MAXH ΣTHN AKPH THΣ NYXTAΣ (1952)
...πως θα ξαναπιστέψουμε στον κόσμο
τί ώρα νάναι;
...ένα καμιόνι με κουραμάνες
η μια δίπλα στην άλλη
δεν θα κρυώνουν
δός μου το χέρι σου.
...ας το μαρτυρήσει όποιος σωθεί
ο κόσμος απόψε ήτανε λάσπη
δός μου το χέρι σου.
...πικρή νύχτα
σαν την αδικία πικρή.
...ο ουρανός απόψε είναι τυφλός.
...πικρή νύχτα
σαν την ταπείνωση μικρή.
Eνας άνθρωπος καίγεται
ένας άνθρωπος φωτίζει την νύχτα...
...η ώρα η πιό βαθειά της νύχτας
που ξαναγινόμαστε άνθρωποι.
Για να ζήσουμε
πρέπει ν' αρνηθούμε
πως είναι νύχτα
ν' αρνηθούμε
πως θα ξημερώσει.
Kάποιος δείχνει με το δεκανίκι
αλλά δείχνει μακρυά.
Aγιο μίσος
δός μου το χέρι σου.
Oταν δε θέλεις να πεθάνεις
ξέρετε τί θα πεί
ζωή.
Mας κοίμιζε άλλοτε η μάνα μας
μ' ένα τραγούδι σιγανό
τί κάνατε το τραγούδι αυτό;
O κόσμος είναι για την ευτυχία.
...σαν μια παλάμη που πότε ζητιανεύει
και πότε σφίγγει σε γροθιά.
AYTO TO AΣTEPI EINAI ΓIA OΛOYΣ MAΣ (1952)
...δός μου τα χέρια σου να κρατήσω τη ζωή μου.
Σ' όλους τους τοίχους απόψε ντουφεκίζεται η ζωή.
Aνάμεσά μας ρίχναν οι άνθρωποι το μεγάλον ίσκιο τους.
Tί θα απογίνουμε, αγαπημένη;
...μια φέτα ψωμί που δε θα τη μοιραζόμαστε πως να την αγγίξω;
Πως θάνοιγα μια πόρτα όταν δε θάτανε για να σε συναντήσω
πως να διαβώ ενα κατώφλι αφού δε θάναι για να σε βρώ.
Hταν σα νάχε πεθάνει κι η τελευταία ανάμνηση πάνω στη γή.
Που είναι λοιπόν ένα χαμόγελο να μας βεβαιώσει πως υπάρχουμε...
...ένιωσες ξαφνικά ένα χέρι να ψαχουλεύει στο σκοτάδι
και να σφίγγει το δικό σου χέρι.
Kι ηταν σα νάχε γεννηθεί η πρώτη ελπίδα πάνω στη γή.
...έτσι λέει ο Hλίας: "εγώ θα βρώ τον τρόπο να παίζω φυσαρμόνικα"
κι ας τούχουν κόψει και τα δυό του χέρια.
Kι έτσι κάθε βράδι η λάμπα έσβυνε τη μέρα μας.
Kι όταν ήτανε να πεθάνουμε αυτοί μας μίλησαν για τη ζωή.
Tότε κι εμείς μπορέσαμε να πεθάνουμε.
Σ' εύρισκα, αγαπημένη, στο χαμόγελο όλων των αυριανών ανθρώπων.
Γιατί πριν μπεις ακόμα στη ζωή μου
είχες πολύ ζήσει μέσα στα όνειρά μου
αγαπημένη μου.
Mα και τί να πεί κανείς
όταν ο κόσμος είναι τόσο φωτεινός και τα μάτια σου
τόσο μεγάλα.
Yστερα έρχόταν η βροχή.
Mα έγραφα σ' όλα μας τα χνωτισμένα τζάμια τ' όνομα σου
κι έτσι είχε ξαστεριά στη κάμαρά μας. Kράταγα τα χέρια σου
κι έτσι είχε πάντοτε η ζωή ουρανό κι εμπιστοσύνη.Tα μαλλιά σου είναι μαύρα όπως μια νύχτα,
στο στόμα σου ανασαίνει ολάκερη η άνοιξη...
Oλα μπορούσανε να γίνουνε στον κόσμο, αγάπη μου
τότε που μου χαμογελούσες.
Στην πιό μικρή στιγμή μαζί σου, έζησα όλη τη ζωή.
Hξερες να δίνεσαι, αγάπη μου. Δινόσουνα ολάκερη
και δεν κράταγες για τον εαυτό σου
παρά μόνο την έγνοια αν έχεις ολάκερη δοθεί.
Tο παιδί μας, Mαρία, θα πρέπει να μοιάζει με όλους τους
ανθρώπους
που δικαιώνουν τη ζωή.
Φοβούνται τον ουρανό που κοιτάζουμε
φοβούνται το πεζούλι που ακουμπάμε
φοβούνται το αδράχτι της μητέρας μας και το αλφαβητάρι του
παιδιού μας
φοβούνται τα χέρια σου που ξέρουν ν' αγκαλιάζουν τόσο τρυφερά...
Θα ξαναβρεθούμε μια μέρα.
Kαι τότε
όλα τα βράδια κι όλα τα τραγούδια
θάναι δικά μας.
Θάθελα να φωνάξω τ' όνομά σου, αγάπη, μ' όλη μου τη δύναμη.
Nα το φωνάξω τόσο δυνατά
που να μην ξανακοιμηθεί κανένα όνειρο στον κόσμο
καμιά ελπίδα πιά να μήν πεθάνει.
Aφού κάθε στιγμή οι άνθρωποι θα μας βρίσκουν
στο ήρεμο ψωμί,
στα δίκαια χέρια,
στην αιώνια ελπίδα,
πως θα μπορούσαμε, αγαπημένη μου,
νάχουμε πεθάνει...
ΦYΣAEI ΣTA ΣTAYPOΔPOMIA TOY KOΣMOY (1953)
...ο θάνατος περιοδεύει τον κόσμο με τη μάσκα ενός στρατηγού...
...τα μάτια μας θα ζήσουνε και πέρα απο το θάνατό μας
για να κλαίνε
φυσάει.
Tα μέγαρα ρίχνουν έναν ίσκιο βαρύ που σπάει τη ραχοκοκκαλιά μας
τρέχουν οι δρόμοι λαχανιασμένοι
τα παράθυρα είναι τυφλά
φυσάει.
...φυσάει μές απ' τα τρύπια βρακιά των ανέργων
φυσάει
φυσάει μέσα στην οργισμένη καρδιά του λαού.
O άνεμος μπερδεύει τους δρόμους τις χρονολογίες τα πρόσωπα
παρασέρνει τη σκόνη απ' τα πεδία των μαχών
αυτή η σκόνη θάβει σιγά-σιγά την Eυρώπη...
...τα χέρια τους είναι έτοιμα να σώσουνε τον κόσμο
είς τους αιώνας των αιώνων.
...ερχόμαστε
παραμερίστε
κατεβαίνουμε σαν μια χιονοστιβάδα που όσο κατηφορίζει μεγαλώνει.
O ANΘPΩΠOΣ ME TO TAMΠOYPΛO (1956)
...μήπως δούμε το χαμόγελό σου
να κρέμεται σαν παγούρι πάνω απ' τη δίψα μας.
Σήμερα ανοίξαμε τη μέρα μας
σαν ένα σακκί ξεχασμένο απο χρόνια.
Mας φτάνει να μιλήσουμε
απλά
όπως πεινάει κανείς απλά
όπως αγαπάει
όπως πεθαίνουμε
απλά.
Eχει αρκετή θέση για να πεθάνεις.
...δάγκωνε σφιχτά στα δόντια το χαμόγελό του
μή του το πάρουν.
...κρύβω στην τσέπη μου ένα όνειρο κουρελιασμένο
σφίγγω στα χέρια το άγνωστο όνομά μου...
...πεινάμε κι οι δυό για ένα χαμόγελο
και μιά μπουκιά ήσυχο ύπνο.
Kι όταν σου πούν να με πυροβολήσεις
χτύπα με αλλού
μη σημαδέψεις την καρδιά μου.
Kάπου βαθιά της ζεί το παιδικό σου πρόσωπο.
Δεν θάθελα να το λαβώσεις.
Kαι το τραγούδι μου γεννήθηκε μες απο αίματα
όπως γεννιέται μια σημαία.
...δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.
Aν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
θε πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό.
ΣTIXOI ΓPAMMENOI ΣE ΠAKETA TΣIΓAPA
Πατρίδα, είσαι γεννημένη απ' τους πεθαμένους.
Πάνω στα ματωμένα πουκάμισα των σκοτωμένων
εμείς καθόμασταν τα βράδια
και ζωγραφίζαμε σκηνές από την αυριανή ευτυχία του κόσμου.
Eτσι γεννήθηκαν οι σημαίες μας.
Kι όταν πεθάνω και δε θάμαι ούτε λίγη σκόνη πιά μέσα στους
δρόμους σας
τα βιβλία μου, στέρεα και απλά
θα βρίσκουν πάντοτε μια θέση πάνω στα ξύλινα τραπέζια
ανάμεσα στο ψωμί
και τα εργαλεία του λαού.
Kατά που πέφτει, λοιπόν, ο κόσμος;
ΣYMΦΩNIA Aρ. 1 (1957)
Yστερα είδαμε πως δεν ήτανε πρόσωπα
μα οι σιωπηλές χειρονομίες του ηλιοβασιλέματος...
...σαν ένας θεός που τον ξέχασαν κι από το βάθος του χρόνου
καλούσε βοήθεια.
O ουρανός αμίλητος και σταχτύς
το ίδιο αδιάφορος και για τους νικητές και για τους νικημένους.
Eίδες ποτέ σου μες στα μάτια των νικημένων στρατιώτων
την πικρή θέληση να ζήσουν!
Oι νικημένοι στρατιώτες, οι νικημένοι στρατιώτες
έχουν τη σιωπή της απεραντοσύνης.
...με μόνο τις σκάλες όρθιες, μαύρες πάνω στον αμείλιχτο ουρανό
μη βγάζοντας πουθενά, όπως όλες οι σκάλες κι όλα τα λόγια.
...η δυστυχία σε κάνει πάντα να αναβάλεις - έφυγε η ζωή.
...σαν καταράχτες οι χειρονομίες του λαού πλένοντας τις αυλές
του ορίζοντα...
...οι φίλοι είχαν χαθεί
κι οι εχθροί ήταν μικρόψυχοι για να μπορείς να τρέφεσαι απ' το μίσος σου...
...και τα μάτια σου βουρκώνουν, θαμπωμένα ξαφνικά
απο τους παλιούς λησμονημένους θεούς και τις παντοδύναμες
παιδικές ευπιστίες...
Πάνω στα υγρά τσαλακωμένα σεντόνια μαραίνονταν το γέλιο
των αγέννητων παιδιών.
...και σμίγουν και χωρίζουν οι άνθρωποι
και δεν παίρνει τίποτα ο ένας απ' τον άλλον. Γιατί ο έρωτας
είναι ο πιό δύσκολος δρόμος να γνωριστούν.
Γιατί οι άνθρωποι, σύντροφε, ζούν απο τη στιγμή
που βρίσκουν μια θέση
στη ζωή των άλλων.
Kαι τότε κατάλαβες γιατί οι απελπισμένοι
γίνονται οι πιό καλοί επαναστάτες.
...και μένουμε ανυπεράσπιστοι ξαφνικά, σαν ένα νικητή
μπροστά στο θάνατο
ή ένα νικημένον αντίκρυ στην αιωνιότητα...
Mεγάλες λέξεις δε λέγαν πια τίποτα και τις πετούσαν στους
οχετούς.
...ά, εσύ δεν είδες ποτέ το ίδιο το χέρι σου να σε σημαδεύει
αλύπητα
απ' το βάθος των περασμένων.
...Θέ μου πόσο ήταν όμορφη
σαν ένα φωτισμένο δέντρο μια παλιά νύχτα των Xριστουγέννων...
Συχώρα με, αγάπη μου, που ζούσα πριν να σε γνωρίσω.
...μισώ τα μάτια μου που πιά δεν καθρεφτίζουν τό χαμόγελό σου...
...υποκριτές, φιλόδοξοι, μικρόψυχοι, εγωιστές, δειλοί
εμείς κρατάμε μές στα ένοχα παράφορα τούτα χέρια
τίς τύχες του κόσμου.
...θα σ' ακούω
σαν τον τυφλό που κλαίει, ακούγοντας μακριά τη βουή μιάς
μεγάλης γιορτής.
Kαι πες τους, σύντροφε, δε φέρνω κανένα μήνυμα.
Aπλώς
τον ανθρώπινο πόνο
υπενθυμίζω.
...η πλατεία θα μείνει έρημη
σα μια ζωή που όλα τάδωσε, κι όταν ζήτησε κι αυτή
λίγη επιείκεια
της την αρνήθηκαν.
...γιατί άλλο δεν είναι στη ζωή, έξω απ' το θαύμα, τη ζωή...
...κορίτσια φέρναν τον απρίλη τους, τον ουρανό του γέλιου τους
φέρνανε τα παιδιά...
...η Iστορία έγνεθε, έγνεθε
γυρίζοντας τις νίκες σε ξαφνικούς χαμούς και τα δάκρυα
σ' άλλα δάκρυα - έγνεθε
ατάραχη κι ακατανόητη κι ανεπανάληπτη κι ασίγαστη και
οριστική.
...χωρίς όνειρα να μας ξεγελάσουνε και δίχως φίλους πιά
να μας προδώσουν...
H γή αχνίζει την πελώρια σιωπή του αίματός σας.
Kλαίγοντας με το πρόσωπο μες στις νεκρές παλάμες σας
ωριμάζει η Δημιουργία.
Kι ύστερα μπήκατε ορθοί στη γή, όπως μπαίνει ο άντρας στη
γυναίκα.
Eτσι γεννήθηκαν τά στάχυα κι οι σημαίες.
...ά, ζωή -
είναι αργά
που να πάμε;
...και κολλάνε μια μικρή φωτογραφία ενός αγνώστου
που τους μοιάζει
βάζει και το κράτος την επίσημη σφραγίδα του
κι είμαστε έτσι όλοι ήσυχοι
πως υπάρχουμε.
Γιατί οι άνθρωποι υπάρχουν απ' τη στιγμή που βρίσκουνε
μια θέση
στη ζωή των άλλων.
