Σοφοκλής - Αντιγόνη (απόσπασμα)

ὅστις γὰρ αὐτὸς ἢ φρονεῖν μόνος δοκεῖ,
ἢ γλῶσσαν, ἣν οὐκ ἄλλος, ἢ ψυχὴν ἔχειν,
οὗτοι διαπτυχθέντες ὤφθησαν κενοί.

...........................................................................................................................................................................
Όποιος θαρρεί πως μόνο αυτός τη φρόνηση κατέχει
ή έχει γλώσσα ή ψυχή που δεν την έχει άλλος,
άμα τον ψάξεις πιο βαθιά, θα δεις πως είναι κούφιος.

Σοφοκλής - Αντιγόνη (Γ΄ στάσιμο)

Έρωτα εσύ, που κανείς δεν σε νίκησε

έρωτα που όλα είναι δικά σου

που νυχτοπερπατάς στων κοριτσιών τα τρυφερά τα μάγουλα

και πάνω από τις θάλασσες και τις στεριές πλανιέσαι

κανένας δε σου ξέφυγε

ούτε Θεός ούτε άνθρωπος

κι όποιον κρατάς τον ξετρελαίνεις

εσύ αλλάζεις τα μυαλά των λογικών για το χαμό τους

εσύ τον πόλεμο άναψες αυτόν

ανάμεσα σε γιο και σε πατέρα

μα νικητής, πατώντας πάνω απ’ όλους τους μεγάλους νόμους

είν’ ολοφάνερος, ο πόθος για τα μάτια της πανώριας κόρης

που παιχνιδίζεις μέσα τους εσύ

ακατανίκητος θεός

Έρωτα, γιε της Αφροδίτης.

Σοφοκλή, Αντιγόνη (Γ΄ στάσιμο)

Κινηματογραφική μεταφορά της ομώνυμης τραγωδίας του Σοφοκλή

σε σκηνοθεσία Γιώργου Τζαβέλλα (1961).

Αντιγόνη: Ειρήνη Παππά

Αίμων: Νίκος Καζής

Απαγγελία: Θόδωρος Μορίδης

Κινηματογραφική μεταφορά της ομώνυμης τραγωδίας του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Γιώργου Τζαβέλλα (1961). 

Αντιγόνη: Ειρήνη Παππά

Αίμων: Νίκος Καζής

Απαγγελία: Θόδωρος Μορίδης

ΣΟΦΟΚΛΗΣ Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ (1224-1238

 μὴ φῦναι τὸν ἅπαντα νι- [αντ.]

1225κᾷ λόγον· τὸ δ᾽, ἐπεὶ φανῇ,

βῆναι κεῖσ᾽ ὁπόθεν περ ἥ-

κει πολὺ δεύτερον ὡς τάχιστα.

ὡς εὖτ᾽ ἂν τὸ νέον παρῇ

1230κούφας ἀφροσύνας φέρον,

τίς πλάγχθη πολὺ μόχθος ἔ-

ξω; τίς οὐ καμάτων ἔνι;

φθόνος, στάσεις, ἔρις, μάχαι

1235καὶ φόνοι· τό τε κατάμεμπτον ἐπιλέλογχε

πύματον ἀκρατὲς ἀπροσόμιλον

γῆρας ἄφιλον, ἵνα πρόπαντα

κακὰ κακῶν ξυνοικεῖ

..................................................................

Το να μην έχεις γεννηθεί,
1225αυτό είναι το καλύτερο·
το δεύτερο καλό, αν έχεις
γεννηθεί, να πας το γρηγορότερο
εκεί απ᾽ όπου βγήκες.
Γιατί, μόλις περάσει η πρώτη νιότη,
1230με την ανέμελή της αφροσύνη,
ποιός, πες μου, ποιός μόχθος απέξω μένει;
ποιός κάματος δεν μπαίνει στη ζωή μας;
Φθόνος και στάσεις, μαλώματα και μάχες,
1235φόνοι, και τελευταίο εκείνο το επονείδιστο,
τα γηρατειά· άνευρα, άφιλα, ασυντρόφευτα,
όπου του κόσμου τα χειρότερα
κακά συγκατοικούν.
Μετάφραση: Δ. Ν. Μαρωνίτης

