Μάνος Χατζιδάκις - Αποφθέγματα

1. «Ο πατριωτισμός των φασιστών έχει τόση σχέση με την πατρίδα, όση σχέση μπορεί να έχουν με τον πατριωτισμό τα άλογα επειδή συμμετέχουν στις παρελάσεις».
2. «Η αμαρτία είναι βυζαντινή και ο έρωτας αρχαίος».
3. «Το ελληνικό, τώρα: από την ώρα που μας βοηθάει η Ελλάς να γίνουμε άνθρωποι, με μια παγκοσμιότητα, πολύ καλώς. Από την ώρα που μας δίδει μια φουστανέλα και μας εμποδίζει να υπάρχουμε με τους άλλους συνανθρώπους, είναι αντιδραστικό. Το ίδιο υλικό. Αν αυτό που λέμε ελληνικό είναι εμπόδιο στο να ενωθούμε με έναν μαύρο, είναι καταδικαστέο. Αν, αντιθέτως, αυτό είναι βοηθητικό για να ενωθούμε με τους άλλους, είναι υπέροχο...  Η  έννοια του ελληνικού για πολλούς ανθρώπους έχει διαφορετική όψη. Εγώ πιστεύω σ’ εκείνη την ελληνικότητα που εξαφανίζει τις διαφορές».«Φυσικά, από κάπου ξεκινάμε. Όλοι ξεκινάμε και τις πρώτες λέξεις που ψελλίζουμε είναι της μάνας μας. Αλλά δεν μένουμε με τις τέσσερις λέξεις που μάθαμε απ’ τη μάνα μας: πηγαίνουμε και μαθαίνουμε και μιλάμε και σκεπτόμαστε και ξαναμαθαίνουμε να μιλάμε και απορρίπτουμε σκέψεις και προχωράμε…» (για την ελληνικότητα)
4. «Κανένα σύστημα δε θα σας υποσχεθεί την ελευθερία σας, δεν υπάρχει τέτοιο σύστημα, σας είπαν ψέματα. Μόνιμα θα διεκδικείτε ολοένα και περισσότερο αυτό που σας αρνούνται βασιζόμενοι στην κούρασή σας, με λίγες μόνο εξαιρέσεις. Μα, με τις εξαιρέσεις ο κόσμος προχωρά. Όσοι ανθέξετε θα πάτε ένα βήμα πιο μπροστά». 
5. «Έχω το μυαλό μου ελεύθερο, σκέπτομαι. Το ίδιο είπα στους νέους, να πάψουν να είναι ζώα. Να πάψουν να βλέπουν τα πράγματα μέσα από χρώματα, οι νέοι του ΠΑΣΟΚ πράσινα, οι Κνίτες κόκκινα και οι της ΝΔ γαλάζια. Το βρίσκω ηλίθιο όλο αυτό το πράγμα. Όταν ο νέος γίνεται όργανο μιας παράταξης, οποιασδήποτε παράταξης, ο τόπος αυτός κινδυνεύει». 
6. «Αλήθεια λοιπόν, τι εννοούμε σαν λέμε παιδεία και δημοκρατία; Την τάξη και την αναξιοπρέπεια; Τις απεχθάνομαι και τις δύο…».
7.  «Είναι λάθος να νομίζουμε ότι περιφρουρείται η ελευθερία μας με το να καταδιώκονται άνθρωποι που δε μας μοιάζουν. Θα ‘ρθει μια δεδομένη στιγμή που και εμείς δε θα μοιάζουμε με κάποιους κι εμείς σωστά θα καταδιωχθούμε. Μην ξεχνάμε ότι αυτό είναι η αρχή και η βάση του εθνικοσοσιαλισμού και του φασισμού. Δεν κινδυνεύουμε απ’ αυτούς που δε μας μοιάζουν. Κινδυνεύουμε απ’ αυτούς που μας περιφρουρούνε». 
8. «Όποιος δε φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει. Και η πιθανή προέκταση του αξιώματος είναι, αν συνηθίσουμε τη φρίκη, να μας τρομάζει η ομορφιά. Από την ώρα που ο Φρανκενστάιν γίνεται στόλισμα νεανικού δωματίου, ο κόσμος προχωράει μαθηματικά στην εκμηδένισή του. Γιατί δεν είναι που σταμάτησε να φοβάται, αλλά γιατί συνήθισε να φοβάται. Κι εγώ με τη σειρά μου δε φοβάμαι τίποτα περισσότερο απ’ το μυαλό της κότας. Απ’ το να υποχρεωθώ να συνομιλήσω με μια κότα ή με ένα σκύλο ή τέλος πάντων, με ένα ζώο δυνατό που βρυχάται».
9.  «Η κολακεία, η χυδαία κολακεία λαϊκών ενστίκτων δεν είναι ένα πρωτοφανέρωτο δείγμα επιτυχούς οπτικής για άλωση της εξουσίας. Είχε γίνει και στην Ιταλία πριν από τον Μουσολίνι και στη Γερμανία πριν από τον Χίτλερ. Αυτό στηλιτεύω». 
10. «Φροντίστε να μην είστε ανένταχτοι. Η πανέξυπνη ασφάλειά μας τους υποπτεύεται τους ανένταχτους. Φροντίστε να ενταχθείτε σε μια κομματική παράταξη, για να μπορέσουν οι ασφαλίτες να κοιμούνται ήσυχοι». 
