Η απλότητα και η γύμνια της ζωής του πρωτόγονου ανθρώπου μας επιτρέπουν να συμπεράνουμε ότι ένα τουλάχιστον πλεονέκτημα που του χάρισαν ήταν να τον κάνουν ταξιδιώτη από τη φύση του. Μόλις αναζωογονούνταν από το φαγητό και τον ύπνο ξανάπιανε να σκέφτεται το ταξίδι του. Ζούσε, σαν να λέμε, μόνιμα σ'ένα αντίσκηνο κάπου στη γη, είτε κατέβαινε στις κοιλάδες είτε διέσχιζε τις πεδιάδες είτε σκαρφάλωνε στις βουνοκορφές. Αλίμονο όμως! Οι άνθρωποι έγιναν εργαλεία των εργαλείων τους. Ο άνθρωπος που μάζευε μόνος του τα φρούτα όποτε πεινούσε, έγινε γεωργός˙κι εκείνος που στεκόταν κάτω από ένα δέντρο για να προφυλαχτεί από τον καιρό, έγινε νοικοκύρης. Τώρα πια δεν κατασκηνώνουμε για να περάσουμε τη νύχτα, αλλά ριζώσαμε στη γη και ξεχάσαμε τα ουράνια. Υιοθετήσαμε το χριστιανισμό απλά και μόνο ως μια βελτιωμένη μέθοδο αγρο-καλλιέργειας. Χτίσαμε για αυτό τον κόσμο ένα οικογενειακό αρχοντικό και για τον άλλο κόσμο έναν οικογενειακό τάφο. Τα σπουδαιότερα έργα τέχνης αποτελούν έκφραση της προσπάθειας του ανθρώπου να ελευθερωθεί από την κατάσταση αυτή, όμως ο στόχος τους περιορίζεται στο να μας κάνουν να νιώσουμε πιο άνετα στη χαμηλή αυτή θέση μας και να ξεχάσουμε τα υψηλά ιδανικά. Αν υποθέσουμε πως είχαμε κληρονομήσει κάποιο έργο τέχνης στο χωριό αυτό, δε θα είχαμε πού να το βάλουμε, αφού οι ζωές μας, τα σπίτια και οι δρόμοι μας δεν προσφέρουν κανένα κατάλληλο βάθρο για να το δεχτούν. Δεν έχουμε ούτε ένα καρφί για να κρεμάσουμε έναν πίνακα ζωγραφικής, ούτε ένα ράφι για να τοποθετήσουμε την προτομή ενός ήρωα ή ενός αγίου. Όταν σκέφτομαι πως χτίζονται τα σπίτια μας και πως πληρώνονται, ή πως δεν πληρώνονται, όταν συλλογίζομαι πως διευθύνονται και συντηρούνται τα νοικοκυριά, απορώ πως δεν υποχωρεί το πάτωμα κάτω από τα πόδια του επισκέπτη την ώρα που θαυμάζει τα μπιχλιμπίδια πάνω από το τζάκι, πως δεν ανοίγει διάπλατα, για να τον ρίξει στο κελάρι, πάνω σε γερά και τίμια, αν και χωμάτινα, θεμέλια. Δεν μπορώ παρά να πιστέψω ότι αυτός ο λεγόμενος πολυτελής και άνετος βίος είναι κάτι που χρειάζεται άλμα για να τον φτάσεις και συνεπώς μου είναι αδύνατο να απολαύσω τις τέχνες που τον στολίζουν, αφού όλη μου η προσοχή είναι στραμμένη στο άλμα˙διότι γνωρίζω ότι το μεγαλύτερο άλμα που έχει γίνει ποτέ αποκλειστικά με την ώθηση των ανθρώπινων μυών και έχει καταγραφεί το κατάφεραν κάποιοι νομάδες Άραβες, οι οποίοι, απ' ό,τι λένε, πήδηξαν οκτώ μέτρα σε μήκος σε επίπεδο έδαφος. Χωρίς κάποιο είδος μηχανικής υποστήριξης, είναι βέβαιο ότι ο άνθρωπος θα επιστρέψει στο έδαφος πριν ξεπεράσει την απόσταση αυτή. Η πρώτη ερώτηση που μπαίνω στον πειρασμό να κάνω στον κάτοχο τέτοιων θησαυρών είναι η εξής: ποιος σου δίνει ώθηση; Είσαι ένας από τους ενενήντα επτά που αποτυγχάνουν ή ένας από τους τρεις που πετυχαίνουν; Απάντησε στα ερωτήματά μου αυτά κι έπειτα ίσως κοιτάξω τα στολίδια σου και τα βρω κι εγώ αξιόλογα. Το να έχει κάποιος την άμαξα δεμένη μπροστά από το άλογο είναι μια πράξη που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε χρήσιμη ούτε καλαίσθητη. Προτού στολίσουμε τα σπίτια μας με όμορφα αντικείμενα πρέπει πρώτα να γυμνώσουμε τους τοίχους και τις ζωές μας. Πρέπει να βάλουμε νέα θεμέλια: νοικοκυροσύνη και ωραία ζωή. Προς το παρόν, το γούστο για το ωραίο καλλιεργείται πιο καλά στην ύπαιθρό, εκεί όπου δεν υπάρχει ούτε σπίτι ούτε νοικοκύρης.
Χένρι Ντέιβιντ Θορώ, Walden ή Η ζωή στο δάσος
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ
