Anton Chekhov - O γλάρος (απόσπασμα)

ΝΙΝΑ

Γιατί είπες ότι φιλούσες το χώμα που πατούσα; Εμένα θα 'πρεπε κάποιος να με σκοτώσει! (Σκύβει στο τραπέζι) Είμαι τόσο κουρασμένη! Ω, μακάρι να μπορούσα να ξεκουραστώ... μόνο να ξεκουραστώ! (Υψώνει το κεφάλι) Εγώ είμαι γλάρος... Όχι, δεν είν' αυτό. Είμαι ηθοποιός! Ναι, βέβαια. (Εκτός σκηνής, ακούγονται τα γέλια της ΑΡΚΑΝΤΙΝΑ και του ΤΡΙΓΚΟΡΙΝ. Η Νίνα τ' ακούει, τρέχει στην πόρτα αριστερά και κοιτάζει από την κλειδαρότρυπα.) Α, είναι κι αυτός εδώ! (Ξανάρχεται κοντά στον ΤΡΕΠΛΙΕΦ. Ναι, βέβαια... Δεν έχει σημασία... Ναι... Αυτός δεν πίστευε στο θέατρο, κορόιδευε τα όνειρά μου, και σιγά σιγά έπαψα να πιστεύω κι εγώ... Έτσι έχασα το κουράγιο μου... Άλλωστε, ο έρωτας, η ζήλια μου, ο φόβος για το παιδί μου — αυτά μ' είχαν απορροφήσει... Κι έγινα ελεεινή και μικρόψυχη, κι όταν βρισκόμουνα στη σκηνή, έπαιζα ηλίθια... Δεν ήξερα τι να κάνω τα χέρια μου, πώς να σταθώ, πώς να χρησιμοποιήσω τη φωνή μου... Ω, δεν μπορείς να το φανταστείς, είναι φριχτό να ξέρεις ότι παίζεις απαίσια. Εγώ είμαι γλάρος. Όχι, δεν είν' αυτό... Θυμάμαι που σκότωσες ένα γλάρο. Κάποιος πέρασε τυχαία, τον είδε, κι επειδή του ήρθε στο μυαλό, τον σκότωσε... Θέμα για διήγημα... Όχι δεν είν' αυτό. (Τρίβει το μέτωπό της) Τι έλεγα;... Ναι, για το θέατρο. Τώρα δεν είμαι έτσι... Τώρα είμαι πραγματική ηθοποιός, παίζω με συναίσθημα, μ' ενθουσιασμό. Και πάνω στη  σκηνή μεθάω και νιώθω πως είμαι όμορφη. Όμως, όσον καιρό είμαι εδώ, κάνω συνέχεια περιπάτους... περπατάω και σκέφτομαι... σκέφτομαι και νιώθω κάθε μέρα πιο δυνατή... Τώρα το ξέρω, Κόστια, το καταλαβαίνω πως αυτό που έχει σημασία για μας —είτε για μένα που είμαι ηθοποιός είτε για σένα που είσαι συγγραφέας— δεν είναι ούτε η φήμη ούτε η δόξα ούτε όλα αυτά που ονειρευόμουνα κάποτε αυτό που έχει σημασία για μας είναι να ξέρουμε ν' αντέχουμε. Να ξέρουμε να σηκώνουμε το σταυρό μας με πίστη. Εγώ τώρα έχω πίστη και δεν υποφέρω τόσο πολύ..., τώρα σκέφτομαι τον προορισμό μου και δεν φοβάμαι πια τη ζωή.

ΤΡΕΠΛΙΕΦ

(Θλιμμένος) Εσύ βρήκες το δρόμο σου, ξέρεις πού πηγαίνεις. Ενώ εγώ ακόμα περιπλανιέμαι σ' ένα χάος από όνειρα κι οράματα, χωρίς να ξέρω σε τι χρησιμεύουν... Δεν έχω πίστη και δεν ξέρω τον προορισμό μου.

