Αναστάσης Βιστωνίτης - Τώρα είσαι μόνος

Στην πρώτη δύσκολη νύχτα
χωρίς διαφάνειες, σκάβοντας το αδύνατο,
χωρίς καν μια υποψία παρουσίας,
ακουμπώντας στο χώμα,
αυτοί που ήρθαν χθες
μπορεί κι αύριο
από την ίδια ερημιά να σε κοιτάζουν.

Κανείς δεν σε ξέρει.
Μέσα από την κρύα στάχτη,
τον αβαρή καπνό,
κολυμπώντας σ’ ένα ουδέτερο μελάνι
ζητάς μια πρόφαση,
ένα σημείο αναγνώρισης –
κι η πόλη να καθρεφτίζεται στο τζάμι.

Τώρα είσαι μόνος παρ’ όλα τ’ αστέρια.
Κάτω από το καμπύλο φως της λάμπας
πέφτει μπροστά στα μάτια σου καμένο σκοτάδι.
Κανείς δεν το βλέπει. Κανείς δεν ξέρει γιατί
πέφτει μαύρη πάχνη από τον ουρανό
κι εσύ γιατί αυτό το άχρηστο υλικό
το ονόμασες κόσμο.

1974

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Η εσωτερική εξορία (ποίηση 1971-1995) (2005)  [Ενότητα Ημερολόγια 1971-1982]

Αναστάσης Βιστωνίτης - Άσκηση

Αυτή την ώρα είμαι ένα πρόσωπο βουβό
κι ας υποκρίνομαι τον ομιλούντα.
Παίζω με το χρόνο, τον ιδιωτικό μου θάνατο.

Ασυγκίνητοι όλοι, οικοδομώντας
θεωρίες συγκινήσεων, μικρά θλιβερά φαντάσματα.

Υπάρχουν οι λέξεις που μας ορίζουν.
Προτιμώ να παίζω με τις λέξεις –
καμιά φορά σε κάνουν να ξεχνάς το αίμα.

Αφαιρώντας το περίγραμμα του εαυτού σου
τι μένει; Καταφθάνουν οι ειδήμονες.
Αόριστα εικάζεται η αλήθεια.
Αντιτάσσεις σφραγισμένα χείλη στον εμπαιγμό,
ασκητεύεις μέσα σ’ έναν θηριώδη κόσμο.

Από τη συλλογή Έδαφος (1981)

Πηγή: https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=8473.msg131355#msg131355

Αναστάσης Βιστωνίτης - Εντός

Το πρωί έχει την ηλικία των ανέμων.

Ακούω το τρίξιμο του χώματος,
την αργή μετακίνηση της πέτρας.

Ο δρόμος – ένα ποτάμι έξω από την κοίτη του.

Το πρωί σημαίνει να βλέπεις.
Να βλέπεις σημαίνει να υπάρχει φως.

Η μέρα –
Τα μάτια έξω από το πρόσωπο.

Από τη συλλογή Τέφρες (1980)

Πηγή: https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=8473.msg131355#msg131355

Αναστάσης Βιστωνίτης - Ars Poetica

Απάντηση στον Archibald MacLeish

Το ποίημα δεν είναι σαν τα φύλλα
που ο άνεμος σέρνει στους δρόμους.
Δεν είναι η ακίνητη θάλασσα,
το αραγμένο καράβι.
Δεν είναι ο γαλάζιος ουρανός
και η καθαρή ατμόσφαιρα.

Το ποίημα είναι ένα καρφί
στην καρδιά του κόσμου.
Ένα φωτεινό μαχαίρι
μπηγμένο κάθετα στις πόλεις.
Το ποίημα είναι σπαραγμός.
Κομμάτι γυαλιστερό μέταλλο,
πάγος, σκοτεινή πληγή.
Το ποίημα είναι σκληρό,
πολυεδρικό διαμάντι.
Συμπαγές – λαξευμένο μάρμαρο.
Ορμητικό – ασιατικός ποταμός.

Το ποίημα δεν είναι φωνή,
πέρασμα πουλιού.
Είναι πυροβολισμός
στον ορίζοντα και την Ιστορία.
Το ποίημα δεν είναι άνθος που μαραίνεται.
Είναι βαλσαμωμένος πόνος.

