Νικόλαος Κάλας, Τρία ποιήματα

 Ηρώον

Όποιος για λίγο, για πολύ, πονεί δηλητήρια

κρέμασε το κουτάλι του παπά.

Έχει τον Μιθριδάτη για Ήρωα!

Χτύπα ξύλο! Όποιος μεταλαβαίνει γιατρεύει

σωτηρία δίχως φάρμακο έρπεται στην Ιστορία

και στα καταγώγια της, θίασος και ηρωίνη,

Στη συναγωγή εκκλησιάζονται αγάπης χορτασμένοι θεατές

*

Οι Εφέσιοι

Στη στάση Δαμασκού έναντι βεσπασιανού

έπεσε από τη μοτοσυκλέτα του ο Παύλος

τώρα γελούν οι Επικούριοι και

τη θεά της Θήρας κάναν πορταίτισσα

Στον Κεντρικόν Οίκον ανεργίας

εκτός στάσεως, άνευ επικουρίας

*

Περιποίηση

Από Πινδάρου εις κύρωνα

της τροχιάς τα τυχερά

ρυθμίζονται από την τροχιά των άστρων

Θρίαμβος διαμελισμός διδύμων.

*Από τη συλλογή “Οδός Νικήτα Ράντου”.

Αναδημοσίευση από:https://tokoskino.me/2025/08/07/%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CF%82-%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/?fbclid=IwY2xjawMBhM5leHRuA2FlbQIxMABicmlkETFXTlRvOHdiMXVXcXRZSGZkAR7C7VrYyCjFZSpH1oUui7bXx4YUCWR3Hqap1dtN2GE416F6ViwDG4q7e0pbpw_aem_MSwhhmz6iygUg0tEPVV7Yg

Νικόλας Κάλας - Τρία ποιήματα

 Ανθούν τα περασμένα στα θερμοκήπια των ελπίδων

Σίβυλλας ανθολογίες, άστρων και ηδονών λογαριασμός

–είναι φθηνότερα στον Πειραιά –

λαθρέμποροι οραμάτων οι ποιητές

ερασταί και σαρκασταί, χαρτοπαίκτες συλλαβών.

Συγχωροχάρτι του στίχου των η παιδιά.

......................................................................................................................................................................PROFESSIONAL BEAUTY

Είχε για τέχνη την καλλιέργεια της ομορφιάς της

έργο δύσκολο

αυτή η ξεχωριστή δυσχέρεια που προκαλείται από το τέλειο υλικό.

Τα μαλλιά όταν παίζει μ’ αυτά ο αγέρας

είναι σαν ένα δάσος σκοτεινό

όπου

ανάμεσα σε πυκνές σκιές

τραγουδούν ενώ κυλούνε

χρυσές ανταύγειες

ήχοι μοναδικοί για κουρασμένο αυτί.

......................................................................................................................................................................

Δομή και πνοή το ποίημα
σάρκα λέξεων, του λογισμού φουρτούνα,
ακτίνα του υπερεγώ
του σεαυτού ιερογλυφία.

Αθροίζω ονόματα
ζάρια αλφαβητικά τα ρίπτουν.
Παραμερίστηκαν τα γεγονότα
χάθηκε η αφορμή
πάω εκεί όπου θα είμαι.
Ταυτολογώ.
Ας εκποιήσουμε την ομολογία
με λέξεις και γροθιές.

Πηγή: Νικόλαος Κάλας, Οδός Νικήτα Ράντου, Ίκαρος, Αθήνα 1977.

Νικόλαος Κάλας - [άτιτλο]

 

Κοπιώδης ή ανηφορική μας πορεία
την πραγματοποιήσαμε μαζί.
Η εκλογή ενός Προέδρου, μιας φούστας
κάποιου ψυγείου εκμηδενίζουν τις προτιμήσεις μας.
Επαναλαμβανόμεθα. Αντικαταστήσαμε όμως
τα φαινομενικά με δικά μας κριτήρια διαφοροποίησης
μάς συσφίγγουν.

Ένα ποιηματάκι 

Νικόλαος Κάλας - Θεατρικά

Κάθε απομεσήμερο σέρνει η Αντιγόνη

το τυφλό της πάθος στο Κολωνάκι. 

Ματαιοπονεί. Το γκαρσόνι με τον Ηδύποδα

 δεν της έρχεται. Ήρθε απόψε η Γιοκάστα. Απεθεώθη 

τις προάλλες στο ρόλο της Θεοτόκου.

(περ. «Πάλι», τεύχ. 1, Ιαν. 1964˙ Οδός Νικήτα Ράντου, Ίκαρος 1977)

Νικόλαος Κάλας - [άτιτλο]

 Σμίξαν τα κορμιά, πέφτει το προσωπείο 
για να φανερωθούμε δίχως   Εγώ 
χάριν ασκήσεως υποβιβάσαμε το πάθος 
νέες διαστάσεις ίσως να βρεθούν.
Επιβολή κι υποβολή. Ακτινοβολεί 
η διγλωσσία.  Μα τον κύνα!
Τι σημασία έχει το πόθεν ξεκινήσαμε;
Κάποιος θα ξαναρχίσει το «πρώτη φορά»
Με δισταγμούς και δυσκολίες άλλες.
Οι ρόλοι μεταβάλλουν τις ορέξεις. 

Οδός Νικήτα Ράντου (1945-1977), Συλλογή Γ

Νικόλαος Κάλας - [άτιτλο]

Τα μεταφορικά απ’ την Αθήνα στη Νόβα Γιόρκη

πώς υπολογίζονται; με τάλιρα Βαβυλώνας

ή σε δραχμές; Πώς μεταφέρονται απ’ τ’ αγγλικά στη γλώσσα μας

οι εικόνες; Πώς μετατρέπονται τα χάρτινα σε μετάλλινα;

Η ταχυδακτυλουργία των οικονομολόγων

δεν θα σταματήσει την Ιστορία.

Όταν η ποίηση δεν καλλιεργεί την ιερογλυφία

είναι για δίσκους και μεγάφωνα. Για δίσκους οπτικούς

η ακτίνα του χρυσού κανόνα. Οι θησαυροί του Νείλου

μεταφέρονται τώρα από χώρα που βεβήλωσαν οι Ναζωραίοι

σε σκάφος οδηγούμενο απ’ το φέγγος της Αφροδίτης.

(Από το βιβλίο: Νικόλαος Κάλας, Οδός Νικήτα Ράντου, 1977)

Νικόλας Κάλας - Δύο Ποιήματα

ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΔΙΧΩΣ ΑΣΤΕΡΙΑ

Καθώς η ανάμνηση το νερό κάτω από το καράβι και η ώρα

των πιο μεγάλων μυστικών

Το όνομά σου είναι μπλε ένα μπλε της φωτιάς και της έλπίδας

Θα ’θελα να το αφανίσω

Να κηλιδώσω το ζεστό σου αίμα και να πνίξω την τόλμη μου

Το αίμα χάθηκε στα μοιρολόγια

Έχασα το κλειδί των όνειροπολήσεών σου

Σε έχασα σα μια πεντάρα ανάμεσα σε εκατομμύρια άλλες

Ζήλευα τον ίδιο μου τον εαυτό

Και την απεραντοσύνη των θαλασσών

Αλλά είναι εσένα που λυπάμαι

Τα ταξίδια σου χωρίς όνειρα

Τις άγονές σου νύχτες

Τα μαλλιά σου που παίζουν μόνα τους

Τα όνειρά σου χωρίς καθρέφτες παγωμένα όπως η έπιθυμία ένός άλλου

Ίχνη αίματος καταυγάζουν το πρόσωπο

Είμαι άπείρως περισσότερος από το πλούσιο και ηδυπαθές χρώμα

ένός εγκλήματος

Πέρα από ένας καθρέφτης για τα μάτια σου

Πέρα από την αναχώρησή σου

Πέρα από ένα αβέβαιο μέλλον

Περπατάω χωρίς ηχώ

Η επιστροφή σου δε θα προσέθετε τίποτα

Μαζί είμαστε πάρα πολλοί για μας τους ίδιους

Πάρα πολλοί σαν ένας στρατός σε άτακτη υποχώρηση η μια κακή σοδειά

Όλα μυρίζουν προδοσία ένα όνειρο που διακόπτεται μια σκέψη

που ξεφεύγει απ’ τον αέρα

Η αναμονή εκ γενετής τυφλή

Πριν σε γνωρίσω η φωτιά ήτανε ιερή

Τώρα είναι η γη που καταρρέει

Θα επινοήσουμε κάτι άλλο

Μια καρδιά που να λειτουργεί σα δαιμόνια μηχανή

Μια ημιτονοειδή η έναν καινούργιο χαρταετό

Έναν καινούργιο χώρο ένα καινούργιο επίχρισμα για την αυγή

Δεν τα ’κλεψαν όλα ούτε τα καταβρόχθισαν

Ο ουρανός είναι απέραντος και πέφτοντας το πιο μικρό αστέρι

θα τρόμαζε τα μάτια σου

(Παρίσι 1939)

***

Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΣΩΘΕΝΤΩΝ

Ας δημιουργήσουμε το πεπρωμένο

Ας θυμήσουμε στο άπειρο το ρυθμό του θράσους

Ας ξαναδώσουμε έρεισμα στο ένστικτο και ζωή στη ζωή

Το ρολόι δίχως δείκτες σ' ένα φάρο σβηστό

Το πλοίο πλέει σε αργές σελίδες

Η σκέψη έπεσε

Όλα γίνονται ιώδη και τελετουργικά

Το πεπρωμένο είναι ελεύθερο ταχύ βίαιο

Όλα αποκτούν τεράστιες διαστάσεις

Ο τοίχος σχίζεται αργά έπειτα βουλιάζει

Το πεπρωμένο είναι φτιαγμένο από απειροελάχιστα στοιχεία φρικτά διεσπαρμένα

Όλα γίνονται τεράστια τεράστια ένας τεράστιος σβώλος ψωμιού

Και κατευθύνεται προς το παράθυρο με θέα την τρέλα

Και μια πολύ μικρή αυλή όπου σαλεύει το σαράκι

Κάθε χορός σταματά μετά ξαναρχίζει

Γύρω από το παράθυρο που τραγουδάει το σαράκι

(’Αθήνα 1937 – Παρίσι 1938)

*Από το βιβλίο “Νικόλαος Κάλας – Δεκαέξι γαλλικά ποιήματα και Αλληλογραφία με τον Ουίλλιαμ Κάρλος Ουίλλιαμς”, Εκδόσεις “Ύψιλον”, Αθήνα 2002. Μετάφραση: Σπήλιος Αργυρόπουλος, Βασιλική Κολοκοτρώνη.

Αναδημοσίευση από: https://tokoskino.me/2016/04/03/%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BB%CE%B1%CF%82-%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CF%82-%CE%B4%CF%8D%CE%BF-%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/

Νικόλαος Κάλας - [2]

Αραχνοΰφαντο λόγο πλέκουν στον ουρανό

τ’ ανεμοδαρμένα κλωνάρια της Πενσυλβανίας

στο σχεδιάγραμμά τους διαβάζω το άγνωστον.

Νησιώτης ποτισμένος στο σεληνόφως λιοδέντρων

επαναστάτης, μετανάστης, επαγγέλλομαι

τον ονειροκρίτη. Μελετώ Μάγους

τον van Eyck και τον Bosch, τον Breton

και τον Duchamp. Χαιρετώ άθεους Βουδιστές

του Colorado, αναρχικούς κι αιρετικούς.

Γιορτάζω το ηλιοστάσιον και την επέτειο

κάθε Κομμούνας. Σέβομαι τη σκιά του Άθωνα

τις πυραμίδες, την Αφροδίτη.

Χάνομαι στο πλήθος, ξαναβρίσκω τον εαυτό μου

στις αρτηρίες της Βαβυλώνας

στην παλάμη του μέλλοντος.

Μανχάταν 1977

(Έντεκα και δύο ποιήματα)

Το τελευταίο ποίημα από τη συγκεντρωτική έκδοση, ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΛΑΣ, ΟΔΟΣ ΝΙΚΗΤΑ ΡΑΝΤΟΥ
Ίκαρος, Αθήνα 1977 (σελ. 147), (Πρόλογος Οδυσσέα Ελύτη).

Νικόλαος Κάλας - Ορέστης

Εφόνευσε τo γιo της για να μη γίνει άντρας και πήρε την κόρη της για εραστή
γλάροι κι αετοί φρουρούν το μέλαθρό της, στον κήπο μόνο ασφόδελοι θάλλουν, στα δώματα πνέει μουσική
ζουν όλη μέρα με το σώμα τους γυμνό, κατάσκιοι πέπλοι συγκρατούνε κάπως τα μαλλιά των
κάθε μήνα τα βάφουν άλλο χρώμα
τώρα η μια τα ’χει βαθυπόρφυρα και της άλλης είναι σαν βαθύ σμαράγδι
την νύχτα ξεκινούν για ορθρινές ικεσίες, όταν φτάνουν στον τάφο του παιδιού ορχούνται με τους ήχους περασμένης ολβίας
η μάνα θρηνεί τον γιο κι η κόρη τον αδερφό
«τον σκότωσα για σένα για να ’σαι πιο δικιά μου» κράζει εκείνη
«τον έκρυψα για σένα για να ’σαι πάντα κοντά μου» φωνεί η άλλη
λυγμοί διαλύουν την οδύνη, το σέλας τα παραθυρόφυλλα της βασιλικής οικοδομής
έβη ο ήλιος, κηρύχνει την ημέρα, φυσά μύρα στα λούλουδα, ανέμους στους πλοκάμους, σκορπά τα όρνια στον ουρανό
στις δώδεκα μ’ όλο το φως του καλεί τον νιο να βγει από αόρατο τάφο
ίστατ’ εκεί, γυμνός μελαγχαίτης και ωραίος και καλός — ένα θαύμα
πέφτει η μάνα ξερή από την άνομη επιθυμιά, κι η κόρη κείτεται κι αυτή
κατόπιν όλα συνεχίζονται όπως ήταν καμωμένα να συνεχισθούν
τα πάντα έρπουν προς την δύση
οι αγαπώμενες καταφεύγουν στις κλίνες των, στα καλλυντικά, στο δηλητηριώδη χυμό των ασφοδέλων
δεν είναι όμως η αιδώ το αίσθημα που γεύονται
η ντροπή είναι του κόσμου, των γλάρων των αϊτών
δεν είναι η τύψη που τις πυρώνει
μετανοούν οι πεθερές, οι νύφες, οι πένθιμοι βράχοι και τα άνθη
δεν είναι αγωνία, η αγωνία είναι για τη μουσική
δεν είναι ή αγωνία ή τύψη ή αισχύνη που αισθάνονται αυτές
αλλά ηδονή Ηδονή ΗΔΟΝΗ
τα άλλα όλα είναι του Ορέστη φαντασιοπληξίες.

