Γιάννης Υφαντής - ΣΤΙΣ ΑΜΜΟΥΔΙΕΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ (3.000 χρόνοι Ελληνικής ποίησης)

ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ:

Tον κόσμο τούτον, ίδιον για τους πάντες, ούτε θεός κανείς ούτε και άνθρωπος εποίησεν. Aλλ’ ήταν πάντα, είναι και θα είναι, πυρ αείζωον, που ανάβει (αυξάνει) μετρημένα και που σβήνει (λιγοστεύει) μετρημένα.

ΑΝΑΞΙΜΑΝΔΡΟΣ:

Tο άπειρο αγέννητο κι αθάνατο, είναι η αρχή των πάντων και περιέχει μέσα του άπειρους κόσμους αποκαλούμενους θεούς· όλα τα όντα αφού ζήσουν επιστρέφουν εκεί που ήσαν πριν γεννηθούν· φθείρεται δε το κάθε ον, σαν έρθει ο καιρός, γιατί, σύμφωνα με την παγκόσμια Δικαιοσύνη, πρέπει να ξαναδώσει στα άλλα όντα, αυτά που πήρε για να γεννηθεί, να αυξηθεί και να ζήσει. 

ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ:

Πίστευε πως το Παν είν’ άπειρο και πως από κανένα δεν εκτίσθη. Πως είναι αμετάβλητο και πως δεν έχουνε αρχή τα αίτια αυτών που σήμερα συμβαίνουν. Συνολικά μες απ’ τα βάθη του απείρου χρόνου η Ανάγκη ρύθμισε τα πάντα, παρελθόντα και μέλλοντα. 

           *

Δημόκριτος

 Δημόκριτος ο Αβδηρίτης (~460 π. Χ.- 370 π. Χ)       

Γιατί την ψυχική γαλήνη τη φέρνει στους ανθρώπους η συγκρατημένη διασκέδαση και η σύμμετρη ζωή. Η στέρηση και η υπεραφθονία τείνουν να μετατρέπονται στο αντίθετό τους και να προκαλούν στην ψυχή μεγάλες κινήσεις· και οι ψυχές που κινούνται σε μεγάλη έκταση δεν είναι ούτε ευσταθείς ούτε γαλήνιες. Πρέπει λοιπόν να έχει κανείς το νου του σε πράγματα που ανταποκρίνονται στις δυνάμεις του και να είναι ευχαριστημένος με αυτά που έχει. Να μη δίνει μεγάλη σημασία στα όσα ζηλεύουν ή θαυμάζουν οι πολλοί και να μην τα σκέφτεται συνεχώς. Να κοιτάζει πώς ζουν οι ταλαίπωροι και να συναισθάνεται πόσο υποφέρουν. Με αυτό τον τρόπο, τα πράγματα που είναι κοντά του και τα έχει στη διάθεσή του μπορεί κάλλιστα να του φανούν μεγάλα και αξιοζήλευτα· η ψυχή του δεν θα υποφέρει πια επιθυμώντας περισσότερα. Γιατί όποιος θαυμάζει τους ανθρώπους που έχουν πλούτη και μακαρίζονται από τους άλλους, όποιος εντρυφεί συνεχώς στις αναμνήσεις του, αναγκάζεται να σκαρφίζεται πάντοτε κάτι καινούριο και να σπρώχνεται από την επιθυμία του σε πράξεις ανεπανόρθωτες και παράνομες. Γι᾽ αυτό ακριβώς δεν πρέπει κανείς να ψάχνει για πράγματα που είναι μακριά του, παρά να ικανοποιείται με τα όσα είναι κοντά του, συγκρίνοντας τη ζωή του με τη ζωή εκείνων που βρίσκονται σε χειρότερη θέση. Έχοντας στο νου του πόσα υποφέρουν εκείνοι, πρέπει να μακαρίζει τον εαυτό του για το πόσο καλύτερα ζει ο ίδιος. Γιατί αν το βάλεις αυτό καλά στο νου σου, θα ζεις πιο γαλήνια και θα αποτρέψεις όχι λίγα κακά στη ζωή σου -το φθόνο, τη ζήλια και την κακεντρέχεια.