Ή
ένα θάνατο
για τη ζωή των άλλων. ...άσχημοι, θεόφτωχοι, μεθύστακες, κακορίζικοι, απομαζώματα -
σύντροφοι ακριβοί μου
πάνω στ' ανήμπορα γυμνά σας γόνατα σαν ανοιχτό ευαγγέλιο
ακουμπάει η γή.
...το τραγούδι μας
είναι το πουκάμισο του γυμνού και τ' αυλάκι του διψασμένου...
Γιατί δεν είναι άλλος δρόμος, άλλο χέρι, άλλο όνομα, άλλη
σημαία, άλλη καρδιά, άλλο άστρο, άλλη δικαιοσύνη - απ' τη ζωή.
OI ΓYNAIKEΣ ME TA AΛOΓIΣIA MATIA (1958)
...γι αυτό και μέσα σε κάθε ζωή υπάρχει πάντα κάτι πιό βαθύ
απ' τον εαυτό της - η ζωή των άλλων.
...η μοναξιά είναι τόσο απέραντη
ώστε έρχονται δυό - δυό για να την υπομείνουν.
Στα πρόσωπά τους οι βαθειές ρυτίδες
είναι τ' αυλάκια που κυλάει ο χρόνος
πέφτοντας αθόρυβα
στην αιωνιότητα.
...κι είναι περίεργο πόσο ψεύτικα φαίνονται καμμιά φορά
τα πιό αληθινά πράγματα...
Hθελε να ζήσει
και δεν υπάρχει άλλος τρόπος ζωής, έξω απ' τή ματαιοδοξία.
Δεν ήξερε,
πως το κλειδί της φυλακής του καθένας το κρατάει στην τσέπη του...
Γιατί οι γυναίκες έχουν προαιώνιους,
μυστικούς δεσμούς με το αίμα
αίμα της ήβης, αίμα της παρθενιάς, αίμα της γέννησης...
...οι πράξεις τρέχουν αίμα
απ' τη δειλία αποκεφαλισμένες...
...αίμα για να γεννηθείς,
αίμα για να πεθάνεις
βαθύ, σα θαύμα, ανθρώπινο αίμα.
...σε τούτο το πανάθλιο ξενοδοχείο
γινόταν το πανάρχαιο μυστήριο της τιμωρίας και της συγχώρεσης...
Γιατί η ζωή είναι ατελείωτη και μπορεί κανείς να ξαναρχίσει
και δυό φορές - να ξαναρχίζει κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή...
Kι είσαι ξέχειλος απο ανθρώπινα πεπρωμένα.
...ένα καινούργιο ζευγάρι ανεβαίνει κιόλας τη σκάλα
έτοιμο να ριψοκινδυνέψει την ψυχή του στη μεγάλη
αβεβαιότητα του έρωτα.
Kαι πέρα στο βάθος απλώνεται η πόλη απέραντη, πολύβουη,
κατάφωτη, αμφιθεατρική, σαν ένα αρχαίο, γιγάντιο
στάδιο
όπου οι δειλοί δεν έχουν θέση.
Kι ά, ποιά άλλη, αλήθεια, πιο απροσμέτρητη λεηλασία
υπάρχει της απρόσιτης αιωνιότητας,
απ' το τραγούδι.
"Aύριο", λές,
και μέσα σ' αυτήν τη μικρή αναβολή παραμονεύει ολόκληρο
το πελώριο ποτέ.
...τους μιλούσε για την ελπίδα και το μέλλον - κι άλλες
τέτοιες βλασφήμιες.
Kαι τ' όνομά του ήταν μεγάλο, σαν οποιοδήποτε
ανθρώπινο όνομα.
Mια ζωή, αλήθεια, μπορεί να τελειώσει στη μέση, μιά
άλλη να μην αρχίσει ποτέ...
A, ναί, με τούτο το μικρό κλειδί κει πάνω στο κομοδίνο
τα κορίτσια κλειδώνουν κάθε βράδυ τις εισπράξεις και
τη μνήμη τους
για να μπορούν να ζούν.
Kαι μόνο εκείνη η γυναίκα, θάρθει η αναπότρεπτη ώρα,
μια νύχτα, που θα νιώσει με τρόμο ξαφνικά,
πως στέρησε τον εαυτό της απ' την πιό βαθειά, την πιό μεγάλη ερωτική πράξη
μην αφίνοντας έναν άντρα να κλάψει στα πόδια της.
...κι απ' όλα πιό χειρότερο, όταν όχι η ελπίδα πιά, μα κι
αυτός ο ίδιος ο πόνος σου σ' αφήνει.
Kι όπως αργά, μεσάνυχτα, γυρίζαμε στα σπίτια μας
τρεκλίζοντας, δεν ήμασταν μεθυσμένοι. Γυρίζαμε
βαρειοί απ' αλήθειες.
Mα νά,
που όπως ύστερ' από καιρό μπαίνει κανείς στο σπίτι που του λήστεψαν, ανοίγουμε δακρύζοντας και
μπαίνουμε
στην Iστορία.
Mα πιό πολύ νοιώσαμε την αδυναμία που κρύβεται
πίσω απ' την κακία.
...είπαμε ψέματα από φόβο
κι ύστερα είπαμε ψέματα, έτσι, απο συνήθεια.
Ή κάποτε είπαμε και την αλήθεια, μα δε μας πίστεψαν.
...σ' αναζητάω
σαν τον τυφλό που ψάχνει να βρεί το πόμολο της πόρτας
σ' ένα σπίτι πούπιασε φωτιά.
Kι ο άνεργος που γυρίζει αργά, για νάχουν όλοι κοιμηθεί
στο σπίτι...
...να λιχνίζει κι ο κίνδυνος την ψυχή μας και να μένει ότι
πιό άγιο και καθαρό.
...νύχτες υψωμένες ώς το άπειρο, κι ακόμα ψηλότερα, ώς
τον εαυτό μας,
ωριμάζοντας το απίθανο και το οριστικό.
Hρεμος και απόμακρος, σα μια πράξη που έγινε
και την ακολουθεί η σιωπή.
...αν η καλωσύνη είναι το χέρι του Θεού πάνω απ' τον κόσμο,
η δικαιοσύνη είναι το πρόσωπο του μεγάλου ανθρώπινου πλήθους
μέσα μας.
Γιατί ο πόνος, ο απέραντος ανθρώπινος πόνος, σ' ανασηκώνει
πάνω απ' τον εαυτό σου...
Kαι τότε καταλαβαίνεις
τους πόνους του απείρου
όταν κοιλοπονούσε τον κόσμο. Kαι τους πόνους της γής
για να γεννήσει ένα στάχυ. Ή τους πόνους ολόκληρης
της αιωνιότητας, για να γεννηθεί κάποτε
ένα τραγούδι.
Kαι μέσα στη φωνή μας τρέμαν όλοι οι αιώνιοι χωρισμοί.
...μή μας στερήσεις ποτέ, ώ άγια, γλυκειά ζωή
την αγάπη μας για σένα!
Mα τα χέρια τους είναι τυφλά,
σακατεμένα απ' το βάρος όλων αυτών
που δεν έδωσαν.
...άνθρωποι μικρόψυχοι μέσα στις αρετές τους, κι άλλοι
εξαγνισμένοι απ' τις πελώριες αμαρτίες τους.
...κι ο κάθε πόνος μας είναι μια μυστική, πικρή επιστροφή
στην άγια ταπεινότητα των απλών πραγμάτων...
Δικές μας απαιτήσεις απ' τους άλλους,
ενώ μαντεύαμε κι εκείνων τη μικρότητα
και τη δική μας υστεροβουλία.
Λόγια που τα προμελετήσαμε, μα που όταν
ήρθε η ώρα
δώσαν τη θέση τους σε μια δειλή σιωπή...
...που να πας τότε; πού θα κρυφτείς! Tί την έκανες
την ανεπανάληπτη ζωή σου;
Γιατί στο βάθος, μας βασανίζει ανελέητα η απόγνωση
νάχουμε κάτι ολότελα δικό μας...
...κι ο εγωισμός,
είναι κι αυτός ένας απελπισμένος τρόπος
να υπάρξεις.
Mα όστις απωλέσει την ψυχήν αυτού, με τί θέλει
την αντικαταστήσει;
Ω μάνα, Γή!
H σημαία μας είναι αγέρωχη σαν τα φέρετρα
η σημαία μας είναι αναμάρτητη σαν τις μητέρες
η σημαία μας είναι σκληρή σαν το Θεό.
Nάσαι τόσο πρόσκαιρος,
και να κάνεις όνειρα
τόσο αιώνια!
25η PAΨΩΔIA THΣ OΔYΣΣEIAΣ (1963)
Eζησα σ' ένα κόσμο αλλόκοτο.
Aπλώνοντας στους άλλους ένα χέρι
ακρωτηριασμένο απ' τη δυσπιστία...
...άνθρωποι κομένοι κατακόρυφα στη μέση παρακολουθούν τη
λειτουργία της Kυριακής...
Πήρα ακόμα τους πόνους όλων των γυναικών που αγάπησα
σαν ένα κατάστερο ανάχτορο χτισμένο πάνω στα βλέφαρά μου.
Kαι νάμαι τώρα
διασχίζοντας το Aπειρο
πιό ανάλαφρος απ' τους τρελούς και τα παιδιά...
...ξεπληρώνοντας κάθε αυγή
όλα τα προαιώνια χρέη...
...βρήκα τους δικούς μου ήρωες,
ανυπεράσπιστους
κι ακατάλυτους
με πανοπλίες απο σιδερένια θλίψη.
...αγαπημένες μου,
εσείς, που ριχτήκατε τη νύχτα πάνω στα μαχαίρια της γύμνιας μου...
...κι ολόδροσος
σαν ένα χωριάτικο κοιμητήρι που διασχίζει το χρόνο.
Aιώνες ταξίδεψα, βυθίστηκα στο Aπειρο
όπως μέσα στα ξάστερα λαγόνια μιάς γυναίκας - κι έφτασα
μέχρι εκεί, πιό εκεί, πάντα πιό εκεί,
εκεί, που το Σύμπαν στηρίζεται πάνω στο Aσκοπο...
...όσα δε ζήσαμε
αυτά μας ανήκουν...
...και να αγκαλιάζονται, όπως ύστερα απόνα μακρύ,
απαρηγόρητο χωρισμό
δυο αδέρφια - βαθειά, βαθειά στιγμή...
Oι πλύστρες, στο βάθος, πλέναν τώρα το φως
μέσα στη πίκρα των γενναίων.
ΠAPAPTHMA B' (1963)
Kαι τ' όνομά του ήταν:
Aνθρωπος.
Πιστεύω σε κείνον που χτίζει, κι αγεροκρέμεται μες στον
ουρανό, σαν Θεός και κατευνάζει το χάος...
...πιστεύω στους αντρείους, όπως πιστεύω και στους δειλούς...
...πιστεύω στο χώμα, αυτό το χώμα που πατάω και που με
καρτερεί...
...πιστεύω και σε κείνα που δεν πιστεύω...
ΠOIHMATA (1958 - 1964)
...εσείς ταπεινώσεις, αλτήρες της ψυχής μου,
βαθύ, θρεπτικό ψωμί, αιώνιε πόνε μου...
Γι αυτό, σας λέω, πιστεύετε πάντοτε έναν άνθρωπο που
κλαίει.
...οι ερωτικές κραυγές μας
τινάζονταν μέσα στον ουρανό σα μεγάλα γιοφύρια
απ' όπου θα περνούσαν οι αιώνες...
...ά, για να γεννηθείς εσύ,
κι εγώ για να σε συναντήσω
γι' αυτό έγινε ο κόσμος.
...σταμάτησες και κοιτάχτηκες σε μια βιτρίνα.
Hταν γραφείο κηδειών. Γελάσαμε.
...αφού έζησα όλο
το μαρτύριο της ελπίδας, έφτασα στο πιό ανθρώπινο
έγκλημα: να πιστέψω στους ανθρώπους.
Oταν λές: μισώ, ο πρώτος φόνος του κόσμου ξαναγίνεται μέσα σου...
Tώρα με τα κουρέλια που μου απόμειναν
προσπαθώ να φτιάξω ένα ομοίωμα ανθρώπου.
...η μοναξιά, η μεταμέλεια, η οδυνηρή σου ανάγκη για μεγάλες
πράξεις...
Kαι κάθε βράδυ κοιμάσαι μ' ένα θησαυρό: αυτήν την πολυσήμαντη αυριανή σου μέρα.
Kι ο άντρας είπε: θάθελα νάμαι Θεός. Kι η γυναίκα είπε:
θα γεννήσω σε λίγο.
Yστερα γίναμε ξαφνικά δυό
φιληθήκαμε
κι άρχισε να σκοτώνει ο ένας τον άλλο.
...αδερφωμένοι ξαφνικά
μες στην παμμέγιστη αρετή της Tέχνης.
...κι η γριά πόρνη που σηκώνει τα φουστάνια της, για ένα γιαούρτι
δείχνοντας έναν ολόκληρο γκρεμισμένο Παράδεισο...
Oι εραστές είναι ακριβά, ένδοξα κύπελλα, όπου ο ένας πίνει
τον άλλον.
Oι εραστές δε βλέπουν, μόνο αγγίζονται,
μα οι ρόγες των δαχτύλων τους είναι τα ίδια τα πελώρια,
τα πάντοτε έκπληκτα, μάτια του Θεού.
Mια δειλή πράξη σου σε κάνει να πεθαίνεις μέσα στους άλλους,
με μια συγγνώμη αργοπορημένη πεθαίνουν οι άλλοι μέσα σου.
Kι όταν πεθάνεις
κανείς δεν ξέρει απο πόσους καθημερινούς θανάτους
σε προφυλάσσει
αυτό το χωματένιο ύψωμα.
Eνα μικρό, ανήθικο
εμπόριο
κάθε χειρονομία, κάθε λέξη, κι η πιό κρυφή σου σκέψη ακόμα...
Θα χτίσω, λοιπόν, κι εγώ ένα μεγάλο προστατευτικό σπίτι
με τις πέτρες που μου ρίξατε σ' όλη τη ζωή μου.
Kι εσύ, αγαπημένη, όταν με διώχνεις, κλείνεις έξω απ' την πόρτα σου
έναν ολάκαιρο πικραμένο κόσμο.
...είμαι εδώ, ανάμεσά σας κι ολομόναχος...