Νικόλαος Κάλας 1977. Οδός Νικήτα Ράντου. Αθήνα: Ίκαρος. [1η έκδ.: Νικήτας Ράντος. 1934. Τετράδιο Γ΄. Αθήνα].

Νικόλας Κάλας: [Έλαβα την Ακρόπολη απ' τη σελήνη]

Έλαβα την ακρόπολη απ' τη σελήνη

φέγγε μου να περπατώ ανάμεσα στους εφιάλτες μου

φιλώ τον Ισκαριώτη, τον Μοροζίνι και τον Γραικό Πολύβιο

παρά την Κόρη, την Παρθενομάνα, το Τολέδο

και την Καμπάνια, μένει πιστή η Ακρόπολη.

Στον Παρθενό σε άφεγγη νύχτα απόψε ο λόγος

μην ξεχνάμε πως ο Οιδίποδας απ' την Αθήνα

ζήτησε άσυλο, όχι βασίλειο

και τώρα που η Ακρόπολη

έγινε απέραντη ηλεκτρική θυσία

στρέψε το βλέμμα σου στην Αφροδίτη.

ΟΔΟΣ ΝΙΚΗΤΑ ΡΑΝΤΟΥ (1977)

Νικόλαος Κάλας - Κοροϊδία

 Για την Μαρία Τριχερούσα

μίαν ακανθοδέσμην. Να της ζήσει ο νόθος της.

Αύριο είναι του Χριστοφόρου του Κυνοκεφάλου.

Σκυλόμουτρο φωνάζουν τον Χρηστάκη οι γειτόνισσες. 

Μας τον μάτιασαν! στενάζει η νουνά του.

Τον αποστόμωσαν! λέει ο Ιωσηφόγλου.

Παθαίνει λόξιγκα όταν ακούει την θεία λειτουργία! 

απεφάνθη η επιστήμη.

Τον γιάτρεψε όμως η παπαδιά

με λόγια του Ροΐδη. Όχι εντελώς.

Ξαναγαβγίζει όταν διαβάζει ανθολογίες των ποιητών μας

ευανθίες των κριτικών και εορτολόγιον.

Τον εκτιμούν όμως όσοι προτιμάνε 

τ' ανάθεμα από τα φεστιβάλια. 

Πηγή: Νικόλαος Κάλας, Οδός Νικήτα Ράντου, Ίκαρος, 2007.

Νικόλαος Κάλας - Το μεταχθές

Νοερά. Ταίριαζα νέα τριαδική διάταξη

των καθισμάτων του Cafe de la Place Blanche

περιμένοντας να 'ρθει η Eliza Breton.

Είχα επιτακτική ανάγκη να κάνω αναγωγή

στη δεκαετία του Τριάντα - σοσιαλισμός και υπερρεαλισμός.

Αργότερα βρεθήκαμε με την Eliza στην εσπερίδα

των Adami. Η χήρα του Andre Breton

είχε μπλεχτεί σε γόρδιο δεσμό αυτοκινήτων

στη Rive Gauche. Ρόδες ή καρέκλες; διλήμματα της εποχής μας.

Ανδρείκελα του Masson και του Dominguez

ελάμπρυναν τα εγκαίνια της έκθεσης "Paris-Paris"

το μεταχθές με το προαύριο δύσκολα συνδέεται.

Place Blanche, σε φόντο άσπρο η αναγγελία

αυτών που χάσαμε. Φως άκληρον εικονολατρών

πόσο μάκρυνε το παρελθόν μου όταν έμαθα

πως ο Georges Henein αποτραβήχτηκε από τα παιχνίδια των ιδεών μας

"Φωνή που έρχεται από μακριά", μου απάντησε

στο τηλέφωνο. Όψη που έσβησε πριν τον προφθάσω.

Πόσο Ιόνιος αυτός ο Κόπτης κι εγώ Γραικός.

Μιλούσαμε για τους προγόνους μας Ιουλιανό και Τρισμέγιστο.

Αδειάσαν οι καρέκλες κι είναι ακόμα νωρίς

να επιβαρυνθούν με νέο φορτίο.

Ίσως ξαναπεράσω κάτω από άλλου αστερισμού το μήνυμα.

Μανχάταν 1982

Πηγή: https://www.monocleread.gr/

 

Νικόλαος Κάλας - Αποφθέγματα

 

Ο Φρόυντ είπε κάποτε στον Νταλί πως όταν κοιτάζει έναν υπερρεαλιστικό πίνακα, αντί να διερωτάται ποιο είναι το ασυνείδητο νόημά του, αναρωτιέται ποιο είναι το συνειδητό. Η παρατήρηση του Φρόυντ καταλογίζει έμμεσα στον Υπερρεαλισμό ότι δεν μπόρεσε να καταλάβει πως η τέχνη είναι εξιδανικευμένη μορφή ασύνειδων επιθυμιών, ικανή να επιβάλλει το εφικτό της φαντασίας χωρίς να δεσμεύεται από κάποια επιστημονική ή έστω «επιστημονικοφανή» δεοντολογία.

