I. Το πάθος του έρωτα
1.
Ό,τι είναι
Είναι παραλογισμός
λέει η λογική
Είναι ό,τι είναι
λέει η αγάπη
Είναι δυστυχία
λέει ο υπολογισμός
Δεν είναι άλλο παρά πόνος
λέει ο φόβος
Είναι αδιέξοδο
λέει η αντίληψη
Είναι ό,τι είναι
λέει η αγάπη
Είναι γελοίο
λέει ο εγωισμός
Είναι αφελές
λέει η επιφύλαξη
Είναι αδύνατο
λέει η εμπειρία
Είναι ό,τι είναι
λέει η αγάπη
2. Τραγούδι νυχτερινό (Nachtlied)
Στα στήθη σου δυο άστρα
στα μάτια δυο φιλιά
τη νύχτα
κάτω από ’να ουρανό αδιάφορο
Στα μάτια σου δυο άστρα
στα στήθη δυο φιλιά
τη νύχτα
κάτω από τ’ άφωνα σύννεφα
Τα φιλιά μας
και τ’ άστρα μας πρέπει
εμείς οι ίδιοι στον άλλο να δίνουμε
κάτω από άστατους ουρανούς
ή σε δωμάτιο
σπιτιού που βρίσκεται
ίσως σε μια χώρα
όπου πρέπει ν’ αγωνιστούμε
Όμως στα διαλείμματα αυτού του αγώνα
μια ανάσα για να πάρουμε
στήθη και μάτια δικά μας
άστρα φιλιά κι ουρανοί
3. Νυχτερινό (Nachtgedicht)
Να σε καλύψω
όχι με φιλιά
απλώς και μόνο
με το σκέπασμά σου
(που απ’ τον ώμο
σου γλίστρησε)
στον ύπνο σου
να μην κρυώνεις
Κι ύστερα
σαν ξυπνήσεις
το παράθυρο να κλείσω
και να σ’ αγκαλιάσω
και να σε καλύψω
με φιλιά
Και να σε
ανακαλύψω
4. Όνειρο (Traum)
Τη νύχτα με ζύγωσε ο θάνατος
Είπα:
«Όχι ακόμη»
Ρώτησε:
«Γιατί όχι ακόμη;»
Τίποτα δεν ήξερα να του αποκριθώ
Κούνησε το κεφάλι
κι επέστρεψε αργά
στους ίσκιους
Γιατί όχι ακόμη;
Αγαπημένη μου
την απάντηση τάχα δεν ξέρεις;
5. Καταφύγιο (Zuflucht)
Φορές-φορές καταφύγιο ζητώ
σε σένα
από σένα κι από μένα
απ’ την οργή μου για σένα
την ανυπομονησία
την κούραση
απ’ τη ζωή μου
που ελπίδες σαρώνει
σαν τον θάνατο
Σωτηρία ζητώ
σε σένα
απ’ την τόσο γαλήνια γαλήνη
Σε σένα ζητώ
την αδυναμία μου
Αυτή η αρωγός
ενάντια στη δύναμη
που εγώ
απαρνιέμαι
6. Στα όρια της απόγνωσης (Grenze der Verzweiflung)
Τόσο σ’ αγαπάω
που πια δεν ξέρω
αν τόσο σ’ αγαπώ
ή αν φοβάμαι
αν φοβάμαι ν’ αντικρίσω
δίχως εσένα
τι απ’ τη ζωή μου
θα έμενε ακόμη στη ζωή
Προς τι το λούσιμο
προς τι η θέληση γι’ ανάρρωση
προς τι η περιέργεια
προς τι η συγγραφή
προς τι η χείρα βοηθείας
προς τι το ξεχώρισμα της αληθείας
από το σωρό τα ψέματα και τη φρίκη
δίχως εσένα
Ίσως ακριβώς γιατί υπάρχεις
και γιατί ακόμη άνθρωποι
θα υπάρχουν σαν εσένα
ακόμη και χωρίς εμένα
7. Γιατί (Warum)
Όχι εσύ
χάριν της αγάπης
αλλά
χάρη σ’ εσένα
η αγάπη
(κι ακόμη
για χάρη δική μου)
Όχι επειδή
πρέπει
ν’ αγαπήσω
αλλά επειδή
πρέπει
ν’ αγαπήσω
εσένα
Ίσως
επειδή είμαι
αυτός που είμαι
μα σίγουρα
επειδή εσύ
είσαι
αυτή που είσαι
8. Αβέβαιον (Ungewiß)
Έχω μάτια
γιατί βλέπουν εσένα
έχω αυτιά
γιατί εσένα ακούν
Στόμα έχω
γιατί φιλά εσένα
Έχω άραγε τα ίδια μάτια και αυτιά
εσένα σαν
δεν βλέπουν δεν ακούν;
Το στόμα άραγε το ίδιο
σαν εσένα δε φιλά;
9. Εσένα (Dich)
Εσένα σκέφτομαι, όχι εγγύτερά μου
εσένα σκέφτομαι, όχι μακρύτερά μου
εσένα σκέφτομαι όπου βρίσκεσαι
γιατί πράγματι βρίσκεσαι εκεί.
