 1951)

Idea Vilariño
[Μοντεβιδέο-Ουρουγουάη, 18.08.1920 - Μοντεβιδέο-Ουρουγουάη, 28.04.2009]

Idea Vilariño, «Το Άνθος της Στάχτης» [Νυχτερινά, Ερωτικά και Άλλα Ποιήματα], δίγλωσση έκδοση, πρόλογος Ana Inés Larre Borges, εισαγωγή-επιλογή-μετάφραση-επίμετρο Έλενα Σταγκουράκη, επιμέλεια Δημήτρης Αρμάος, εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα, Δεκέμβριος 2015, σελίδα 113 & σελίδα 115.