(μετάφραση Δ. Κούρτοβικ)

.......................................................................................................................................................................

ἀνδρὶ σοφῶι πᾶσα γῆ βατή, ψυχῆς γὰρ ἀγαθῆς πατρὶς ὁ ξύμπας κόσμος. 

«Για τον σοφό άνθρωπο κάθε τόπος είναι βατός, διότι για την αγαθή ψυχή πατρίδα είναι όλος ο κόσμος.»

(πηγή: Στοβαίος III 40, 7 και 68 B 247 [168 N]

.......................................................................................................................................................................

Άνθρωποι τύχης είδωλον επλάσαντο πρόφασιν ιδίης αβουλίης. Βαιά γαρ φρονήσει τύχη μάχεται, τα δε πλείστα εν βίω εξύνετος οξυδερκείη κατιθύνει.

Οι άνθρωποι έπλασαν το είδωλο της τύχης, ως πρόφαση και δικαιολογία για την δική τους αβουλία. Γιατί σπάνια μάχεται η τύχη με τη φρόνηση, ενώ, στις περισσότερες περιπτώσεις, η συνετή διορατικότητα κατευθύνει τη ζωή.

Δημόκριτος-Φρόνησις (απόσπασμα)

 «Η ευχαρίστηση και η απουσία ευχαρίστησης είναι τα κριτήρια του επωφελούς και του μη επωφελούς. Αποδεξου την απουσία ευχαρίστησης μόνο εάν είναι ευεργετική. Η αυτοσυγκράτηση πολλαπλασιάζει τις απολαύσεις και αυξάνει την ευχαρίστηση. Εάν κάποιος υπερβεί το απαιτούμενο μέτρο, τα πιο ευχάριστα πράγματα μετατρέπονται στα πιο δυσάρεστα. Γενναίος άνδρας δεν είναι μόνο εκείνος που νικά τον εχθρό, αλλά και εκείνος που είναι ισχυρότερος από τις απολαύσεις. Ορισμένοι άνδρες είναι δυνάστες πόλεων, αλλά υπόδουλοι στις γυναίκες. Οι άκαιρες απολαύσεις προκαλούν δυσαρέσκεια.

Υπάρχουν δύο τρόποι για την απόκτηση της γνώσης, ένας αυθεντικός και ένας ατελής. Στον τελευταίο ανήκουν όλα τα παρακάτω: όραση, ακοή, όσφρηση, γεύση, αφή. Το πραγματικό διαχωρίζεται από αυτά. Όταν ο ατελής τρόπος δεν μπορεί να κάνει περισσότερα -ούτε να κοιτάξει με μεγαλύτερη ακρίβεια, ούτε να ακούσει και να οσφρανθεί και να γευθεί. ούτε και να αντιληφθεί. μέσω της αφής, με μεγαλύτερη σαφήνεια- και χρειάζεται καλύτερη έρευνα, τότε έρχεται ο αυθεντικός τρόπος για την απόκτηση της γνώσης. σαν να διαθέτει ένα εργαλείο που διακρίνει τα πράγματα καλύτερα».

Δημόκριτος (460-370 π. Χ.)

Δημόκριτος-Αποφθέγματα

 ποθητὸς εἶναι μᾶλλον · ἢ φοβερὸς κατὰ τὸν βΐον προαιροῦ· ὃν γὰρ πάντες φοβοῦνται, πάντας φοβεῖται: 

(διάλεξε να είσαι αγαπητός παρά να σε φοβούνται. Αυτός που τον φοβούνται όλοι, τους φοβάται όλους)

Άνθρωποι τύχης είδωλον επλάσαντο, πρόφασιν ιδίης αβουλίης.

Οι άνθρωποι επινόησαν τη θεά της Τύχης για να δικαιολογήσουν τη δική τους έλλειψη θέλησης.

Δημόκριτος ( 470-370 π.Χ. , Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος)