Η Γάμπα

 H ΓΑΜΠΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟΣΑΤΥΡΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ

Εκδίδεται Εν ΑΘΗΝΑΙΣ κατά Κυριακήν

Διευθυνταί: Μίμης Χλαπάτσας (Άγης Λεβέντης)

Νίκος Τσαπατσούλιας (Κ. Γ. Καρυωτάκης)

Έτος 1ον

Γραφεία: Βερανζέρου 43

Σατιρίζοντας την επιστράτευση, απότοκο της ελληνικής εμπλοκής σε αλλεπάλληλες πολεμικές αναμετρήσεις τη δεκαετία 1912-1922 (Α΄ και Β΄ Βαλκανικός, Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Εκστρατεία Κριμαίας, Μικρασιατική Εκστρατεία), στο φύλλο της 13ης Σεπτεμβρίου 1919 ο Καρυωτάκης δημοσίευσε το ποίημα «Ο Μιχαλιός», υπογράφοντας με το ψευδώνυμο «Συναχωμένο ποντικάκι». Το ποίημα συμπεριλήφθηκε και στη δεύτερη ενότητα της συλλογής Ελεγεία και Σάτιρες (1927).

Ο Μιχαλιός

Το Μιχαλιό τον πήρανε στρατιώτη.

Καμαρωτά ξεκίνησε κι ωραία

με το Μαρή και με τον Παναγιώτη.

Δε μπόρεσε να μάθει καν το "επ' ώμου".

Όλο εμουρμούριζε: "Κυρ Δεκανέα,

άσε με να γυρίσω στο χωριό μου".

Τον άλλο χρόνο, στο νοσοκομείο,

αμίλητος τον ουρανό κοιτούσε.

Εκάρφωνε πέρα, σ' ένα σημείο,

το βλέμμα του νοσταλγικό και πράο,

σα να 'λεγε, σα να παρακαλούσε:

"Αφήστε με στο σπίτι μου να πάω".

Κι ο Μιχαλιός επέθανε στρατιώτης.

Τον ξεπροβόδισαν κάτι φαντάροι,

μαζί τους ο Μαρής κι ο Παναγιώτης.

Απάνω του σκεπάστηκεν ο λάκκος,

μα του άφησαν απέξω το ποδάρι:

Ήταν λίγο μακρύς ο φουκαράκος.

Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί ότι κυκλοφόρησαν μόλις έξι τέύχη (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1919) της Φιλολογικοσατυρικής Επιθεώρησης (εντός της βρίσκουμε μεταξύ άλλων και στίχους καταξιωμένων ποιητών π.χ. Πάλλης, Λασκαράτος, Σουρής, Μαλακάσης, τολμηρές ερωτικές επιστολές, φανταστικές ιστορίες και ανέκδοτα), λόγω σκανδαυλισμού των χρηστών ηθών της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, με φόντο τον Εθικό Διχασμό.

ΥΓ: Ο Καρυωτάκης πιστοποιεί ότι το αληθινό χιούμορ, το παιγνιώδες κατά τον Ξενοφώντα, συνέχει ανθρώπους με τραυματισμένη ψυχοσύνθεση, καθώς λειτουργεί εν είδει πανοπλίας ενώπιον του πλήθους. Εν ολίγοις, σατιρίζω, παρωδώ, καγχάζω αυτό που με αποκλείει, με χλευάζει, με εξουθενώνει, καταφεύγοντας σε μιά έσχατη, αλλά ηρωϊκή άμυνα.

Ας στραφούμε στις υποθήκες του «ιδανικού αυτόχειρα» στα χρόνια, που το άγος του υπαρκτού χαζοχαρουμενισμού συνέχει κάθε πτυχή της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής.

Ας ξεφύγουμε από τους πάσης φύσεως πτωχοπροδρόμους, δημοπιθήκους και τηλε-χάχες.

Εικόνες: «Η Γάμπα του Κώστα Καρυωτάκη: Η σατιρική εφημερίδα που εξέδιδε με τον Άγη Λεβέντη, Έναν αιώνα μετά» (φωτογραφική έκδοση), Επιμέλεια: Θάλεια Ιερωνυμάκη, Γράφουν: Θάλεια Ιερωνυμάκη, Μιχάλης Γελασάκης, Τίνη Ν. Κανίδου. Εφημερίδα των Συντακτών, Σαββατοκύριακο 9-10 Απριλίου 2022.