Εσένα σκέφτομαι, όχι μεγαλύτερη
εσένα σκέφτομαι, ούτε νεότερη
ούτε ψηλότερη, ούτε κοντύτερη
ούτε θερμότερη ούτε ψυχρότερη
Εσένα σκέφτομαι και σε ποθώ
εσένα να δω θέλω
κι εσένα ν’ αγαπήσω
έτσι όπως στ’ αλήθεια είσαι.
ΙΙ. Το άχθος του έρωτα
10. Ονειροπόληση (Tagtraum)
Είμαι τόσο κουρασμένος
που
σαν διψώ
με τα μάτια κλειστά
την κούπα σηκώνω
και πίνω
Γιατί αν τα μάτια
ανοίξω
εκείνη δε βρίσκεται εδώ
κι είμαι κουρασμένος
για να σηκωθώ
και τσάι να φτιάξω
Είμαι τόσο ξυπνητός
που σε φιλώ
και σε χαϊδεύω
και σ’ ακούω
ανάμεσα σε κάθε γουλιά
και σου μιλώ
Μα παραείμαι ξυπνητός
τα μάτια για ν’ ανοίξω
θέλοντας να σε δω
για να δω
ότι εσύ
δεν βρίσκεσαι εδώ.
11. Αναγκαίες ερωτήσεις (Notwendige Fragen)
Το βάρος
του φόβου
Το μήκος και το πλάτος
της αγάπης
Το χρώμα
της νοσταλγίας
υπό σκιάν
και στον ήλιο
Πόσες πέτρες
πρέπει να καταπιείς
ως τιμωρία
για την ευτυχία
και πόσο βαθιά
πρέπει να σκάψεις
έως ότου το κτήμα
μέλι αποδώσει και γάλα
12. Τότε (Dann)
Σαν η ευτυχία σου
ευτυχία δεν είναι
τότε μπορεί ο πόθος σου
πόθος να μείνει
κι η νοσταλγία σου
ακόμη νοσταλγία αληθινή
Κι η αγάπη σου
ακόμη αγάπη να μείνει
σχεδόν θαρρείς αγάπη ευτυχής
κι η κατανόησή σου
να αυξάνει
Όμως τότε θα ’ναι
και η λύπη σου
λυπηρή
και οι σκέψεις σου
ολοένα θα γίνονται
δικές σου σκέψεις
Εσύ θα ’σαι πάλι εσύ
και σχεδόν αφόρητα μονάχη
Η αξιοπρέπειά σου δική σου αξιοπρέπεια
Μόνο που η ευτυχία σου
δεν θα ’ναι πια ευτυχία.
13. Ένδακρυς αρρενολοχεία* (Tränencouvade)
Προσπάθησα
στη θέση σου
τα δάκρυά σου
να κλάψω
μα τα μάτια σου
στερέψαν
Άμμος και άλας
ωσάν το κλάμα μου
να σ’ έκανε έρημο
Τι απέμεινε;
Το θυμό μου
απέδιωξα
Την εκδίκησή μου
πια δεν αναγνωρίζω
ακόμη κι όταν καταπάνω μου έρχεται
στο δρόμο
Τις ελπίδες μου
δεν θέλησα να τις εγκαταλείψω
μα στα κρυφά το έσκασαν
πιο σιγανά ακόμη
κι απ’ το πιο απαλό μου χάδι
Μονάχα ο φόβος
μου απομένει
*Tränencouvade: Λεξιπλασία του Φρηντ. Couvade (συμπαθητικό σύνδρομο «couvade» ή αρρενολοχεία): εμφάνιση συμπτωμάτων κύησης σε άνδρες, των οποίων οι σύντροφοι κυοφορούν.
14. Τα «όχι-μόνο» (Die nichtnure)
Όχι μόνο οι εφημερίδες
όχι μόνο οι φωνές από πίκρα
και φόβο
κι όχι μόνο
ο αγώνας δρόμου με το ταχυδρομείο
που λογαριασμούς φέρνει
μαντάτα
και γράμματα λυπηρά
Όχι μόνο η απόκρουση
της καθημερινής κακίας
όχι μόνο η έγνοια
κι όχι μόνο η θλίψη
κι όχι μόνο η συμπόνοια
όχι μόνο η κατ’ ανάγκη ονομαζόμενη ελπίδα
κι η σφαγιασμένη πίστη
σ’ έναν κόσμο καλύτερο
Μόνο απ’ την αντίπερα πλευρά των μόνο
η ζωή ξεκινά
εκεί πορεύεται η αγάπη
ανάμεσα από εποχές αληθινές
εκεί γίνονται τα χρώματα πολύχρωμα
κι οι θόρυβοι
αποκτούν σχεδόν νόημα
και μπορείς αέρα να εισπνεύσεις
και τα πάντα
να τα νιώσεις
και να τα αισθανθείς
Όμως εγώ είμαι εξουθενωμένος
από τις εφημερίδες
και τις φωνές
και τον αγώνα δρόμου με αυτά
τα μόνο
με τα οποία η μία μου και μόνη
ζωή ξοδεύεται
δίχως εσένα
15. Φθινόπωρο (Herbst)
Την θεώρησα φύλλο μαραμένο
στο φύσημα του ανέμου
Ύστερα στο χέρι μου:
μια πεταλούδα κίτρινη
Περισσότερο δεν θα διαρκέσει
απ’ όσο ένα φύλλο
καταδικασμένο να πέσει
σ’ αυτό το φθινόπωρο το μακρύ
(κι εγώ όχι για περισσότερο
από μια κίτρινη Ψυχή
στης αγάπης σου τη μεγάλη άμπτωτη
και πλημμυρίδα)
κι όμως πεταλουδίζει
και την παλάμη μου χαϊδεύει
όπου κινείται
χωρίς καν να το ξέρει
ΙΙΙ. Ποιήματα ερωτικά με χροιά πολιτική ή πολιτικά με χροιά ερωτική
16. Εσύ (Du)
Όπου απουσιάζει η ελευθερία
η ελευθερία είσαι εσύ
Όπου απουσιάζει η αξιοπρέπεια
η αξιοπρέπεια είσαι εσύ
Όπου απουσιάζει η ζεστασιά
και η εγγύτητα μεταξύ των ανθρώπων
εγγύτητα και ζεστασιά εσύ
καρδιά ενός άκαρδου κόσμου
Τα χείλη και η γλώσσα σου
ερωτήματα κι απαντήσεις
Στα χέρια σου και μέσα σου
υπάρχει κάτι από γαλήνη
Κάθε αναγκαστική απομάκρυνση από ’σένα
στην επιστροφή κατευθύνεται
Η αρχή είσαι του μέλλοντος
καρδιά ενός άκαρδου κόσμου
Καμιά διακήρυξη πίστεως δεν είσαι
και φιλοσοφία καμιά