Κάλας Ν., (1997) Η τέχνη την εποχή της διακύβευσης και άλλα δοκίμια, εκδ. Άγρα, μτφρ. Παππάς Α., σελ.65.

Ο υπερρεαλισμός, διάδοχος του Ντανταϊσμού, αρχικά υποστήριζε την κατάργηση της τέχνης. Αργότερα ως σκοπός της λογοτεχνίας ή της ζωγραφικής ορίσθηκε η «διάχυση» του ασυνειδήτου στο χαρτί, στο μουσαμά ή στη σκηνή. Είναι σαν η τέχνη να επιδιώκει να μετατρέψει την πραγματικότητα σε ντιβάνι για όνειρα

Κάλας Ν., (1997) Η τέχνη την εποχή της διακύβευσης και άλλα δοκίμια, εκδ. Άγρα, μτφρ. Παππάς Α., σελ. 35.

Στην έντονα μηχανοποιημένη κοινωνία μας, ο κίνδυνος συνδέεται και με αποτυχημένους πειραματισμούς. Μόνο την εποχή που ο καλλιτέχνης είχε πια απαλλαγεί από την υποχρέωση να μιμείται την φυσική πραγματικότητα, ένας ζωγράφος μπορούσε -όπως συνέβη με τον Μπράκ-

να δηλώνει: "Πώς μπορεί να έκανα λάθος, αφού δεν ήξερα τί επιδίωκα;"!...

Αναμφισβήτητα, οι κυβιστές ήταν απαλλαγμένοι από την ευθύνη να συμμορφώνονται με ό,τι προσδοκούσε από έναν ζωγράφο η κοινωνία της εποχής τους. Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι ο καθένας από αυτούς αρκούνταν στην εμπιστοσύνη που του έδειχναν οι ομότεχνοί του - κάτι που ισχύει , φυσικά, για κάθε ομάδα πειραματιστών.

Συνάγεται άραγε απ΄αυτό ότι ο καλλιτέχνης μπορεί "να βιώνει την ελευθερία του " μέσω του πειραματισμού;

Δε νομίζω... Απόλυτη ελευθερία από την ευθύνη μπορεί να υπάρξει μόνον όταν παραδοθεί κανείς είτε στον Θεό, όπως ο πατέρας Ζωσιμάς είτε στην Δικαιοσύνη, όπως ο Ρασκόλνικωφ.

Νικόλας Κάλας, Η Τέχνη την εποχή της διακύβευσης, σσ. 199-200.

Χωρίς έμπνευση δεν υπάρχει πρωτοτυπία.

Nικόλας Κάλας, Confound the Wise, 1942

τό μεταχθές μέ τό προαύριο δύσκολα συνδέεται.

Νικόλαος Κάλας

 Αν η Ιστορία στις κορυφαίες στιγμές της είναι η πιο ποιητική απ' όλες τις επιστήμες, η Ποίηση στις πιο βαθιές στιγμές της είναι η πιο απόκρυφη απ' όλες τις ιστορίες.

Νικόλας Κάλας, Υπερρεαλισμός και Η δημιουργία της ιστορίας

Εισαγωγή : Lena Hoff, μεταφρ. : Α. Παππάς, εκδ. Άγρα

.....................................................................................................................................................................

Από το Αφιέρωμα του Poeticanet:ΣΚΑΡΤΣΗ ΞΕΝΗ

Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΛΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΚΔΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ (ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ»)

 

Να μην έχεις ποτέ στο μυαλό σου τον αναγνώστη όταν γράφεις μια ιστορία. Μια ιστορία δεν είναι σαν ένα καλώδιο που κουβαλάει την τάση της δημιουργικής σου δύναμης αλλά σαν ένα μοναχικό φως στο σκοτάδι.

 

Η σωτηρία δε βρίσκεται στα χέρια των ποιητών. Ο πρώτος που κράτησε στα χέρια του τη φωτιά ήταν ένας μάγος. Και μετά τι; (από τα Μικρά Δοκίμια, σ. 87-88)

 

Το πτώμα είναι για το δολοφόνο ότι το διδακτορικό για τον ποιητή.

 

Οι πίνακες κρέμονται στα μουσεία μέχρι να γίνουν αριστουργήματα. Οι αλήτες μένουν κλειδωμένοι στα κελιά τους μέχρι να γίνουν εγκληματίες.

 

Γιατί να προσεύχεσαι ενώ μπορείς να ανησυχείς; (από τους Αφορισμούς)

 

Το ερέθισμα που θα μετέτρεπε το διάβασμα σε μια σημαντική απασχόληση απουσιάζει ολοκληρωτικά.

 

Αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι μεγάλοι δάσκαλοι που σπάνια βρίσκονται στα πανεπιστήμια, γιατί ο ρόλος των δασκάλων δεν είναι να εξηγούν αλλά να επι-κοινωνούν ανακαλύψεις. Οι μεγάλοι δάσκαλοι μπορούν μόνο να εμπνεύσουν, γι’ αυτό δεν γίνονται καθηγητές αλλά ηγέτες.

