Άντον Τσέχωφ, Βυσσινόκηπος (απόσπασμα, σελ.61-64)

 

Τροφίμωφ

[…]Για μας, σκοπός και νόημα της ζωής μας είναι να ξεπεράσουμε κάθε τι εφήμερο κι απατηλό, κάθε τι που μπαίνει εμπόδιο στην ελευθερία και στην ευτυχία μας. Εμπρός, εμείς πρέπει να προχωρήσουμε εμπρός, να φτάσουμε εκείνο το λαμπερό αστέρι, εκεί μακριά! Εμπρός! Φίλοι, μη μένετε πίσω!

Άνια

(Χειροκροτεί) Τα λες τόσο ωραία! Τι υπέροχα που είν’ εδώ σήμερα!

Τροφίμωφ

Ναι, ο καιρός είναι υπέροχος.

Άνια

Τι μου έχεις κάνει, Πέτια1; Γιατί δεν αγαπάω πια το βυσσινόκηπο όπως πρώτα; Τον λάτρευα τόσο, που νόμιζα πως δεν υπάρχει ωραιότερο μέρος στη γη.

Τροφίμωφ

Ολόκληρη η Ρωσία είναι κήπος μας. Είναι χώρα τόσο απέραντη και πανέμορφη, είναι χώρα με τόπους μοναδικούς, απαράμιλλους. (Παύση) Για σκέψου, Άνια, ο παππούς σου, ο προπάππος σου κι όλοι οι πρόγονοί σου είχανε δουλοπάροικους - ήταν ιδιοκτήτες ζωντανών ψυχών. Μα, δεν καταλαβαίνεις; Μπορεί τώρα από κάθε βυσσινιά του κήπου, από κάθε φύλλο, από κάθε κορμό, να σας κοιτάνε ανθρώπινα πλάσματα - πώς δεν ακούτε τις φωνές τους;… Η κυριαρχία που είχατε πάνω σ’ εκείνες τις ανθρώπινες ψυχές έχει στοιχειώσει κι όλους εσάς. Όλοι όσοι έζησαν παλιότερα κι όλοι όσοι ζείτε τώρα, η μητέρα σου, εσύ, ο θείος σου, δεν το καταλαβαίνετε, αλλά ζείτε με χρέη, ζείτε σε βάρος των άλλων, σε βάρος ανθρώπων που δεν καταδέχεστε να τους δεχτείτε παραμέσα από την κουζίνα σας… Είμαστε πίσω τουλάχιστον διακόσια χρόνια, δεν έχουμε καταφέρει τίποτα και, κυρίως, δεν έχουμε ξεκαθαρίσει τη σχέση μας με το παρελθόν μας. Έχουμε μάθει μόνο να ψευτοφιλοσοφούμε, να παραπονιόμαστε ότι περνάμε πληκτικά και καταφεύγουμε στη βότκα… Μα, είναι τόσο απλό: για να βιώσουμε το παρόν πρέπει να εξιλεωθούμε για το παρελθόν μας και ν’ απαλλαγούμε απ’ αυτό για πάντα, και η λύτρωση θα έρθει μόνο με τη δουλειά, με τον μαρτυρικό και ακατάπαυστο μόχθο. Αυτό κατάλαβέ το, Άνια.

Άνια

Το σπίτι που μένουμε δεν είναι πια δικό μας εδώ και καιρό. Θα φύγω, σου δίνω το λόγο μου.

Τροφίμωφ

Ακόμα και τα κλειδιά του σπιτιού αν έχεις μόνο, ρίξ’ τα στο ποτάμι και φύγε! Γίνε ελεύθερη σαν τον άνεμο.

Άνια

(Ενθουσιασμένη) Τι ωραία που το είπες αυτό!

Τροφίμωφ

Πίστεψέ με, Άνια, πίστεψέ με. Δεν είμαι ούτε τριάντα χρόνων, είμαι νέος, είμαι ακόμα φοιτητής, κι όμως έχω ήδη υποφέρει πολύ. Το χειμώνα δεν έχω καν ψωμί να φάω, αρρωσταίνω, με πιάνει η αγωνία, ζω φτωχός σαν ζητιάνος. Και πού δεν έχω πάει, και πού δεν μ’ έχει κυνηγήσει η μοίρα μου! Κι όμως, πάντα, κάθε στιγμή, μέρα και νύχτα, η ψυχή μου γεμίζει από ανεξήγητα προαισθήματα. Νιώθω την ευτυχία να έρχεται, Άνια, ναι, τη βλέπω κιόλας μπροστά μου…

1.Πέτια: το μικρό όνομα του Τροφίμωφ

Mετάφραση: Ερρίκος Μπελιές