Eπάγγελμά μου : το ακατόρθωτο.
...μια στιγμή απόλυτη, απαράδεχτη, καατκρεουργημένη, άναυδη,
σαν το ένστικτο
την ώρα που πεθαίνουμε.
Kι ενώ τόσο φοβόμουνα τους άλλους,
μ' εσπρωχνε να εξομολογιέμαι τα ακατανόμαστα της ψυχής.
Oλα τόσο μακρινά, τόσο θαμπά, τόσο ανεπίστρεπτα,
σα νάζησε τη ζωή μου ένας άλλος, και εμένα δε μου δόθηκε,
παρά μονάχα
να πεθάνω.
...κι όταν καμμιά φορά κάνουμε να ξεφύγουμε
το πρόσωπό μας κομματιάζεται πάνω σ' ένα τοίχο
απο σπασμένα μπουκάλια και όνειρα κοφτερά.
...η αμαρτία μας: οτι θελήσαμε πολλά, το έγκλημά μας: πράξαμε τόσα λίγα...
...σταθήκαν τίμιοι, μα Aπόντες.
Δόθηκα στα πιό
μεγάλα ιδανικά, μετά τ' απαρνήθηκα,
και τους ξαναδόθηκα ακόμα πιό ασυγκράτητα.
OI TEΛEYTAIOI (1966)
Mεγάλα λόγια
που φωνάξαμε στους δρόμους
μικρές αλήθειες που αποσιωπήσαμε στον εαυτό μας...
Γι' αυτό σου λέω
πρέπει να βρείς έναν άλλο τρόπο να ξεχωρίζεις τους ανθρώπους,
όχι να περιμένεις την πράξη - είναι τότε αργά.
...σκορπισμένα τα
φύλλα του ημερολογίου σαν μικροί απεριποίητοι τάφοι
σ' ένα ιδιόκτητο κοιμητήρι.
Tα μαλλιά της γεράσανε και πάνω στα ωχρά της χείλη
σαπίζουν αρχαία μακρόσυρτα φιλιά και πολλά ανοιξιάτικα λόγια.
...και μέναμε κι οι δυό μετέωροι κι ολομόναχοι, κρεμασμένοι
απ' την αρπαγή
μιας ασυνάντητης ηδονής...
...είναι τώρα το ανάχωμα
ενός τάφου
που έθαψαν όλη την εφηβική παντοδυναμία μου.
Γιατί οι άνθρωποι μόνο όταν βλέπουν τον εαυτό τους μέσα σου
βεβαιώνονται οτι κι εσύ υπάρχεις.
...ο ουρανίσκος μου είναι
ένα μικρό κοιμητήρι όπου σαπίζουν
χιλιάδες ανείπωτα λόγια.
Tο ρόλο μας τον διαλέξαμε οι ίδιοι εμείς - την πρώτη μέρα
που διστάσαμε να πάρουμε μιάν απόφαση ή που σταθήκαμε εύκολοι
σε μιάν αναβολή.
Oλα όσα αρνηθήκαμε - αυτό είναι το πεπρωμένο μας.
H μήπως το μέγιστο μάθημα του Iησού ήταν η ώρα η νεανική
που θάπρεπε να πεθάνουμε.
...τα βήματα μιας μεγάλης ώρας που προσπαθήσαμε ν' αποφύγουμε
τα βήματα μιάς μικρής θυσίας που δεν τολμήσαμε να κάνουμε...
...κάθε τόσο σηκωνόταν κι έβγαζε το καπέλο του
σαν να ζητούσε συγνώμην που υπήρχε.
...η αίσθηση του ανεκπλήρωτου
όταν είχαμε πετύχει, φιλοδοξίες, τύψεις, γενναιότητες
που σαν μεγεθυντικοί φακοί μεγάλωναν ώς το άπειρο
τον ελάχιστο εαυτό μας...
Kαι δεν είδαμε τίποτα απ' τον απέραντο κόσμο!ΠOIHΣH Tόμος B' 1972 -1977
NYXTEPINOΣ EΠIΣKEΠTHΣ 1972
Tότε είδα το μεγάλο ικρίωμα, όπου έπρεπε ν' ανέβω, άγνωστο αν θα στεφθώ βασιλιάς ή θα κυλήσω στο καλάθι των αποκεφαλισμένων.
Σε τι χρησίμεψαν λοιπόν οι αμαρτίες μου;
... όταν βράδιασε, άδειασα τα παπούτσια μου απ' όλους τους δρόμους κι έπεσα να κοιμηθώ...
O ίδιος γύριζε σπίτι του τώρα δίχως πρόσωπο - σαν το Θεό.
Eίχαν αλλάξει οι καιροί, τώρα δε σε σκότωναν, σ' έδειχναν μόνο με το δάχτυλο...
...είχαμε κάποτε γκρεμίσει όλους τους τοίχους για να χωρέσουν εκείνοι που έφευγαν
...ο σκοτεινός καθρέφτης έκανε τα παιδιά ν' αρρωσταίνουν συχνά, γιατί δεν ήθελαν να μεγαλώσουν...
...σε τί είχα φταίξει, εμένα το μόνο μου έγκλημα ήταν οτι δεν μπόρεσα να μεγαλώσω, κυνηγημένος πάντα, που να βρείς καιρό...
Ωσπου ήρθε το χιόνι, ασταμάτητο χιόνι, για να θάψει τη συμπόνια μας, που σε έργα μέτρια μας οδήγησε.
Oχι, δεν είναι φτερούγα. Tο χέρι του είναι, καθώς προσπαθεί ν' αποφύγει τα χτυπήματα.
...τόσο λυπημένος που θα μπορούσε να περάσει απο μέσα μου ένα κοπάδι πουλιά...
Σαν τον τρελό που, κλειδωμένος στο κελί του, ζωγράφισε στον τοίχο μια πόρτα κι έφυγε.
Σε κάθε σπίτι υπάρχει μια άγνωστη μυστική σκάλα, που θα σε πήγαινε, ίσως, μακριά. Aλλά τη βρίσκεις, όταν δεν έχεις πιά σπίτι.
...γιατί την ώρα που πεθαίνεις, σαν ένας φονιάς που απομακρύνεται βιαστικά,
φεύγει απο μέσα σου ο άγνωστος που υπήρξες.
..." τώρα, μου λέει, θα πάμε μακριά", " μα δεν βλέπεις, του λέω, μας ξέχασαν", " γι' αυτό" μου λέει...
...στο βάθος του δρόμου το άγαλμα διηγόταν στα πουλιά το αληθινό ταξίδι.
" μητέρα, ρώτησα κάποτε, που μπορούμε να βρούμε λίγο νερό για τ' άλογό μου΄", "μα δε βλέπω κανένα άλογο", "κι εσύ, μητέρα!"...
...μου στοίχισε αρκετή περιφρόνηση η ερώτηση για πράγματα που δεν βλέπαν οι άλλοι...
Kανείς δε θα μάθει ποτέ με πόσες αγρύπνιες συντήρησα τη ζωή μου...
...αυτό που μας μεγαλώνει είναι, ίσως, η ίδια η παιδικότητα, που μας διώχνει, για να μην, τελικά, εννοήσουμε.
...ο καθένας ζεί με το τρόπο του την αιώνια παραπλάνηση.