ΣΟΦΟΚΛΗΣ Ἀντιγόνη (781-800)

Αντιγόνη (Ο ύμνος του έρωτα)

ΧΟ. Ἔρως ἀνίκατε μάχαν, [στρ.]
Ἔρως, ὃς ἐν κτήνεσι πίπτεις,
ὃς ἐν μαλακαῖς παρειαῖς
νεάνιδος ἐννυχεύεις,
785φοιτᾷς δ᾽ ὑπερπόντιος ἔν τ᾽
ἀγρονόμοις αὐλαῖς·
καί σ᾽ οὔτ᾽ ἀθανάτων φύξιμος οὐδεὶς
οὔθ᾽ ἁμερίων σέ γ᾽ ἀνθρώ-
790πων, ὁ δ᾽ ἔχων μέμηνεν.

σὺ καὶ δικαίων ἀδίκους [ἀντ.]
φρένας παρασπᾷς ἐπὶ λώβᾳ·
σὺ καὶ τόδε νεῖκος ἀνδρῶν
ξύναιμον ἔχεις ταράξας·
795νικᾷ δ᾽ ἐναργὴς βλεφάρων
ἵμερος εὐλέκτρου
νύμφας, τῶν μεγάλων πάρεδρος ἐν ἀρχαῖς
θεσμῶν· ἄμαχος γὰρ ἐμπαί-
800ζει θεὸς Ἀφροδίτα.

......................................................................................................................................................................

ΤΡΙΤΟ ΣΤΑΣΙΜΟ

ΧΟΡ. Έρωτ᾽ ανίκητε στον πόλεμο

που κάνεις χτήμα σου όπου πέσεις,

που στ᾽ απαλά τα μάγουλα

της κορασίδας νυχτερεύεις

και γυρνάς πάνω από τα πέλαγα

και στους πιο απόμερους τους τόπους,

δε σου ξεφεύγει εσένα ούτε θεός

ούτε κανείς απ᾽ τους λιγόζωους ανθρώπους

790κι όποιον θα πιάσεις γίνεται τρελός.

Εσύ και των δικαίων τούς λογισμούς

στην αδικία ξεσέρνεις για όλεθρό τους,

εσύ έχεις και την έχθρ᾽ ανάψει αυτή

ανάμεσα παιδί και το γονιό του·

μα ολόφαντος μέσ᾽ απ᾽ τα βλέφαρα

της νύφης τής λαχταριστής νικάει ο Πόθος,

πάρεδρος των μεγάλων των θεσμών

που αιώνια κυβερνούν τον κόσμο·

800γιατ᾽ ανίκητη η Κύπριδα παίζει με μας.

Μετάφραση: Ιωάννης Ν. Γρυπάρης

Πηγή: https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=154&page=23

Γιώργος Κεντρωτης-Έρως τύραννος

(Σοφοκλής, «Αντιγόνη», στ. 781-801)

Ανίκητε Έρωτα στον πόλεμο, στις μάχες,

παντού νικάς εσύ, τα πάντα κυριεύεις.

Στις παρειές των κορασίων εννυχεύεις

και, αφού τις υπερπόντιες κατέλθεις ράχες,

σε απόμερα λημέρια φτάνεις που είν’ σαν νά ’χες

εκεί από πάντα κρύπτη και φωλιά. Και ζεύεις

θεούς και ανθρώπους σε σκλαβιά και τους παιδεύεις

–λιγόζωους και αθάνατους–, και αυτοί για σάχες

λογιούνται και άνακτες. Τον λογισμό τρελαίνεις

δικαίων μα και ανόμων, και όλεθρους ανάβεις

κι εχθρότητες γεννάς, γιατί καταλαβαίνεις

τί είναι ὁ ἐ ν α ρ γ ὴ ς β λ ε φ ά ρ ω ν ἳ μ ε ρ ο ς που σκάβεις

στου κόσμου τις καρδιές, στην κλίνη, στο τραπέζι.