Από τη συλλογή Μετοικεσία (1972)

Πηγή: https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=8473.msg131355#msg131355

Αναστάσης Βιστωνίτης - Στην οδό Σόλωνος

Δεν είναι τόσο μακριά ο καιρός

που ’γιναν όσα και σήμερα συμβαίνουν,
κανείς δεν πήρε ποτέ την ευθύνη
για τις ατέλειες του χρόνου –
ποιος θα εισπράξει την ύβρη και ποιος τον έπαινο,
τι έγινε κι ανέβηκαν στα ύπατα αξιώματα
άτομα χαμηλής ευφυΐας,
νάνοι και γίγαντες και κοινοί απατεώνες
έτοιμοι ν’ αρπάξουν την αμοιβή
για τα έργα των άλλων.

Η εποχή των μέτριων είναι το τίμημα της δημοκρατίας,
αφού πια κανένας δεν νοιάζεται
για το πόσο οξύμωρη φαντάζει
η κατά συνείδηση ανοησία,
η παράνοια του δημαγωγού,
το χαμόγελο του ψεύτη,
και να που τώρα εγώ
γράφω σ’ ένα απολύτως ξένο ιδίωμα
γι’ αυτό το ψευδεπίγραφο σήμερα
αναπνέοντας μαζί με το καυσαέριο
το μονοξείδιο εξοφλημένων ιδεών.

Φτάσαμε να ταυτίζουμε
την παραφορά με την παραφροσύνη,
κι αφού η ανοησία εκμαυλίζει
ακόμη κι όσους υπήρξαν αφελείς στα νιάτα τους
αλλά παρέμειναν όρθιοι στα γεράματα
κοιτάμε που παρελαύνουν τα φαντάσματα
μαζί με τους νεκρούς άλλων πολέμων.

«Κατεργάρη, τι κρύβεις στο χάρτινο καπέλο σου;»
ρώτησε η Κοκκινοσκουφίτσα τον Κακό Λύκο.
«Κρύβω τη γιαγιά σου, κρύβω τον καλό σου,
τη μικρή σου κούκλα και το νυφικό σου,
κρύβω τη νεράιδα και την κακιά μάγισσα,
κρύβω το μέλλον και κρύβω το παρόν,
κρύβω την καραμέλα που θα σε φαρμακώσει,
το βάτραχο που βάτραχος θα μείνει
και πρίγκιπας δεν πρόκειται να γίνει.»

Στο λήθαργο των σκουπιδιών,
στην Ατλαντίδα του ρακοσυλλέκτη,
τι είναι ψέμα και τι αλήθεια το ξεχάσαμε,
ρηχοί, επιλήσμονες κι υστερόβουλοι
σαν δαρμένοι σκύλοι έξω από τ’ ανάκτορα
που περιμένουν να τελειώσει το συμπόσιο
για να ορμήσουν στ’ αποφάγια.

Από τη συλλογή: Τα ρόδα της Αχερουσίας (2008), [Ενότητα Τα μεγάλα ψέματα]

Αναστάσης Βιστωνίτης - Τα πράγματα

Τα πράγματα επιστρέφουν στον χρόνο
χωρίς ν’ αφήνουν πληγές.
Αδιάτρητα, ακίνητα, απέχοντα,
κυκλώνοντας τη ζωή και τον θάνατο,
αφήνοντας τον σπαραγμό να λανθάνει.

Τα πράγματα χάνονται δίχως να πεθαίνουν.
Βέβαια και ελεύθερα
υπάρχουν και σωπαίνουν.

Από τη συλλογή Ανιχνευτές (1974)

Αναστάσης Βιστωνίτης - Η επαύριος

Σφυρηλατημένο φως σε νύχτα τρόμου.
Φλεγόμενη τίγρη η αγριότητα
σκίζει το δέρμα μου.
Οι άλλοι πουλιά σε καταδίωξη
μυρίζουν τοίχο και σκοτάδι.
Τα μάτια τους αφιονισμένα αγρίμια στον κάμπο.

Ανάμεσα στην πόλη και το πρόσωπό μου
ο γυάλινος ποταμός του παραθύρου
διάτρητος από μηχανήματα που εκτελούν
πράξεις τρελών.