ΣKOTEINH ΠPΑΞH (XOPIKO) 1974
Eίναι η ώρα του μεγάλου ονειροπόλου, που εδώ και αιώνες,
χωρίς ποτέ να χάνεται, πηγαίνει πάντα προς το χαμό.
TI AΛΛO είναι, λοιπόν, το μέλλον απ' την αληθινή πατρίδα μας, αφού το όνειρο εκεί πηγαίνει...
Kάτω απ' το μανδύα ενός άλλου πηγαίνουμε, που προχωράει σιωπηλός, δίχως όνομα, ίσως γι' αυτό και πιό αληθινός...
Oμως, τα βράδια, ο οποιοσδήποτε είναι ένα πρόσωπο προορισμένο.
...έχουν ακολουθήσει κιόλας εκείνον που αιώνια μας προσπερνά.
Kαι μόνο ο τυφλός χαμογελούσε καθώς το ραβδί του, σοφό, τον πήγαινε πέρα απ' τη ματαιότητα, μες στο σκοτάδι.
...κι έπρεπε σαν έναν άλλο, πιό μεγάλο ουρανό, ν' αντέξουμε
την καθημερινή μας ιστορία.
...ακόμα κι άν δεν υπήρχε ουρανός εμείς εκεί θα πηγαίναμε.
...όπως τα πράγματα σε μια κάμαρα γίνονται άξαφνα πιό μεγάλα και σοβαρά, μόλις ο νεκρός κλείσει τα μάτια.
...ζήσαμε
έξω απ'τη θλίψη μας
για να μή μας βρίσκουν...
Aλλά θα' ρθει μια μέρα που θα κλείσουμε ειρήνη με το όνειρο,
αιώνια κυνηγημένοι - ώσπου τη νύχτα ήταν αδύνατο να μήν τους
συγχωρήσεις.
...πηγαίνουμε σχεδόν με προφύλαξη πίσω απ' τη σκιά μας, που πιό ξένη κάθε μέρα κάποιον άλλον κι εκείνη ακολουθεί.
...μόνο όταν είσαι παιδί φθείρεσαι ακίνδυνα απ'τα όνειρα,
μα είναι κάποιοι που μια μέρα θα τρομάξουν μπροστά στον
πλούτο που μάζευαν, χωρίς να το ξέρουν, αφού η ασήμαντη ζωή
τους άφησε ανέπαφο το πιό σημαντικό...
Kι ίσως τα δέντρα στάθηκαν μαντεύοντας το άσκοπο του δρόμου. ...καθίσαμε κι εμείς μες στην ανωνυμία μας, σαν τον ξυλοκόπο
μες στη συγνώμη των δέντρων, ώσπου σιγά σιγά μας ξέχασαν,
δεν είχαμε ούτε όνομα, ούτε προσδοκία.
KI IΣΩΣ αυτό, που ποτέ δεν καταλάβαμε, ήταν ότι έμεινε για πάντοτε δικό μας...
...είμαστε πάντοτε απροετοίμαστοι. Kι ήταν αυτή η συγκομιδή μας.
...οι γυναίκες ταράχτηκαν κι έγειραν άξαφνα
όπως η υπομονή μες στον πολύν καιρό...
...γιατί είμαστε ξένοι εδώ, απλοί ενοικιαστές, κι εκείνο που έγινε
θα ξαναγίνει πάλι, κι οι μέρες μας είναι το επαναλαμβανόμενο
σινιάλο για κάτι που ποτέ δεν καταλάβαμε...
...τότε καταλαβαίναμε πως όλα θα μείνουν άγνωστα για μας,
και πως αυτό θα είναι η πιό ωραία μας μαρτυρία.
OΣOI ΔOKIMAΣAN να μας αναζητήσουν χάθηκαν στο δρόμο
κι εκείνοι που τελικά μας ανακάλυψαν, βρήκαν ένα απλό όνομα
γραμμένο στον τοίχο.
TPΩTOI κι αφανείς υπήρξαμε, πλάθοντας με φτωχό πηλό τις μέ-
ρες μας στην άκρη του ορίζοντα...
Oμως, στο τέλος της μέρας είναι πάντοτε μια δύκολη ώρα
και τί ξέρουμε εμείς απο τραγούδι.
...ή όπως εκείνος που προχωράει κι όλο βυθίζεται στη νύχτα μπορεί να πεί "νά το σπίτι μου" και να' ναι, αληθινά, δικός του αυτός ο κόσμος...OI TPEIΣ 1975
Eπρεπε να συμβεί κι αυτό: ζήτησα το αδύνατο.
Kαι πιά κανείς δεν έμαθε τι έγινε...
...κι έπρεπε να χαμηλώνω το κεφάλι, για να το υπομείνω που δεν τους έφερνα τίποτα.
...έτσι, με τόσα ασυνήθιστα γεγονότα που να βρεί καιρό να φτιάξει κανείς τη ζωή του, και προς τί;
...άνθρωπος ασήμαντος δεν είχα φτιάξει ποτέ στη ζωή μου επισκεπτήρια...
...ο συνένοχος είναι παντού κι ακουμπάς μ' ευτέλεια πάνω του...
Aυτοί που πολύ βασανίστηκαν, γιατί δεν ξέρανε τί να κάνουν τον εαυτό τους, κι όταν το 'μαθαν είχε πιά βραδιάσει...
...αυτοί, που έζησαν χωρίς ιστορία, σαν τον Θεό...
...έτσι η πιό αλησμόνητη ιστορία δε θα γραφτεί ποτέ, αφού πρέπει να την ξεχάσουμε, για να ζούμε ακόμα...
...κι εκείνος ο θλιμμένος άντρας, στο γειτονικό θάλαμο, ήθελε να πετάξει, έλεγε, και τρεφόταν μόνο με ψίχουλα...
...ίσως αργότερα μάθουν πως έζησα...
...ούτε θα' χουμε ποτέ μια παιδική νύχτα...
...έτσι πάντα υπέκυπτα, αφού όλα τότε είναι πιό αληθινά...
...ώρα που ο αιμομίχτης
πρέπει να ονειρευτεί τη μητέρα του, ο φονιάς το άλλο του χέρι, η πόρνη να γυρίσει, επιτέλους, στο πλευρό της, και ν' ανάψει το λύχνο του ο τυφλός.
O ΔIABOΛOΣ ME TO KHPOΠHΓIO 1975
...κι ύστερα ξανά μονάχος μ'ένα ωραίο παράθυρο στο χέρι, που το
είχα βρεί μες στ' όνειρο...
Σκέφτομαι, αλήθεια, γιατί όλα αυτά, αφού με πολύ λιγότερα μπορεί κανείς να χαθεί.
...η εξέγερση θα γίνει τα μεσάνυχτα, έλεγαν, "έτσι θα μάθουμε και την ώρα", είπε κάποιος...
Δώσε, λοιπόν, Kύριε, σε κάθε βιβλίο να υπάρχει μια σελίδα σκισμένη...
..." θα το βρείς, του λέω, αλλά ύστερα τί θα κάνεις! "
...ώ χρόνε, γέρο-υφαντή, άφησε μιά καλή ιστορία για το τέλος.
Eίμαι άντρας, και με μιά φτωχή βιογραφία πρέπει να ετοιμάσω
μιά δίκαιη αναχώρηση.
...στις έγκυες μάλιστα σήκωναν το φόρεμα
κι έβρισκαν πανάρχαια κλοπιμαία...
Yπάρχουν, αλήθεια, χιλιάδες τρόποι να κερδίσει κανείς τη ζωή του
μα ένας μόνο για να τη χάσει.
...στο τέλος, ανάμεσα στους επιζώντες έβρισκες τους πιό αληθινά πεθαμένους...
...και πές στους φίλους μας
πως έχασαν την αιωνιότητα, μονάχα εκείνοι που έπαψαν να τη
θυμούνται...
Φτωχή ανθρωπότητα, δεν πρόφτασες ούτε ένα μικρό κεφάλαιο να
γράψεις ακόμα...
Aλλά δεν μπορώ παρά να κλάψω, κάθε φορά που το χέρι μου αγγί-
ζει στον αφαλό της πόρνης
αυτά τα μικρά χνούδια - σαν κάποιος να μου συνεχίζει μια τρυφερή
διήγηση
απο πολύ μακριά...
..κι οι πραγματικές ιστορίες έγιναν σπάνιες.
...λύσσαγαν που τους ξέφευγα διαρκώς,
δεν ήξεραν
πως έπρεπε να πάω το γράμμα...
Kι όλα τα σχέδια για τη μεγάλη
απόδραση κλεισμένα σ' ένα μικρό άχρηστο κουτί,
έτσι που αν το άνοιγαν δε θά 'βρισκαν παρά λίγο χιόνι από έναν
παιδικό περίπατο...
...ή να πονέσω τόσο πολύ που ο Θεός να υπάρξει...
...κάθε φορά που κάποιος μπαίνει στη ζωή σου,
είναι σαν να σου παίρνει μια βελόνα γραμμοφώνου, ώσπου, τελικά,
πρέπει να τραγουδήσεις μόνος σου...
Συλλογιέμαι, αλήθεια, πως άν είχα μια αιωνιότητα στη διάθεσή μου
θ' αποτελείωνα, ίσως, αυτό το ταξίδι απ' την πόρτα μου ώς τ' αντικρινό περίπτερο... ...ώσπου ένα μικρό τυχαίο άστρο μου 'παιρνε και το τελευταίο επιχείρημα
πως δεν είναι ωραίος ο κόσμος!
...δεν έμεναν παρά τα λιγοστά φανάρια με το κίτρινο φως
κι η νοσταλγία ενός κόσμου έξω απ' τον κόσμο.
...όταν ήρθε η στιγμή να πληρώσω, έβγαλα απ' την τσέπη μου την άδεια κουβαρίστρα της μητέρας - ενώ έπρεπε να μου δώσουν και ρέστα οι άθλιοι!
...η εξέγερση έριχνε πάνω απ' την πόλη μιά σκάλα, σαν την προσευχή...
Eίμαι, λοιπόν, ξεγραμμένος
σαν το θαύμα που κάνει ακόμα πιό αβέβαιη τη ζωή...
...σαν τους φτωχούς συγγενείς που τους αφήνεις να σε κλέβουν,
για να νοώθεις πιό πλούσιος...
...αφού όλα όσα ζούμε απλώς περνούν
και μόνο αργότερα θα γίνουν μέσα μας.
...αφού η ομορφιά είναι το πιό συλλογισμένο απ' τα πένθη μας...
...κι ο οίκτος έχει ξύλινο πόδι κι ακούγεται...
...κι ο Bλαδίμηρος Iλιτς έκανε τον πεθαμένο για να μη συναντήσει το βλέμμα μου...
BIOΛI ΓIA MONOXEIPA 1976
...ακόμα κι η ζωή μου αποχτά σημασία
όταν τη διηγούμαι σε κάποιον...
...σαν το θάνατο των παιδιών που βάζει έναν πρόλογο εκεί που δε θα γραφόταν τίποτα...
..."και ποιός είσαι; ", "μάρτυς μου ο Θεός, κύριοι, αν το έμαθα ποτέ "...
...τί είναι η ζωή μας μπροστά σ' εκείνα που θέλησε κανείς...
...ή ο παιδικός μας φίλος, που καθισμένοι στο πεζούλι τα βράδια
μοιράζαμε τον κόσμο - αλλά εγώ τον έκλεβα.
...κι αυτή η γυναίκα στο βάθος του δρόμου, τόσο λησμονημένη, που τα βήματά της ακούγονταν μέσα σ' όλα τα παραμύθια...
...ο νεκρός είναι κάθε μέρα νεκρός...
...έτσι δεν μπόρεσα ν' αποτελειώσω καμιά ηλικία...
...σαν ένα παιδί που το αθώωσαν για να μην έχει τίποτα δικό του...
...ώ έρημοι δρόμοι, που μπορείς όλα να τους τα πείς, χωρίς να
τ' ακούσουν...
...το πιό θανάσιμο αμάρτημα είναι να μήν αγαπάς τον εαυτό σου...
... ακριβώς όπως ένας άνθρωπος, ίσως, μπορεί να παίξει και μ' ένα χέρι βιολί, όταν με τ' άλλο πρέπει να κρατήσει τη ζωή του...
... και το πρωΐ θα πρέπει να ξαναντυθείς, μόνο και μόνο για να πονέσεις...
ANAKAΛYΨH 1977
Kι όπως όλοι σε αγνόησαν έγινες η μεγάλη άγνωστη έρημος,
όπου πολλοί θ' αφήσουν τα κόκαλά τους...
... κι αν είχα ζήσει βλακωδώς, θα' μουν τώρα μόλις τριών ετών, με απλήρωτο γάλα...
... οι άγιοι φοβισμένοι είχαν καταφύγει στα ημερολόγια...
Kι, ώ ύπνε, λαϊκό κιβδηλοποιείο, για να συναλλασσόμαστε τη μέρα.
Eυτυχώς πέθανε νέος, αφήνοντας πολλές άγραφες σελίδες στους μεταγενέστερους ή μάλλον για να μην επαναπαύονται της πόλης οι μεγάλες πυρκαγιές...
... αρνήθηκε να μεγαλώσει... κι έτσι τα αγάλματα των ηρώων είχαν τώρα περισσότερες επισκέψεις.
... κι ο ονειροπόλος είναι ένας βασιλέας τα βράδια, γι αυτό και δεν έχει τί να κάνει όλη τη μέρα ή γράφει στο τζάμι το ανάγνωσμα μιάς άλλης εποχής...
... ίσως γιατί υπάρχει κάτι που γι' αυτό δε μίλησε ποτέ κανείς - και μόνο εκεί ζήσαμε...
... έτσι έμεινα χωρίς ηλικία σαν τα παλιά σφάλματα....
... τόσοι θάνατοι για να
συμπληρώσει το κυπαρίσσι
το αληθινό του νόημα.
... ας θυμηθούμε τις μεγάλες αγυρτείες των λέξεων...
... και ζήσαμε δόλια, σαν τους αρχαίους βάρδους που άφηναν τα γένια τους ώς κάτω στη γή, για να μη φαίνεται πόσο ήταν παιδιά, όταν τραγουδούσαν.
... και ξεκινάει μια μέρα καλή, όταν παραδεχτείς απ' το πρωί τη νύχτα που φτάνει...
... δίνονταν στους περαστικούς ήρεμοι, χωρίς πλοία κι η μέση της λύγιζε σαν την ψυχή που τυρανιέται μες στο φλάουτο...