καμιά προδιαγραφή και καμιά κυριότητα
απ’ όπου γατζώνεται κανείς
Είσαι άνθρωπος ζωντανός
είσαι γυναίκα
και μπορείς να σφάλεις ν’ αμφιβάλλεις και ν’ αγαθοεργείς
καρδιά ενός άκαρδου κόσμου
17. Φύρδην μίγδην (Durcheinander)
Ν’ αγαπάς και ν’ αγαπιέσαι
σε μια εποχή
που οι άνθρωποι σκοτώνονται μεταξύ τους
με ολοένα καλύτερα όπλα
κι αφήνουν αλλήλους στην πείνα
Να ξέρεις
ότι λίγα μπορείς να κάνεις γι’ αυτό
και να προσπαθείς
να μη γίνεις απαθής
Κι όμως να εξακολουθείς
ν’ αγαπάς και ν’ αγαπιέσαι
Ν’ αγαπάς και ν’ αγαπιέσαι
και ν’ αφήνεις αλλήλους να πεινούν
Ν’ αγαπάς και ν’ αγαπιέσαι
και να ξέρεις ότι λίγα μπορείς να κάνεις γι’ αυτό
Ν’ αγαπάς και ν’ αγαπιέσαι
και να προσπαθείς να μη γίνεις απαθής
Ν’ αγαπάς και ν’ αγαπιέσαι
και συν τω χρόνω
να σκοτώνεις και να σκοτώνεσαι
Κι όμως να εξακολουθείς
ν’ αγαπάς και ν’ αγαπιέσαι
με ολοένα καλύτερα όπλα
18. Προσοχή στις παραχωρήσεις (Warnung vor Zugeständnissen)
Αναρωτιόμουν
ευρισκόμενος στη Γερμανία
αν η ελευθερία
σηκώνει παραχωρήσεις
κι αναρωτιόμουν
τι θ’ απογίνει αυτή
αν γίνουν παραχωρήσεις
καθώς κι αν εκείνοι
που απαιτούν
τις παραχωρήσεις
θ’ αρκεστούν μετά σ’ αυτές
και θ’ αφήσουν στην ελευθερία
την ελευθερία
την οποία έστω και περιορισμένη
ελπίζει εκείνη ότι θα διαφυλάξει
Αναλογιζόμενος αυτά
έρχονταν πάντα στο μυαλό μου
τα λόγια του Ραββί Χιλέλ
δασκάλου της πραότητας
και της υπομονής
που έλεγε:
«Αν εγώ δεν ανήκω
σ’ εμένα
τότε ποιος;
Κι όμως αν ανήκω μόνο
σ’ εμένα
τι είμαι;
Κι αν όχι τώρα
πότε άλλοτε;»
19. Αριστερό ερωτικό ποίημα (Ein linkes Liebesgedicht?)
«Ένα αριστερό ερωτικό ποίημα
πρέπει έτσι να ’ναι
που κανείς
να μην το παρατηρεί»
«Εννοείς
σύντροφε
ότι ένας τρίτος
δεν πρέπει καθόλου να παρατηρεί
ότι είναι ερωτικό ποίημα;»
«Όχι
εννοώ
ότι δεν χρειάζεται να είναι φανερό
ότι πρόκειται για αριστερό ποίημα
διαφορετικά είναι προφανώς
μονάχα ένα δύσκαμπτο αριστερό ερωτικό ποίημα»
20. Τι θα πει ζωή (Was ist Leben?)
Ζωή
θα πει η θέρμη
του νερού στη μπανιέρα.
Ζωή
θα πει το στόμα μου
στα ανοιχτά σου σκέλη.
Ζωή
θα πει οργή
για το άδικο στις χώρες μας.
Η θέρμη του νερού
δεν αρκεί
πρέπει να τσαλαβουτήσω.
Το στόμα μου ανάμεσα στα σκέλη σου
δεν αρκεί
πρέπει και να τα φιλήσω.
Η οργή για το άδικο
δεν αρκεί
Πρέπει και να το ξεσκεπάσουμε
και κάτι να κάνουμε
εναντίον του.
Αυτό θα πει ζωή!
Erich Fried (1921-1988)
μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη
Πηγή: https://www.poeticanet.gr/erwtikos-erix-frint-a-246.html
