Ernest Hemingway-Αποχαιρετισμός στα όπλα

– Πώς πάει ο πόλεμος;

– Μου φαίνεται πως θα τελειώσει γρήγορα. Δεν ξέρω γιατί, μα το νιώθω.

– Πώς το νιώθεις, δηλαδή;

– Ξέρεις πώς είναι ο ταγματάρχης σου; Ήσυχος. Πολύς κόσμος είναι έτσι τώρα.

– Κι εγώ ο ίδιος έτσι νιώθω, είπα.

– Περάσαμε ένα φριχτό καλοκαίρι, είπε ο παππάς.

Ήταν πιο σίγουρος για τον εαυτό του τώρα, παρά τότε που είχα φύγει.

– Δεν μπορείς να πιστέψεις πώς ήταν. Μόνο αν ήσουν εκεί ο ίδιος, θα μπορούσες να ξέρεις και να καταλάβεις. Πάρα πολύς κόσμος κατάλαβε τι θα πει πόλεμος τούτο το καλοκαίρι. Αξιωματικοί που πίστευαν πως ποτέ δεν θα μπορούσαν να καταλάβουν, το κατάλαβαν τώρα.

– Τι θα γίνει;

Έστρωνα την κουβέρτα με το χέρι μου.

– Δεν ξέρω, μα δεν νομίζω πως θα μπορέσει να συνεχιστεί για πολύ ακόμα.

– Τι θα γίνει;

– Θα σταματήσουν τις μάχες.

– Ποιος;

– Και οι δυο πλευρές.

– Το ελπίζω, είπα.

– Δεν το πιστεύεις;

– Δεν πιστεύω πως κι οι δυο πλευρές θα σταματήσουν να πολεμούν την ίδια στιγμή.

– Κι εγώ υποθέτω πως δεν θα γίνει έτσι. Είναι πάρα πολύ να το περιμένει κανείς. Μα όταν βλέπω αυτές τις αλλαγές που γίνονται στους ανθρώπους, δεν πιστεύω πως θα μπορέσει να συνεχιστεί.

– Ποιος νίκησε στις μάχες τούτο το καλοκαίρι;

– Κανείς.

– Οι Αυστριακοί νίκησαν, είπα. Δεν τους άφησαν να πάρουν το Σαν Γκαμπριέλε. Έχουν νικήσει. Δεν πρόκειται να σταματήσουν τον πόλεμο.

– Αν αισθάνονται όπως αισθανόμαστε κι εμείς, μπορεί και να σταματήσουν. Έχουν περάσει κι αυτοί τα ίδια.

– Κανείς ποτέ δεν σταμάτησε όταν νικούσε.

– Με κάνεις να χάνω το κουράγιο μου.

– Λέω μονάχα αυτό που πιστεύω.

– Νομίζεις λοιπόν πως θα συνεχιστεί και θα συνεχίζεται; Τίποτα δεν θα συμβεί, ποτέ;

– Δεν ξέρω. Σκέφτομαι μονάχα πως οι Αυστριακοί δεν θα σταματήσουν όταν έχουν κερδίσει μια νίκη. Όταν είμαστε οι νικημένοι είναι που γινόμαστε Χριστιανοί.

– Οι Αυστριακοί είναι Χριστιανοί, εκτός απ’ τους Βοσνίους.

– Δεν εννοώ τυπικά Χριστιανοί. Εννοώ σαν τον Κύριό μας.

Δεν είπε τίποτα.

– Τώρα είμαστε όλοι πιο ευγενικοί γιατί έχουμε νικηθεί. Πώς θα ήταν ο Κύριός μας, αν ο Πέτρος Τον είχε απολυτρώσει στον Κήπο;

– Θα ήταν ακριβώς ο ίδιος.

– Μπα, δεν το πιστεύω, είπα.

– Μ’ αποθαρρύνεις, μου είπε. Εγώ πιστεύω και προσεύχομαι να συμβεί κάτι. Το νιώθω να ’ναι πολύ κοντά.

– Κάτι μπορεί να συμβεί, είπα. Μα θα συμβεί μονάχα σε μας. Αν ένιωθαν και κείνοι το ίδιο, όπως εμείς, θα ’ταν όλα εντάξει. Μα μας έχουν νικήσει. Έχουν διαφορετική ψυχολογία.

– Πολλοί απ’ τους στρατιώτες πάντα νιώθουν όπως λέω. Κι αυτό, όχι γιατί έχουν νικηθεί.

– Αυτοί έχουν νικηθεί απ’ την πρώτη στιγμή που άρχισαν. Νικήθηκαν απ’ τη στιγμή που τους πήραν απ’ τα χωράφια τους και τους έβαλαν να πολεμήσουν. Να γιατί ο χωρικός είναι γεμάτος σοφία: γιατί έχει νικηθεί απ’ την αρχή. Δώσε του δύναμη και θα δεις πόσο σοφός είναι,

Δεν είπε τίποτα. Σκεφτόταν.

– Τώρα μελαγχόλησα κι εγώ, είπε. Γι’ αυτό δεν σκέφτομαι ποτέ μου αυτά τα πράγματα. Ποτέ μου δεν σκέφτομαι, κι όμως, όταν αρχίσω να μιλάω, λέω πράγματα που ξεπηδούν απ’ το μυαλό μου χωρίς να τα ’χω σκεφτεί πριν.

– Έχω τις ελπίδες μου σε κάτι.

– Στην ήττα;

– Όχι. Σε κάτι περισσότερο.

– Δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο. Μονάχα η νίκη. Που μπορεί να ’ναι και χειρότερη.

– Έλπιζα για πάρα πολύ καιρό στη νίκη.

– Κι εγώ το ίδιο.

– Τώρα πια δεν ξέρω.

– Πρέπει να συμβεί ή το ένα ή το άλλο.

– Δεν πιστεύω πια στη νίκη.

– Ούτ’ εγώ. Μα δεν πιστεύω και στην ήττα. Αν και μπορεί να ’ναι καλύτερη.

– Σε τι πιστεύεις τότε;

– Στον ύπνο, είπα.

 Ernest Hemingway (1899-1961)

(Μετάφραση: Ηρώ Κανακάκη, χ.χ., σ. 138-139 – Πρωτότυπο 1929)

Aναδημοσιεύτηκε από το προφίλ του ποιητή Θανάση Μαρκόπουλου