11. «Η εξουσία είτε κομμουνιστική, είτε δημοκρατική, είτε ρωσοσιαλιστική, είτε θεοκρατική είναι βάρβαρη, άθλια και απάνθρωπη. Νομίζω πως είναι καιρός προς τα εκεί να στρέψουμε το μίσος μας και τους αγώνες μας». 
12. «Η παραδημοσιογραφία είναι κάτι σαν παρακρατική οργάνωση, αλλά δεν έχει σχέση με το κράτος. Αντίθετα, πολλές φορές το πολεμάει. Ανθεί σε περιόδους παρακμής και με την επιπόλαιη ανοχή της επισήμου δημοσιογραφίας. Κύριος σκοπός της είναι ο εκφοβισμός, υπηρετώντας σκοτεινά ή ευτελή συμφέροντα. Οι σοβαροί δημοσιογράφοι γνωρίζουν την ύπαρξή της, την περιφρονούν, τη συνηθίζουν, αλλά και δεν πιστεύουν στην κάποια, όποια σημασία της παρουσίας της. Η παραδημοσιογραφία όμως υπάρχει, λειτουργεί κι επιβάλλεται. Ανεύθυνη και αντιπαθητική».
13.  «Πιστεύω στην υγρασία της νύχτας, στα αγάλματα που ταξιδεύουν μέρα νύχτα μες σε δαπανηρές συσκευασίες και στα κλειστά παράθυρα εργοστασίων που απεργούν. Πιστεύω στη λιτανεία των αυτοκινήτων, στα νευρικά σφυρίγματα ενός εγκαταλειμμένου αστυφύλακα και στην οσμή από σελίδες άκοπες των σχολικών βιβλίων. Πιστεύω στις ποιητικές ανθολογίες, στις διαφημίσεις ταυρομαχιών του ‘35 και στα σημάδια του κορμιού σου που φανερώνουν έρωτα. Τέλος, πιστεύω στο θάνατο της μνήμης και στην ανάσταση των επιθυμιών εν μέσω ρόδων, γιασεμιών και υακίνθων. Και τούτο εγένετο, Αμήν». 
14. Ο ΝΕΟΝΑΖΙΣΜΟΣ, ο φασισμός, ο ρατσισμός και κάθε αντικοινωνικό και αντιανθρώπινο φαινόμενο συμπεριφοράς δεν προέρχεται από ιδεολογία, δεν περιέχει ιδεολογία. Είναι η μεγεθυσμένη έκφραση-εκδήλωση του κτήνους που περιέχουμε μέσα μας χωρίς εμπόδιο στην ανάπτυξή του, όταν κοινωνικές ή πολιτικές συγκυρίες συντελούν, βοηθούν, ενισχύουν τη βάρβαρη και αντιανθρώπινη παρουσία του...
15. Ε π ι θ υ μ ώ να έχω πολλά χρήματα για να μπορώ να στέλνω "εις τον διάβολον" -όπως λένε- κάθε εργασία που δεν με σέβεται. Το ίδιο και τους ανθρώπους. Π ε ρ ι φ ρ ο ν ώ αυτούς που δεν στοχεύουν στην αναθεώρηση και στην πνευματική νεότητα, τους εύκολα "επώνυμους" πολιτικούς και καλλιτέχνες, τους εφησυχασμένους συνομήλικους, την σκοτεινή και ύποπτη δημοσιογραφία, την πάσα λογής χυδαιότητα καθώς και κάθε ηλίθιο του καιρού μου.(από αδημοσίευτο κείμενό του που φαίνεται να γράφτηκε κατά την περιοδεία του στην Αυστραλία τον Μάιο του 1980 )
16. Όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει. Και η πιθανή προέκταση του αξιώματος είναι, να συνηθίσουμε τη φρίκη, να μας τρομάζει η ομορφιά.
17. Μην υποτιμάτε την ευαισθησία, θεωρώντας την κάτι εύθραυστο. Είναι η πιο σκληρή δύναμη του κόσμου, που με αυτήν τον κατακτάς.
18. "Πεθαίνουν νέοι από ξυλοδαρμούς και οι δράστες κυκλοφορούν ανενόχλητοι και, τέλος, δεν... ανακαλύπτονται.Την ίδια ώρα η πολιτεία αγανακτεί διότι υπάρχουν μερικά ζωντανά της κύτταρα που αντιδρούν άτεχνα, ανοργάνωτα, ίσως μ' αφέλεια, σ' όλην αυτή την οργανωμένη κρατική ασχήμια, αντί να βλογάμε τον Θεό που βρίσκονται ακόμη μερικοί που δεν συνήθισαν στην «παρουσία του τέρατος». Κορίτσια κι αγόρια, έτσι καθώς κοιτάτε με απορία κι αγανάκτηση για ό,τι συμβαίνει γύρω σας, είμαι μαζί σας. Και σας αγαπώ».-
Μ.ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ (1986)