Η νύχτα διαρκεί μέσα στο χρόνο –
μαύρη φλόγα από σιδερένια κεριά
που έχουν φιτίλι την ενέδρα.

..........

Ξημέρωσε.
Ανοίγονται οι δρόμοι.
Η πέτρα τρίζει από το φως.
Η πανοπλία της θάλασσας.

Χάνομαι στην ωμή λευκότητα της μέρας.

Από τη συλλογή Ανιχνευτές (1974)

Αναστάσης Βιστωνίτης - Τα πρόσωπα του Ιανού (XCVI)

Ο μικρός μου ανεψιός μου έφερε να δω μια «ζωγραφιά» του. Σ’ ένα άσπρο χαρτί έφτιαξε μια μουντζούρα. Τι είναι αυτό; τον ρωτώ. Αυτό, μου λέει, είναι ένα κακό όνειρο.

Από τη συγκεντρωτική συλλογή Χώμα από ουρανό (1983-1995) (1996)

Αναστάσης Βιστωνίτης - Τον άλλο χρόνο θα πέσουν κίτρινες βροχές

Τον άλλο χρόνο θα πέσουν κίτρινες βροχές

και θα μαδήσουν τριαντάφυλλα ουρανίου'

μέσα σε πέτρινη λευκότητα κρανίου

οι πόλεις, θα 'ναι στον ορίζοντα κλειστές.

Ο ουρανός ντυμένος φύλλα ψευδαργύρου

θα πλημμυρίσει κυανές φωτιές,

θ' ανοίξει η καρδιά του - τραύμα διαμπερές -

και θα χυθούν οι τυφλωμένοι στίχοι του Ομήρου.

Έτσι όπως σβήνει ο ορίζοντας το δειλινό

η νύχτα θα λυθεί απ' τον αφαλό της

-αιμοσταγής των σταυροφοριών ιππότης-

και θα δεθεί στων πλανητών το ιππικό.

Θα είναι ο κρύος αέρας του δωματίου

ένα τοπίο φερμένο απ' τον βορρά,

τρελοί μηχανοκτόνοι θα γυρνούν στην αγορά

και θα τους κυνηγούν τα δόντια του θηρίου.

Υπάρχει ένα λευκό τριαντάφυλλο στο φως,

υπάρχουν τα μεσάνυχτα και τα ρολόγια'

συγκολλημένα πρόσωπα και λόγια

υπάρχει μέσα μου ο κόσμος κι ο σεισμός.

περ, Νήσος, τ. 3, Αθήνα, Ιούνιος 1984

Αναδημοσίευση απ' τον Χαρτοκόπτη του Γ. Χ. Θεοχάρη

Αναστάσης Βιστωνίτης - Περιστατικά Α

 Εκείνη την εποχή μέναμε στην άθλια Εγνατία. Ένα σπίτι φυτεμένο στη λάσπη, παλιά μουχλιασμένα κεραμίδια, τεράστια αυλή, μαντρότοιχος. Σπάνια βρώμα. Το χειμώνα έβλεπα τον ουρανό να καπνίζει. Ένα στρογγυλό σύννεφο να χάνεται στη βλάστηση των υδρατμών.

Εσύ τότε. Παίζοντας με την αντοχή του δέρματος, την ανοχή των πραγμάτων. Πυρίμορφος, σφυρηλατημένος, χαλκός. Έτσι όπως ανηφορίζουμε προς την ηλικία. Ν’ ακούσεις το τραγούδι, να καταγγείλεις το δράστη, να εξορκίσεις τα κακά πνεύματα. Σε παιδικά δικαστήρια, με χτυπημένα μέτωπα, κομμάτια ουρανού μπλεγμένα στα δέντρα.

Λοιπόν, παρ’ όλα αυτά τίποτε δεν δημιουργούσε αναστάτωση. Ούτε και σήμερα. Εσύ σε μια εγκεφαλική άπνοια θεωρείς τα πεπραγμένα. Παρατηρώντας το σώμα της βροχής στον τοίχο, το φθαρμένο απόγευμα, την άσκοπη γεωμετρία της αυριανής μέρας.