(Αποσπάσματα από Πανεπιστημιακές διαλέξεις και κείμενα, σ. 104)

 

Δεν γράφω για να διαβαστώ, αλλά να ξαναδιαβαστώ. Εν μέσω σιωπής».

Νικόλαος Κάλας - Αναχώρηση δίχως αστέρια

Καθώς ή ανάμνηση τό νερό κάτω από τό καράβι καί ή ώρα
των πιό μεγάλων μυστικών
Τό όνομά σου είναι μπλε ένα μπλέ της φωτιάς καί της έλπίδας
Θά ’θελα νά τό αφανίσω
Νά κηλιδώσω τό ζεστό σου αίμα καί νά πνίξω την τόλμη μου
Τό αίμα χάθηκε στά μοιρολόγια
Έχασα τό κλειδί των όνειροπολήσεών σου
Σέ έχασα σά μιά πεντάρα ανάμεσα σέ εκατομμύρια άλλες
Ζήλευα τόν ίδιο μου τόν εαυτό
Καί την απεραντοσύνη των θαλασσών

’Αλλά είναι εσένα πού λυπάμαι
Τά ταξίδια σου χωρίς όνειρα
Τίς άγονές σου νύχτες
Τά μαλλιά σου πού παίζουν μόνα τους
Τά όνειρά σου χωρίς καθρέφτες παγωμένα όπως ή έπιθυμία ένός άλλου
Ίχνη αίματος καταυγάζουν τό πρόσωπο

Είμαι άπείρως περισσότερος από τό πλούσιο καί ηδυπαθές χρώμα
ένός εγκλήματος
Πέρα από ένας καθρέφτης γιά τά μάτια σου
Πέρα από τήν αναχώρησή σου
Πέρα από ένα αβέβαιο μέλλον
Περπατάω χωρίς ηχώ
Ή επιστροφή σου δέ θά προσέθετε τίποτα
Μαζί είμαστε πάρα πολλοί γιά μάς τούς ίδιους
Πάρα πολλοί σάν ένας στρατός σέ άτακτη υποχώρηση ή μιά κακή σοδειά
“Ολα μυρίζουν προδοσία ένα όνειρο πού διακόπτεται μιά σκέψη
πού ξεφεύγει απ’ τόν αέρα
Ή αναμονή έκ γενετής τυφλή
Πριν σέ γνωρίσω ή φωτιά ήτανε ιερή
Τώρα είναι ή γη πού καταρρέει
Θά επινοήσουμε κάτι άλλο
Μιά καρδιά πού νά λειτουργεί σά δαιμόνια μηχανή
Μιά ήμιτονοειδή ή έναν καινούργιο χαρταετό
‘Έναν καινούργιο χώρο ένα καινούργιο επίχρισμα γιά την αύγή
Δεν τά ’κλεψαν δλα ούτε τά καταβρόχθισαν
Ό ουρανός είναι απέραντος καί πέφτοντας τό πιό μικρό αστέρι
θά τρόμαζε τά μάτια σου

(Παρίσι 1939)

Από το βιβλίο “Νικόλαος Κάλας – Δεκαέξι γαλλικά ποιήματα και Αλληλογραφία με τον Ουίλλιαμ Κάρλος Ουίλλιαμς”, Εκδόσεις “Ύψιλον”, Αθήνα 2002. Μετάφραση: Σπήλιος Αργυρόπουλος, Βασιλική Κολοκοτρώνη.

Νικόλαος Κάλας - Ο χορός των διασωθέντων

Ας δημιουργήσουμε το πεπρωμένο
Ας θυμήσουμε στο άπειρο το ρυθμό του θράσους
Ας ξαναδώσουμε έρεισμα στο ένστικτο και ζωή στη ζωή
Το ρολόι δίχως δείκτες σ' ένα φάρο σβηστό
Το πλοίο πλέει σε αργές σελίδες
Η σκέψη έπεσε
Όλα γίνονται ιώδη και τελετουργικά
Το πεπρωμένο είναι ελεύθερο ταχύ βίαιο
Όλα αποκτούν τεράστιες διαστάσεις
Ο τοίχος σχίζεται αργά έπειτα βουλιάζει
Το πεπρωμένο είναι φτιαγμένο από απειροελάχιστα στοιχεία φρικτά διεσπαρμένα
Όλα γίνονται τεράστια τεράστια ένας τεράστιος σβώλος ψωμιού
Και κατευθύνεται προς το παράθυρο με θέα την τρέλα
Και μια πολύ μικρή αυλή όπου σαλεύει το σαράκι
Κάθε χορός σταματά μετά ξαναρχίζει
Γύρω από το παράθυρο που τραγουδάει το σαράκι

Από το βιβλίο “Νικόλαος Κάλας – Δεκαέξι γαλλικά ποιήματα και Αλληλογραφία με τον Ουίλλιαμ Κάρλος Ουίλλιαμς”, Εκδόσεις “Ύψιλον”, Αθήνα 2002. Μετάφραση: Σπήλιος Αργυρόπουλος, Βασιλική Κολοκοτρώνη.