ΝΙΝΑ

(Ακούει) ΣςςςςΙ... Φεύγω τώρα. Αντίο. Άμα γίνω μεγάλη ηθοποιός, έλα να με δεις να παίζω. Μου το υπόσχεσαι; Και τώρα... (Του σφίγγει το χέρι) Είναι αργά... Δεν με αντέχουν άλλο τα πόδια μου... Είμαι εξαντλημένη και πεινάω...

Πηγή: Άντον Τσέχοφ, Ο γλάρος, Μετάφραση: Ερρίκος Μπελιές. Αθήνα: ύψιλον / βιβλία 2003, σσ. 81-82.

......................................................................................................................................................................

"Γιατί λες πως φιλείς το χώμα που πατώ; Εγώ θέλω σκότωμα. (Γέρνει πάνω στο τραπέζι). Είμαι τόσο κουρασμένη! Αν μπορούσα να ξεκουραστώ… Αν μπορούσα να ησυχάσω!… (Σηκώνει το κεφάλι της). Είμαι γλάρος… Όχι, άλλο ήθελα να πω… Είμαι ηθοποιός… Ω, μάλιστα! (Ακούει τη ΜΑΝΤΑΜ ΑΡΚΑΝΤΙΝ και τον ΤΡΙΓΚΟΡΙΝ που γελούν. Αφουγκράζεται μια στιγμή, ύστερα τρέχει στην πόρτα αριστερά και κρυφακούει από την κλειδαρότρυπα). Είναι κι αυτός εδώ!… (Γυρνώντας πίσω στον ΤΡΕΠΛΙΕΦ). Καλά… Ας είναι… Δεν πειράζει. Δεν επίστευε στο θέατρο, πάντα γελούσε με τα όνειρά μου, ώσπου σιγά – σιγά έπαψα κι εγώ να πιστεύω, έχασα το θάρρος μου… Έπειτα οι αμφιβολίες για την αγάπη του, η ζήλια, ο φόβος κι η αγωνία για το παιδί μου… Έγινα ποταπή, ασήμαντη, έπαιζα κουτά.. Δεν ήξερα τι να κάνω τα χέρια μου, δεν ήξερα να σταθώ στη σκηνή, δεν μπορούσα να κανονίσω τη φωνή μου. Εσύ δεν μπορείς να φανταστείς τι νιώθει εκείνος που ξέρει πως παίζει ελεεινά.

Είμαι ένας γλάρος. Όχι, δεν είν’ αυτό… Θυμάσαι που σκότωσες κάποτε ένα γλάρο; Ένας άνθρωπος πέρασε κατά τύχη, τον είδε, και μη έχοντας τίποτα άλλο να κάνει τον κατάστρεψε… Ένα θέμα για μικρό διήγημα… Όχι, δεν είν’ αυτό… μ’ όλο που…

Τι έλεγα;… Α, για τη σκηνή. Ναι, τώρα πια δεν είμ’ έτσι. Τώρα είμαι μια πραγματική ηθοποιός, παίζω με πάθος, μ’ ενθουσιασμό, μεθώ πάνω στη σκηνή, νιώθω πως είμαι ωραία… Και τώρα, αφότου βρίσκομαι δω, περπατώ τριγύρω και σκέφτομαι, σκέφτομαι, και νιώθω πως η ψυχή μου γίνεται κάθε μέρα πιο δυνατή! Τώρα το ξέρω, το καταλαβαίνω, Κώστια, πως στη δουλειά μας – στο παίξιμο ή στο γράψιμο – κείνο που αξίζει δεν είναι η φήμη, δεν είναι η δόξα, μήτε εκείνα που ονειρευόμαστε, αλλά το να μάθεις πώς να κάνεις υπομονή… Να μάθεις να σηκώνεις το σταυρό σου και να ’χεις πίστη. Εγώ τώρα πιστεύω, κι αυτό με κάνει να πονώ λιγότερο. Κι όταν σκέφτομαι την τέχνη μου, την αποστολή μου, δε φοβάμαι τη ζωή..."

Μετάφραση: Λυκούργος Σ.  Καλλέργης