Έρχονται με μια οικειότητα,
διασχίζουν με μια οικειότητα τους δρόμους μας,
μπαινοβγαίνουν με μια οικειότητα
στις βεράντες και στους ηλιακούς μας
σαν ξενιτεμένοι μας που έρχονται
να περάσουν το καλοκαίρι τους στην πατρίδα
με τους δικούς τους.
Κώστας Μόντης, Στιγμές 1958
Πρέπει όταν γεννηθήκαμε
νάκλεισαν πίσω μας όλες οι πόρτες, δεν πρόσεξες;
Πρέπει όταν γεννηθήκαμε
το χωριό να διαγράφτηκε, δεν πρόσεξες;
Μητέρα, θυμάσαι τον ουρανό
πούχαμε δεμένο κόμπο στο μαντήλι;
Μας τον πήραν οι ταχυδαχτυλουργοί, μητέρα,
έτσι όπως πριν τη μπάλλα μεσ' απ' το κουτί.
Θυμάσαι το ρυάκι πούπλενε τα πόδια μας,
θυμάσαι το ρυάκι που του πλέναμε τα πόδια,
θυμάσαι τις λευκές κραυγές στη χαράδρα;
Θυμάσαι τις φλυαρίες που ράμφιζαν τη ρόγα της αυγής,
θυμάσαι τους ψιθύρους που μηχανορραφούσαν την άνοιξη,
θυμάσαι τα περιστέρια πούσκυβαν μεσ' στον ήλιο
να πιούν νερό στη χούφτα του,
θυμάσαι τ᾽όνειρο που κυλούσε κ' έφευγε απάνω απ' τις φτερούγες τους,
θυμάσαι τ᾽όνειρο που κρεμόταν κάτω απ' τον λαιμό τους,
τ' όνειρο που σκαρφάλωνε στις σημαίες τους;
Τώρα οξυδώθηκαν όλα μέσα μας, μητέρα,
τώρα σκέβρωσαν όλα μέσα μας.
Τώρα στο προσκεφάλι μας εγκαταστάθηκε ο πυρετός,
τώρα στο προσκεφάλι μας ακούμπησε ο θάνατος,
ακούμπησε το χλωμό παιδί του Γραφείου
που δεν ήρθε σήμερα
να μας φέρη καφέ και μεσίστιο χαμόγελο.
Δεν ήταν γι' αυτήν την παράσταση το εισιτήριό μας, μητέρα,
δεν έχουμε πιά λογαριασμούς,
οπισθογραφήσαμε τα γραμμάτιά μας,
οπισθογραφήσαμε τον ήλιο και τη θάλασσα,
οπισθογραφήσαμε το ρυάκι,
οπισθογραφήσαμε τα όνειρα και τις ελπίδες,
οπισθογραφήσαμε την αγάπη,
οπισθογραφήσαμε την ασήμαντη πίστωση.
Πρέπει να υπάρχει κάτι άλλο
απ’ την επιφάνεια που επισυνάπτουμε στα προσκλητήριά μας,
πρέπει να υπάρχει κάτι άλλο
απ’ την επιφάνεια που διαπραγματευόμαστε,
απ’ την επιφάνεια που διομολογούμε,
απ’ την επιφάνεια που διαπομπεύουμε στις κηδείες.
(Γράμμα στη μητέρα και άλλοι στίχοι, Λευκωσία 1965)
Πηγή: «Εξ ιμερτής Κύπρου»- 1969. Αλέξανδρος Αργυρίου, Η ελληνική ποίηση. Ανθολογία-Γραμματολογία: Νεωτερικοί ποιητές του Μεσοπολέμου. Εκδόσεις Σοκόλη, 1979. 428.
Πηγή: Κώστας Μόντης, Μικρή ανθολόγηση από την ποίησή του, Λευκωσία 2003.
Όλα όσα ζήσαμε,
όλα όσα αγαπήσαμε,
όλα όσα είπαμε δικά μας,
θα επαναλαμβάνουνται στην απουσία μας
μ’ άλλους να τα ζουν,
άλλους να τ’ αγαπούν,
άλλους να τα λεν δικά τους.
Πηγή: Στιγμές, Κώστας Μόντης, Ανδρέας Χριστοφίδης, Κυπριακή ανθολογία. Alvin Redman Hellas, 1965. 290.
Η μόνη λύση κύριε,
είναι να κάνεις τα βόλια να μη σκοτώνουν,
γιατί εμείς θα εξακολουθούμε οπωσδήποτε
να πυροβολούμε.