Νικόλαος Κάλας - Πρωθύστερον

Μη χοιρότερα! Ψάρια παίζουν με το θείο
κι η λαρυγγίτιδα με το Άξιον Εστί
Action poetique: το μ.Χ. της Μ.Χ. Kiss Μαρίας
ανατράπηκε από το μετα-Οιδιπόδειον π.Χ.
Παραδείγματος χάριν το π και το χ των μαθηματικών
η ποιητική εξίσωση Α.Β. =1713 του Andre Breton και του Pascal
των πασχαλιών η χάρις
χάρις ονείρου ας πλερώσει την αυπνία
πάει κι η έμπνευση, παίζομε εν ου παικτοίς.

Πηγή: Νικόλας Κάλας, Οδός Νικήτα Ράντου, Ίκαρος, Αθήνα 1977. σελ. 107.

Νικόλαος Κάλας - Ξένα δοχεία

Είπεν ο Φιξ στην Καλλιρρόη: «Εγώ είμαι ο Ιλισσός»

είπεν ο Χίλτον στον Παρθενώνα: «Εγώ είμαι η Ακρόπολη»

Είπεν ο Έντισον στην Κουκουβάγια: «Εγώ είμαι το φως»

είπεν η Ελενίτσα στον Μπελαφόντε: «Ο Όμηρός μου εσύ».

Τιμής ένεκεν Νήαρχος θα λέγεται ο Ναύαρχος

και το πλωτό του Τοσίτσα.

Ο Άγνωστος Θεός έγινε σταυρόλεξον.

Δόξα τω λόγω που ο Άρειος Πάγος μένει βράχος

Και το ΤΖΗ ΜΠΗ Γκράντ Μπρετάγν κι όχι Κύπρος!

Πηγή: Νικόλας Κάλας, Οδός Νικήτα Ράντου, Ίκαρος, Αθήνα 1977. σελ. 87.

Νικόλαος Κάλας - [άτιτλο]

Όταν αποτυχία συνθλίβει αισθήματά μας

κι οι άλλες κι οι προάλλες είν΄πολλές

για να οδέυει  άνετα η σάρκα  μέσα από τόσες αναποδιές

δεν αρκούν οι  επιθυμιές μας  να εξεικονίζονται

πρέπει κι εμείς  να φύγουμε, να βρούμε το θάρρος καποιας φυγής.

            από τα Τετράδια 1933-1936

     (Οδος  Νικήτα  Ράντου του Νικόλα Κάλας)

Νικόλαος Κάλας - Έξι ποιήματα

 «Το τριακόσια τριάντα τρία δεν απαντά».

Πλάι στον αριθμό το «οδός Κριεζώτου 2».
Η εν Ισσώ μάχη!
«Δεσποινίς Πυθία δοκιμάσετε πάλι».
«Νικήτα Ράντο, δεν μʼ ακούς;
το τριάντα τρία η πρώτη σου ποιητική δοκιμασία»
το Είκοσι δύο επέστρεψαν οι Έλληνες απʼ την Μικράν Ασία.
Επέστρεφε ώ Ιστορία!
Η Τροία του Ομήρου, η Τροία του ονείρου
τριαδικά συστήματα προϊστορικά, μεταχριστιανικά
υπολογισμένα καβαλιστικά.
«νικήτα Ράντο γιατί δεν απαντάς;»
Τριάντα τρία χρόνια κι ύστερα επέστρεψεν η εν ηχώ μάχη:
«Δεν μʼ αναγνωρίζεις; Είμαι Πλακιώτης Μανχατανάς,
και βροντοφωνούσε μέσα μου
της ταραγμένης σου ψυχής φλογερά οράματα».

*
Υπενθύμισα στον εαυτό μου

περιπέτεια φόβου και τόλμης.
Το Σαράντα ξεκίνησα από την Λισσαβώνα.
Μα τι συμβαίνει στην Λισσαβώνα;
Ραγίζονται τοίχοι, συσσωρεύονται λέξεις
πλουτίζεται η ρητορική
στο ταξίδι των σελίδων χορεύει η σκέψη
αστράφτει η τύχη και βροντοφωνεί
mare tenebrosa! Η ιστορία δαμάζει
τον ωκεανό με τριήρεις και πετρελαιοφόρα
θησαυροί Κνωσού και Ινδιών
τόλμη θαλασσοπόρων
κύματα του πληθυσμού
ποιητική σύλληψη και κατάληψη της εξουσίας
όνειρα κι αγώνες, αγωνία και ελπίδες.