Προγραμματικά και σκόπιμα σ’ αποφεύγω. Κι ας παίζεται ένα δράμα στο κέντρο του μυαλού σου, κι ας είναι η σκηνή από χρυσόχαρτο, κι ας αντανακλώνται τα πράγματα χαρακωμένα στη σκέψη σου. Σ’ αποφεύγω σαν τον σκύλο που γέρασε στην κοπριά κι είναι το δέρμα του βρώμικο και μολυσμένο.

Η προέλευση δεν ήταν ποτέ το κύριο: Αναφορές στο πριν από σένα, αόριστα κι από πλαστές ή αληθινές αφηγήσεις —δεν έχει σημασία. Οι ενστάσεις που προβάλλεις ζήτημα ιδιωτικό που ανάγεται στη δική σου θέση, επίμονη και κάπως στατική κι ας είσαι ο φυσικός αυτουργός ή αποδέκτης. Παράγωγο κι όχι παραγωγός ιδεών, γεννημένος αισθηματίας, αντιφατικός (ένας ακραίος), κι η σκέψη σου μοριακή, σκόρπια σε πράγματα που δεν σε αφορούν συστατικά, εμπρόθετα αφανής, κι ως προς τις αισθήσεις διάχυτος και ξένος.

Πηγή: Καταγωγή στο: Ποιήματα (1971-2008). Αθήνα: Καστανιώτης 2018, σσ. 196-197.

Αναστάσης Βιστωνίτης-Άνοιξη

Ο Μάρτης φέρνει παγωμένες φωτιές.
Στο άνυδρο φως με βυθίζει ένας
γερμανικός χειμώνας.

Η Άνοιξη είναι μια ορχήστρα χρωμάτων
κι εγώ ο σκοτεινός θεατής
άγνωστος μέσα στο πυκνό ψύχος,
παρατηρώντας την επιδρομή της εσπέρας
στα οροπέδια τ’ ουρανού.

Η Άνοιξη είναι το αίμα των ποταμών
που ορμούν με τη μανία της νιότης μου –
ο θάνατος στην εκτυφλωτική ορμή του.

Η Άνοιξη είναι ένα εμβατήριο τίγρεων
που κομματιάζει το μυαλό μου
καθώς ανθίζει το ατσάλινο φως.

Ανιχνευτές (1974)

Αναστάσης Βιστωνίτης-Η κοίτη του χρόνου (απόσπασμα)

 Όταν ταξιδεύεις νύχτα, ο κόσμος παύει να ’ναι αληθινός, οι άλλοι παύουν ν’ αποτελούν κάτι για σένα. Η αίσθηση είναι παράγωγο της απουσίας κι αυτή με τη σειρά της προϊόν της απόκρυψης. Στο σκοτάδι ανασκευάζεται ο κόσμος κι έπειτα μεταφέρεται στο φως σαν ξεθωριασμένη και ημιτελής αφήγηση.

Η κοίτη του χρόνου

Αναστάσης Βιστωνίτης-Οι φίλοι

 Οι φίλοι

Σταματώ.
Μες στο αργό φως τίποτα δεν κινείται
Η μέρα άσπρη και παράλυτη

Θυμάμαι τα μεθυσμένα μάτια τη νύχτα,
τη μουσική που έρχεται κομματιασμένη,
σπασμένη στο πρώτο ανέβασμα της μνήμης.
Ο οίκος του πατρός μου πνιγμένος
στην τσουκνίδα και στ’ αγριόχορτα.

Οι φίλοι φυτεμένοι σ’ άγονα χώματα
μες στον αργό τους θάνατο επιζούνε.
Άλλοτε ωραίοι, διασκελίζοντας το φως,
πρόσωπα απέναντι στον άνεμο,
μάτια που κυματίζαν, ανοιχτά πανιά,
περνούν σκυφτοί μέσα στο χρόνο.
Ο χρόνος ανεβαίνει λασπωμένος,
φορτωμένος αμαρτίες άλλων,
σκληρά πατήματα στην άσφαλτο.
– Αποφασισμένος. Η λάμψη
σκίζει τα μέτωπα, τα στενά μάτια.
Τώρα
        πυροβολούν μπροστά·
                                         τα μάτια τους
Τρυπούν το πρόσωπό τους.
Βγαίνουν μέσα από την απόσταση
οι οπλισμένοι νεκροί, οι αφημένοι,
ένα άσχημο φως διαγράφει κινήσεις
βαθιά στο σκοτεινό μέλλον…
Οι άλλοτε ωραίοι
Εδώ. Ριγμένος. Δεν ακούγεται
ο κρότος της μέρας. Δεν τρίζουν
τα βήματα της μνήμης.
Το φως περνάει από το παράθυρο
και μου τρυπάει το δέρμα