[Πηγή: www.doctv.gr]

19. «Τους ανθρώπους που έχουν φύγει αλλά παραμένουν ζωντανοί τους έχουμε καθημερινά τοποθετημένους μέσα μας και τους κουβαλάμε σ’ ολόκληρη τη ζωή μας – το θέμα παύει να έχει χρόνο. Η μνήμη γίνεται παρόν»


20. Όσοι ξεφύγαμε από τις «στοργικές θωπείες» της μητρός Ελλάδος και μείναμε ελεύθεροι, θα διδάξουμε και τους άλλους να γίνουν ελεύθεροι και να μην ανήκουν πουθενά

21.  -Κύριε Χατζιδάκι θα γινόσασταν υπουργός Πολιτισμού;

«Θα δεχόμουν να γίνω υπουργός Πολιτισμού για δύο μέρες, να το γκρεμίσω, να υπογράψω την κατάργησή του και να πάω σπίτι μου. Τα υπουργεία Πολιτισμού, είναι μία κληρονομιά απολυταρχικών καθεστώτων. Παλαιότερα δεν υπήρχε υπουργείο Πολιτισμού. Υπήρχε υπουργείο Παιδείας. Από την ώρα που τα απολυταρχικά καθεστώτα ανακάλυψαν τη σημασία του πώς να καθοδηγούν και πως να επιβάλλουν πολιτισμό, έφτιαξαν και ομώνυμο υπουργείο. Με πρώτο διδάξαντα τον Γκαίμπελς. Και ναι μεν στον πόλεμο νίκησαν οι δημοκρατικοί λαοί, αλλά ο φασισμός κι ο ναζισμός μας κληρονόμησαν πολλές ανακαλύψεις τους. Που, άλλωστε, καθόλου δεν τις απορρίψαμε. Όπως, π.χ., σας είπα, τα υπουργεία Πολιτισμού, όπως ο συντονισμός της διώξεως των πολιτών, της ειδικής ασφάλειας και άλλα τινά».