Αδάμαστη, Έρωτα, η Αφροδίτη μάς εμπαίζει·

Κι αντάμα με τις φρένες και θεσμούς και νόμους

χαλά, και βάρος είναι ανάλαφρο στους ώμους.

Από την Συλλογή :

«ΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΘΟΡΝΟΙ», σελ.111, Εκδόσεις GUTENBERG (Μάρτιος 2020)

-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*

Πιο κάτω παρατίθεται το απόσπασμα όπως το έγραψε ο Σοφοκλής

Σοφοκλέους

Αντιγόνη (στ. 781-801

« Ἔρως ἀνίκατε μάχαν,

Ἔρως, ὃς ἐν κτήμασι πίπτεις,

ὃς ἐν μαλακαῖς παρειαῖς

νεάνιδος ἐννυχεύεις,

φοιτᾷς δ᾽ ὑπερπόντιος ἔν τ᾽

ἀγρονόμοις αὐλαῖς·

καί σ᾽ οὔτ᾽ ἀθανάτων φύξιμος οὐδεὶς

οὔθ᾽ ἁμερίων σέ γ᾽ ἀνθρώ-

πων, ὁ δ᾽ ἔχων μέμηνεν.

σὺ καὶ δικαίων ἀδίκους

φρένας παρασπᾷς ἐπὶ λώβᾳ·

σὺ καὶ τόδε νεῖκος ἀνδρῶν

ξύναιμον ἔχεις ταράξας·

νικᾷ δ᾽ ἐναργὴς βλεφάρων

ἵμερος εὐλέκτρου

νύμφας, τῶν μεγάλων πάρεδρος ἐν ἀρχαῖς

θεσμῶν· ἄμαχος γὰρ ἐμπαί-

ζει θεὸς Ἀφροδίτα.

Νῦν δ᾽ ἤδη ᾽γὼ καὐτὸς θεσμῶν»

Σοφοκλής: Αίας στ. 1418-1420

ΧΟ. ἦ πολλὰ βροτοῖς ἔστιν ἰδοῦσιν
γνῶναι· πρὶν ἰδεῖν δ᾽ οὐδεὶς μάντις
τῶν μελλόντων ὅ τι πράξει.

Σοφοκλής: Αίας στ. 1418-1420
......................................................................................................................................................................

ΧΟ. Έχουν να δουν πολλά τα μάτια των ανθρώπων,
και να μάθουν. Προτού τα δει, κανείς
το μέλλον να μαντέψει δεν μπορεί,
και τί τον περιμένει.

Μετάφραση: Δ.Ν. Μαρωνίτης

Εικόνα: Ο Αίας, γιος του Τελαμώνα από τη Σαλαμίνα, ( υπήρχε και ο γιός του Οϊλέα από τη Λοκρίδα) μεταφέρει το κουφάρι του Αχιλλέα.

Παράσταση στη ράχη μελανόμορφου ελικωτού κρατήρα που φιλοτέχνησε ο Κλειτίας την περίοδο 570-565 π.Χ.

(Σοφοκλής, Αντιγόνη 332-375)

Σοφοκλής (496 π.Χ.- 406 π.Χ.)

ΧΟΡΟΣ

πολλὰ τὰ δεινὰ κοὐδὲν ἀν-

θρώπου δεινότερον πέλει·

τοῦτο καὶ πολιοῦ πέραν

πόντου χειμερίῳ νότῳ

χωρεῖ, περιβρυχίοισιν

περῶν ὑπ᾽ οἴδμασιν, θεῶν

τε τὰν ὑπερτάταν, Γᾶν

ἄφθιτον, ἀκαμάταν, ἀποτρύεται,

 ἰλλομένων ἀρότρων ἔτος εἰς ἔτος,

ἱππείῳ γένει πολεύων.