Ο ΘΕΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
Όμως Εγώ σε ποιο να πω εκείνο το “Θεέ μου” σας
σε ποιο να στενάξω εκείνο το “Θεέ μου” σας.
ΠΡΟΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑ
(στον Πρέσβη της Κύπρου στην Ελλάδα με πολλή αγάπη)
Ελπίζω να μην τους βάλετε αύριο αντιμέτωπους
με τ’ όπλο στο χέρι
αυτούς που αγωνίστηκαν νυχτοήμερα
μ’ αγωνία και κίνδυνο
στα ερείπια των σεισμών
της Νικομήδειας και της Αθήνας
για να σώσουν εγκλωβισμένους “εχθρούς”.
...................................................................................................................................................................
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ
Είχε εντέλει προσέξει
πως όσο προχωρούσε
τόσο χειροτέρευε η κατάσταση
κι έτσι αποφάσισε να διακόψει στον άνθρωπο
ΠΡΟΣ ΧΑΡΟ Ι
Δε θάχω “όχι”.
Φτάνει μονάχα να ξέρω
πως δε θα με ζητήξη εκείνο το πρωί το εγγονάκι μου,
φτάνει μονάχα να ξέρω
πως δε θα περιέρχεται το σπίτι και να με γυρεύη
πως δε θα περιέρχεται το σπίτι και να με φωνάζη.
Σου το λέω από τώρα,
σε προειδοποιώ από τώρα υπό ποια προϋπόθεση!
ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ
Συγχώρεσέ τον Κύριε
που θα παρουσιαστεί αναμάρτητος
και δε θα ‘χη απάντηση όταν τον ρωτήξης:
“Εσύ τι έκανες τόσα χρόνια
Εσύ πού σπαταλήθηκες τόσα χρόνια”.
Ο ΘΕΟΣ ΚΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
Μας έκανε λίγους γιατί έχει πολλούς πούναι πολλοί.
Την Άνοιξη ποιος πρόδωσε
νησί μου περιστέρι
στην Άνοιξη ποιος τόλμησε
και σήκωσε το χέρι
Την Άνοιξη ποιος σταύρωσε
νησί μου κυπαρίσσι
κι έγειρε και σταμάτησε
η Ανατολή στη Δύση
Τόσο καημό μου φόρτωσαν
και πώς να τον σηκώσω
τέτοιο μαχαίρι στην καρδιά
πώς να το ξεκαρφώσω
Οι μάνες κλαιν τους που 'χασαν
και ποιοι να τους τούς δώσουν
αλλά δεν τους απέμειναν
μαλλιά να ξεριζώσουν
Καρδιά που πριν δεν λύγιζες
πώς τόσο πια λυγίζεις
καρδιά που δεν μ’ απέλπιζες
πώς τόσο μ’ απελπίζεις
ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΙΗΤΕΣ
Ελάχιστοι μάς διαβάζουν,
Ελάχιστοι ξέρουν τη γλώσσα μας,
μένουμε αδικαίωτοι κι αχειροκρότητοισ’ αυτή τη μακρυνή γωνιά,
όμως αντισταθμίζει που γράφουμε Ελληνικά.
ΠΡΟΣ ΚΥΠΡΟ
Σε τι βαθιούς κόρφους, σε τι βυθούς
έκρυψες τη γλώσσα σου
να μη σού την αγγίξουν τρεις χιλιάδες χρόνια,
σε τι βαθιούς κόρφους, σε τι βυθούς
έκρυψες τα Ελληνικά σου
να μη σου τ’ αγγίξουν τρεις χιλιάδες χρόνια;
ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ
Τι συνισταμένη είσαι, μητέρα,
τι πύκνωση είσαι, μητέρα,
τι απόφθεγμα,
τι μονοσύλλαβο επίγραμμα,
τι μονόγραμμα,
τι επικεφαλίδα,
τι επίτιτλος,
τι υπογραφή,
τι «Άπαντα»!
ΠΡΟΣ ΠΟΙΗΤΗΝ
Δεν είχες τίποτα να πεις, κύριε.
Γιατί ηνώχλησες τις λέξεις,
γιατί τις ηνώχλησες;
Ανατράπηκε μέσα μας η ορθογραφία
των παλιών νοσταλγημένων
λέξεων των αναγνωστικών.
Κι ούτε υπάρχουν άλλες καινούργιες λέξεις
με χοντρά μαύρα γράμματα
για να μας τις γράψουν στον πίνακα
και να τις αντιγράψουμε πολύτιμα,
καθαρά και στρογγύλα
στα τετράδιά μας. (1, 103)