Απόσπασμα συνέντευξης του Μάνου Χατζιδάκι στη Μαρία Ρεζάν. Δημοσιεύτηκε στο Σελίδες της Καθημερινής, στις 31 Ιουλίου 1988.

22.-Αναρχικός, ένας μύθος σύγχρονης καταδίωξης-

Οι εφημερίδες και οι άμυαλοι κι αμόρφωτοι δημοσιογράφοι της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης πέτυχαν κάτι που ομολογουμένως δύσκολα θα κατόρθωνε η κάθε κυβέρνηση από μόνη της χωρίς την πολύτιμη βοήθειά τους.

Να δημιουργηθεί έντεχνα η κατάλληλη σύγχυση ώστε ο εξωκομματικός κι ανένταχτος νέος του τόπου μας να συγχέεται σκόπιμα με τους αλήτες –μάγκες που έχουν μόνο στόχο να καταστρέφουν, να θορυβούν και να προβάλλουν βίαια τον άρρωστο εαυτό τους. Και αυτή η σύγχυση ευνοεί:

Την κυβέρνηση –την κάθε κυβέρνηση- που φοβάται αντιδράσεις από μη εντεταγμένους σε κομματικές αγέλες νέους –διότι βέβαια οι νέοι αυτοί δεν είναι δυνατόν να τιθασευτούν από τυχόν συμφωνίες ή επιτευχθέντες συμβιβασμούς επί ανωτάτου επιπέδου.

Ευνοεί τα διάσημα πλέον ΜΕΑ-ΜΑΤ και παρεμφερή που συλλαμβάνουν με μεγαλύτερη ευκολία τον ανύποπτο νέο που διαμαρτύρεται απ’ ό,τι τον ικανό για άμυνα αλήτη που διαφεύγει. Θα σας έχει τύχει να παρευρεθείτε και να διαπιστώσετε με τα ίδια σας τα μάτια με πόση ευκολία αλλά και μίσος δέρνεται απάνθρωπα και κακοποιείται ώσπου να μπει στην κλούβα από τις «δυνάμεις διώξεως τρομοκρατίας» ενώ την ίδια στιγμή αυτός που ρίχνει πέτρες ή σπάζει πέτρες καταστημάτων διαφεύγει επιδέξια και ανενόχλητα. Ύποπτα ανενόχλητα πολλές φορές.

Ευνοεί τη μικρή νοημοσύνη και την εύκολη δουλοπρεπή συμπεριφορά των «αγανακτισμένων πολιτών» απέναντι στις εν στολή δυνάμεις εξουσίας. Γιατί έχουν μάθει οι άμοιροι- χρόνια τώρα- στην επιδεικτική δοκιμασία των οργάνων τάξης ευρισκόμενοι κάτω από το αθεράπευτο σύμπλεγμα του «εμείς οι νόμιμοι». Σχεδόν μόνιμη ασθένεια των υπανάπτυκτων συμπατριωτών μας.

Ευνοεί τέλος, τις κομματικές παρατάξεις, που με τη σκόπιμη αυτή σύγχυση, εκδικούνται όσους νέους δεν δέχονται τον- κομματικής σκοπιμότητας- ευνουχισμό τους. Και είναι ενδεικτικό το πόσο στο θέμα των αναρχικών συμφωνούν απόλυτα ΚΝΙτες, ΟΝΝΕΔίτες και νεολαίοι του ΠΑΣΟΚ. Γιατί και οι τρεις αυτές «νεολαίες» -κατ’ όνομα μόνον- έχουν ένα κοινό μυστικό που τις ενώνει: τον οριστικό ευνουχισμό τους.