κουφονόων τε φῦλον ὀρ-

νίθων ἀμφιβαλὼν ἄγει

καὶ θηρῶν ἀγρίων ἔθνη

 πόντου τ᾽ εἰναλίαν φύσιν

σπείραισι δικτυοκλώστοις,

περιφραδὴς ἀνήρ· κρατεῖ

δὲ μηχαναῖς ἀγραύλου

 θηρὸς ὀρεσσιβάτα, λασιαύχενά θ᾽

ἵππον ὀχμάζεται ἀμφὶ λόφον ζυγῷ

οὔρειόν τ᾽ ἀκμῆτα ταῦρον.

καὶ φθέγμα καὶ ἀνεμόεν φρόνημα καὶ ἀστυνόμους

ὀργὰς ἐδιδάξατο καὶ δυσαύλων

πάγων ὑπαίθρεια καὶ

δύσομβρα φεύγειν βέλη

 παντοπόρος· ἄπορος ἐπ᾽ οὐδὲν ἔρχεται

τὸ μέλλον· Ἅιδα μόνον

φεῦξιν οὐκ ἐπάξεται·

νόσων δ᾽ ἀμηχάνων φυγὰς

ξυμπέφρασται.

 σοφόν τι τὸ μηχανόεν τέχνας ὑπὲρ ἐλπίδ᾽ ἔχων

τοτὲ μὲν κακόν, ἄλλοτ᾽ ἐπ᾽ ἐσθλὸν ἕρπει.

νόμους παρείρων χθονὸς

θεῶν τ᾽ ἔνορκον δίκαν

 ὑψίπολις· ἄπολις ὅτῳ τὸ μὴ καλὸν

ξύνεστι τόλμας χάριν.

μήτ᾽ ἐμοὶ παρέστιος

γένοιτο μήτ᾽ ἴσον φρονῶν

 ὃς τάδ᾽ ἔρδοι.

...............................................................................................................................................................

ΧΟΡΟΣ

Πολλά γεννούν το δέος·

το μέγα δέος ο άνθρωπος γεννά·

περνά τον αφρισμένο πόντο

με τις φουρτούνες του νοτιά,

στη μέση σκάβει το βαθύ

και φουσκωμένο κύμα·

και την υπέρτατη θεά, τη Γη,

την άφθαρτη παιδεύει την ακάματη

οργώνοντας με τα καματερά

χρόνο το χρόνο φιδοσέρνοντας τ᾽ αλέτρι.

Και των αστόχαστων πτηνών

τις φυλές κυνηγά με τα βρόχια,

των αγρίων θηρίων τα έθνη,

των βυθών την υδρόβια φύτρα 

με δίχτυα πλεγμένα στριφτά,

ο τετραπέρατος· τ᾽ αγρίμι της βουνοκορφής

δαμάζει με τεχνάσματα· φορεί

στων αλόγων την πλούσια χαίτη ζυγό 

και στον ταύρο, που βαρβάτος βοσκάει στα όρη.

Ένας τον άλλο δίδαξε λαλιά,

τη σκέψη, σαν το πνεύμα των ανέμων,

την όρεξη να ζει σε πολιτείες·

πώς να γλιτώνει το χαλάζι μες στ᾽ αγιάζι,

την άγρια δαρτή βροχή μέσα στον κάμπο,

ο πολυμήχανος· αμήχανος δε θ᾽ αντικρύσει 

τα μελλούμενα· το χάρο μόνο

να ξεφύγει δεν μπορεί·

μόλο που βρήκε ψάχνοντας και γιατρειές

σ᾽ αγιάτρευτες αρρώστιες.

Τέχνες μαστορικές σοφίστηκε 

που δεν τις βάζει ο νους

κι όμως μια στο καλό, μια στο κακό κυλάει·

όποιος κρατεί τον ανθρώπινο νόμο

και του θεού το δίκιο, που όρκος το δένει φριχτός

πολίτης· αλήτης και φυγάς, 

όποιος κλωσσάει τ᾽ άδικο, μακάρι και μ᾽ αποκοτιά,

ποτέ σε τράπεζα κοινή

ποτέ μου βούληση κοινή

με κείνον που τέτοια τολμάει.

(μετάφραση Κ. Χ. Μύρης)

Πηγή: http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/anthology/literature/browse.html?text_id=166