Αναστάσης Βιστωνίτης- Απουσία

Κοιμήθηκα στον κάμπο νύχτα
περιμένοντας τον αέρα.
Γλιστρούσαν τα νερά στο ρέμα —
το παγωμένο φως στο κορμί μου.
Αυτό που χάθηκε στον ουρανό
δεν ήταν το φεγγάρι, δεν ήταν τ’ όνειρο.

Τούτη η νύχτα ξέρει να σωπαίνει.
Η τραγική νύχτα που σε δένει στο χώμα,
σ’ άλλον κόσμο οραμάτων.

Όμως, εδώ όλα αποχτούν
μια απουσία πολυσήμαντη.
Μια σιωπή που απλώνεται τυραννικά
—μυστικό νόημα—
και νιώθω εντός μου να συντρίβεται
η χαμένη συνείδηση του κόσμου.

Από τη συλλογή: Μετοικεσία (1972)

Πηγή:https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=8473.15

Αναστάσης Βιστωνίτης ΛΟΥΞΕΝΜΠΟΥΡΓΚ

Τα ερείπια είναι ασπρόμαυρα
όπως είναι ασπρόμαυρη κι η μνήμη
Κάτω από τα χόρτα και το σίδερο κοιμούνται
οι νεκροί των γερμανικών εργοστασίων.
Εκείνη πίσω απ’ το φουγάρο
με το μακρύ παλιομοδίτικο φουστάνι.
-Πως έμεινες μόνη, Μούσα του τροχού,
ποιός σ’ έφερε σε τούτο το διαλυτήριο του χρόνου;
-Τα δάση αγάπησα και τα ποτάμια, όμως μέσα μου
το ίδιο κάρβουνο ανάβει και σβήνει.
-Η εποχή του λιγνίτη ανήκει στην Προϊστορία
και το κάρβουνο έχει γίνει πλέον στάχτη.
-Εγώ θα μείνω εδώ να φυλάξω τη στάχτη.
Είμαι ο νεκρός φρουρός αυτών των νεκρών.
-Τη στάχτη την έριξε ο Κάλιμπαν στον Ρήνο
Κι είναι από τότε γκρίζα τα νερά.
-Η αράχνη ακόμα υφαίνει τη σκουριά και το ατσάλι
κι εμένα δεν με λεν Συκόραξα.

 Με λένε Ρόζα.

Συλλογή : «Ο Ήλιος στην Τάφρο» σελ.28 Εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ

Αναστάσης Βιστωνίτης-Ars poetica

Tο ποίημα δεν είναι σαν τα φύλλα
που ο άνεμος σέρνει στους δρόμους.
Δεν είναι η ακίνητη θάλασσα,
το αραγμένο καράβι.
Δεν είναι ο γαλάζιος ουρανός
και η καθαρή ατμόσφαιρα.

Το ποίημα είναι ένα καρφί
στην καρδιά του κόσμου.
Ένα φωτεινό μαχαίρι
μπηγμένο κάθετα στις πόλεις.
Το ποίημα είναι σπαραγμός.
Κομμάτι γυαλιστερό μέταλλο,
πάγος, σκοτεινή πληγή.
Το ποίημα είναι σκληρό,
πολυεδρικό διαμάντι.
Συμπαγές — λαξευμένο μάρμαρο.
Ορμητικό — ασιατικός ποταμός.

Το ποίημα δεν είναι φωνή,
πέρασμα πουλιού.
Είναι πυροβολισμός
στον ορίζοντα και την Ιστορία.
Το ποίημα δεν είναι άνθος που μαραίνεται.
Είναι βαλσαμωμένος πόνος.

Αναστάσης Βιστωνίτης "Μετοικεσία" (1972)