Φροντίστε λοιπόν να μην είστε ανένταχτοι. Η πανέξυπνη ασφάλειά μας τους υποπτεύεται τους ανένταχτους. Φροντίστε να ενταχτείτε σε μια κομματική παράταξη για να μπορέσουν οι ασφαλίτες να κοιμούνται ήσυχοι και να σας παρακολουθούν βάση του ηλεκτρονικού φακελώματος. Γιατί μην είστε αφελείς αν νομίζεται πως με το κάψιμο των φακέλων κάηκε και η βρόμικη παράδοση του φακελώματος που ήδη ανήκει μέσα στου έθνους τις ιερές παραδόσεις... Κομματικοποιηθείτε λοιπόν για να μην κακοποιηθείτε.

23. «Ό,τι έχω ιερό: Να περιφρονώ τις συνήθειες των πολλών, τη λογική του κράτους και την «ηθική» των συγγενών μου. Να αγαπώ με πάθος τους κυνηγημένους, τους ανορθόδοξους και τους αναθεωρητές.»

24. Αν ξαναρχόμουν στον κόσμο θα ερχόμουν μόνο για να κάνω έρωτα και να φύγω. Και για το μόνο που θα λυπηθώ όταν θα φύγω, θα ‘ναι για τον έρωτα που θα χάσω, για τα πρόσωπα που δεν θα γνωρίσω. Όλα τα άλλα είναι αστεία. Τέλειωσαν οι εποχές που ένας άνθρωπος μπορούσε ν’ αντικαταστήσει τον ερωτικό του σύντροφο με μια συμφωνία του Μπετόβεν. Αυτά ανήκουν στο 19ο αιώνα. Σήμερα, ένας άνθρωπος που προβαίνει σε τέτοιες αντικαταστάσεις είναι μάλλον ύποπτος ψυχολογικών διαταραχών και μιας νοημοσύνης η οποία ακουμπάει την παρανοϊκότητα.

25. Πρέπει να πω ότι δεν μ’ αρέσει η αναμνησιολογία. Την απεχθάνομαι. Είναι χειρότερη και από μνημόσυνο. Τι πάει να πει μνημόσυνο; Κάποιον που δεν θυμάμαι και μια δεδομένη στιγμή, καθορισμένη, οφείλω να τον θυμηθώ. Τους ανθρώπους που έχουν φύγει, αλλά παραμένουν ζωντανοί, τους έχουμε τοποθετημένους καθημερινά μέσα μας και τους κουβαλάμε σε όλη μας τη ζωή. Η αναμνησιολογία σχετίζεται με το θάνατο και τον απεχθάνομαι. Σκοτώστε τη μνήμη! Ξεκινείστε απ’ την αρχή! Άλλα δεν έχω να σας πω, προς το παρόν. Ίσως ξαναβρεθούμε... Αν δεν βυθιστώ κι εγώ ζαλισμένος σε κάποιο κίτρινο ποτάμι, προσπαθώντας ν’ αγκαλιάσω ένα φεγγάρι...

(περιοδικό Λέξη, τεύχος 62, Φεβρουάριος - Μάρτιος 1987).

26.Α δ ι α φ ο ρ ώ… για την δόξα. Με φυλακίζει μες στα πλαίσια που καθορίζει εκείνη κι όχι εγώ.

Π ι σ τ ε ύ ω… στο τραγούδι που μας αποκαλύπτει και μας εκφράζει εκ βαθέων, κι όχι σ’ αυτό που κολακεύει τις επιπόλαιες και βιαίως αποκτηθείσες συνήθειές μας.

Π ε ρ ι φ ρ ο ν ώ… αυτούς που δεν στοχεύουν στην αναθεώρηση και στην πνευματική νεότητα, τους εύκολα «επώνυμους» πολιτικούς και καλλιτέχνες, τους εφησυχασμένους συνομήλικους, την σκοτεινή και ύποπτη δημοσιογραφία καθώς και την κάθε λογής χυδαιότητα.

Έτσι κατάφερα να ολοκληρώσω την τραυματισμένη από την παιδική μου ηλικία προσωπικότητα, καταλήγοντας να πουλώ «λαχεία στον ουρανό» και προκαλώντας τον σεβασμό των νεωτέρων μου μια και παρέμεινα ένας γνήσιος Έλληνας και Μεγάλος Ερωτικός”.