*

Σκάκι

Ένας κόσμος-ένας κόσμος τετράγωνος ο κόσμος μου.
Στις απλοποιημένες του διαστάσεις χαρακώνονται οι ορίζοντες των
ημερών, της ισονυκτίας η αντιθετική επιφάνεια.
Όλα τα εγκλήματα της ζωής-πανουργίες φόνοι-ξαναζούν απάνου
στο σιντέφι και στον όνυχα όπου επίπονα γλιστρούν άκαρδου
νου τα φιλντισένια σύμβολα τα είδωλα από κοράλλι.
Ο δρόμος τους, οι επικίνδυνοι σταθμοί των, οι απογοητεύσεις και
τα λάφυρα-χαρές γι αυτό που ήτανε καρδιά.
Τώρα με του χεριού τη σπάνια κίνηση να περιπλέξει το ξερό
παιχνίδι.
Το αίμα που κυλάει, οι βιασμοί, ό,τι κρυφό έχει η ψυχή, δε διακρίνεται
στις αυστηρές του μεταβολές.
Όσοι όμως ξέρουν τους κανονισμούς, στο κάτοπτρο βλέπουν τις
φρικτές εικόνες που δύο παίκτες κλείσανε σʼ εβένινο πλαίσιο
και προσπαθούν με λιτές κούκλες να σκεπάσουν.

*
Την Ευρυδίκη που θα χάσεις την έχεις ήδη χάσει
ήσουν εσύ η Ευρυδίκη όταν ο χάρος
απʼ τη ζωή και την Ελένη σου
να σʼ αποσύρει τάχθηκε.

Σε ξαναείδε η μέρα.
Ρίξε πίσω σου το φως που μας προσδοκά
ατένισε άσβηστον φως. Φως κι ο λόγος.
Ζει του Ολυμπιονίκη μονάχα ο Πίνδαρος.
Ρήματα Σίβυλλας, αποφάσεις κύβων
το σεληνόφως της Ελένης
της φλογεράς λύρας η αδαμάντινη λάμψη
διακόπτουν το χάος.

*
Φαίδρα φαιδρή μου Φαιδρούλα
απόψε θα χύσουμε αίμα, οδός Μαυρομιχάλη
θα ποδοπατήσουμε αισθήματα κι αισθήσεις.
Τυραννοκτόνοι! Δεν είναι για σένα
η σωφροσύνη της Κυράς Λίμνης
χανούμισσα εσύ χαμένων χαδιών
πορταΐτισσα της Μανίας, λέαινα
της Ακρόπολής μου. Απόψε τα χαλάσματα!

*

Φανάρια ραγίζουν τη νύχτα αόρατου δρόμου
αντιμέτωπος θέληση δεν συγκρατεί τα φρένα
το θύμα: τριαντάχρονος. Συντρίμματα τα πόδια του
τρεις μήνες τουλάχιστον θα μείνει κατάκλινος
προ τριών ημερών συγκατοικεί η ασθένειά μου
στο δωμάτιό του, τον χαρακτηρίζουν
μεσιτικές εργασίες αστικών ακινήτων
στην περιοχή Chelsea. Αναπτύσσει ο νους του
λόγους ακυρώσεων συμβολαίων κι εξοικονόμησε
δομικές ανάγκες δύο του ιατρών.
Ελληνικό μαγειριό της γειτονιάς μας σερβίρει
άριστο καφέ με μηλόπιτες, γεύση apple-pie.

Τον ξαναείδα τις προάλλες, μα τώρα που εύρωστα δέντρα
διακλαδώνουν νέους χαραχτήρες, νέες ουράνιες συνταγές
νέες εκτιμήσεις του τύπου μου χαράσσουν το χαραχτήρα.
Νεότης, γεράματα εντυπώνονται. Σήμερα και χθες
το μελτέμι παίζει με κλάσματα μύθων
καταθέτω εικόνες ενώ η φωτεινή μου
Ελένη συγκρατεί τις φρένες μας εντός του κειμένου.

Ακτίνες κοβαλτίου, μόρια ιωδίου σπέρνονται
στον καταραμένο χώρο. Νέες διαστάσει της ιατρικής.
Παρηγοριέμαι με την αστρολογία κι αυτή
από καιρό σε καιρό καρκινοβατεί με ζωδιακό φως.

(Νικόλαος Κάλας, Οδός Νικήτα Ράντου, Ίκαρος, 1977
και Γραφή και Φως, Ίκαρος, 1983)

Πηγή: https://www.poiein.gr/

Νικόλαος Κάλας - [άτιτλο]

« Ασχημο πράμα τα γεράματα, γιόκα μου
πίστεψέ με, αν είχα το κουράγιο, θ΄αυτοκτονούσα.
Δεν θα ξαναϊδωθούμε. Μα κατάλαβες
πόσο σε αγαπώ;» Ηταν η φωνή της που άκουγα
στον ενύπνιό μου, αλλά τα λόγια αυτά
πώς να ‘τανε δικά της
μια και δεν απομόνωνε αγάπη από φόβο;
Δεν ήξερε πως ήταν Γιοκάστα
κι ότι εγώ βασιλιάς δεν ήθελα να γίνω.
Οι παρεξηγήσεις ξεπέρασαν το πέρασμά της .
Βαρυχτυπιέται απόψε η καρδια μου
κι αν δεν ήταν της Μάνας μου η φωνή
ποια υπόσταση την υποκρινότανε;

Ν..Κάλας, Γραφή και φως ( 1977-83)