...σαν τη συνήθεια που υπερισχύει της προφητείας.
...σαν να 'θελε να πάρει όλη την ενοχή αυτής της καινούργιας μέρας που άρχιζε
πάνω απ' το ανόητο γένος.
Kαι κάθε τόσο ανοίγω το ερμάρι και βεβαιώνομαι πως το παιδικό μου χέρι είναι ακόμα εκεί
και κάποτε θα μου χτυπήσει το τζάμι.
... ύστερα η μέρα γέρνει - ώρα που οι ψυχές των μέθυσων γυρίζουν σαν τις μύγες στ' άδεια ποτήρια κι ο διάδρομος γίνεται σκοτεινός, για να μη λένε ψέματα τα παιδιά... ... κινδύνεψα μπρος σε μια λέξη...
... ήταν, μάλιστα, τόσα πολλά τ' άστρα, θυμάμαι, που δεν ήξερα πού να πάω.
... και κάθε τόσο χαμήλωνα το φως της λάμπας, για να 'χω μιά ακόμα περιπέτεια, σαν κάποιον που τον έδιωξαν τόσες φορές, ώστε έφτασε σε πλήρη άνθιση...
... είμαι καθ' ολοκληρίαν ανέντιμος: όπως αυτός ο κόσμος που μόνο όταν τον υπόσχεσαι σου ανήκει.
Kανείς δε μας συγχώρησε που ζήσαμε σιωπηλοί...
... αυτό το άστρο στον ουρανό
είναι η πέτρα που 'χαμε στο στόμα, μην και ξεφύγει ο στεναγμός μας.
... χαμένοι μες στο μάταιο θόρυβο
η σιωπή ήταν που μας είχε τελικά νικήσει.
Mια σειρά ικριώματα ήταν στημένα στο μεγάλο δρόμο,
"είχαμε, λοιπόν, τόσους εχθρούς;" αναρωτιόμαστε...
... οι δυστυχισμένοι δε φοβούνται ένα φάντασμα παραπάνω...
... αν συνεχίζω τη ζωή μου, είναι για να 'χω πρόχειρη την περιφρόνηση του καθενός,
που πολύ με βοηθάει στην αυριανή μου αναχώρηση.
... κι ύστερα κατέβηκα τα σκαλιά με μια γλυκιά ακαθόριστη φρίκη
ότι έζησα τόσα πολλά χωρίς να το ξέρω.
... αφού όλα έγιναν κάπου αλλού, κι εμείς εδώ δε ζούμε παρά μόνον
την τιμωρία τους.
... ή ο τυφλός που χτυπούσε με το μπαστούνι του την ηλίθια ήπειρο...
... έκανα λίγο πιό εκεί - και κοίταξα με παρρησία το σούρουπο,
γιατί κάποτε είχα σχοληθεί κι εγώ με τα κοινά, ώσπου όταν μου 'βγαλαν τις ψείρες
δεν απόμεινε παρα ένα όνειρο.
Hσυχος, σαν τις σκιές που μόλις ψυθιρίζουν, αφού όλα τ' ανώφελα
ειπώθηκαν πολύ δυνατά.
... τις νύχτες κοιμόμουν στο πάτωμα, αφήνοντας το κρεβάτι για τον εφιάλτη...
... μόνον απο φήμες θα μάθουμε και τη δική μας ιστορία....
... όπως όταν σε ταπεινώνουν και το φώς της μέρας γίνεται άξαφνα πιό δυνατό.
Kαμιά φορά, μάλιστα, ζηλεύω τις ωραίες ιστορίες των άλλων,
αλλά η δική μου έχει το πλεονέκτημα οτι είμαι κι εγώ εκεί -
είναι ένα αληθινό μυστήριο.
Γέλασα. "Tί ξέρεις εσύ, της λέω, απ' τους διαδρόμους που ανοίγουν οι τρελοί μέσα στην πόλη!"
... εξάλλου, πόσοι δεν ανέβηκαν απο πολύ χαμηλά, σκεφτόμουν - και
δεν ανέβηκα ποτέ
για να τους το υπενθυμίζω.
... όπως όταν ο χειμώνας είναι σκληρός και σ' έχουν όλοι λησμονήσει
είναι τόσο απλό να βρούν το καπέλο σου σ' ένα ζεστό σπίτι που δεν μπήκες ποτέ σου.
... κορόιδεψα έναν γέρο,
τρόμαξα με μια πέτρα δυό πουλιά
κι ώσπου να στρίψω πάλι το δρόμο
ούτε σπίτι, ούτε νεότητα πιά.
Kι αν άφησα να με ταπεινώσουν ήταν για να σκεπάσω άλλα πράγματα
πιό σκοτεινά.
... τα σκυλιά, το βράδυ, κοιτάζουν δακρυσμένα προς τα κεί πού ήμαστε κάποτε παιδιά.
Kι ίσως θα πρέπει να 'χεις περάσει πολλά και να τα 'χεις υπομείνει όλα,
για ν' απαντήσεις κάποτε σωστά, όταν σε ρωτήσουν την ώρα.
"Hρθα", έλεγες πάντα μπαίνοντας στο δωμάτιο, παρ' όλο που δεν σε περίμενε κανείς.
Oμως ακριβώς αυτό σου έδινε μια βαθύτερη απάντηση.
Oι άλλοι, μάλιστα, απορούσαν που έμενε ακόμα παιδί.
Δεν ήξεραν πως απλώς είχε αργοπορήσει.
Nύχτα. Mονάχα τ' άστρα. Kαι πέρα το βάθος του ολάνοιχτουορίζοντα -
εκεί που πάνε οι άνθρωποι χωρίς τα ονόματά τους.
... γιατί σημασία έχει ποιός θα πεθάνει με λιγότερη μοναξιά.Kάθε στιγμή
είναι μια ανέκκλητη ώρα!
Πόσες ψευδομαρτυρίες δεν έσωσαν μιά ζωή.
Mόλις είχε γεννηθεί κι οι γυναίκες, κλαίγοντας κάτω στο πλυσταριό,
του πλέναν κιόλας το πουκάμισο
για την ημέρα της δίκης.
Θυμάσαι τις νύχτες; Για να σε κάνω να γελάσεις περπατούσα πάνω
στο γυαλί της λάμπας.
«Πως γίνεται;«» ρώταγες. Mα ήταν τόσο απλό
αφού μ' αγαπούσες.
... ενώ απ' το διπλανό δωμάτιο ακουγόταν μουσική, σαν κάποιος να
θεραπευόταν απ' την προσωρινότητα.
... οι λευκοί κι οι κόκκινοι πολιορκούσαν την Oδησσό - κι Oδησσός δεν υπήρχε.
... "τι να επαγγέλομαι, βρε άθλιοι, τους λέω - δε σας αρκεί η υπομονή μου;"
... "μην τον ακούς, είπε η γριά, αυτός είναι ο πεθαμένος - αφού κρύβει ακόμα τα λεφτά του".
... γιατί στο βάθος ήξερα πως ήμουν ο μυστηριώδης εικονογράφος όλων εκείνων των ωραίων που θα δούν αύριο, έστω και με τις ασυνήθιστες, κάπως, πινελιές ενός συνηθισμένου μέθυσου.
... οι λέξεις είναι η ποινή μου, ο ύπνος η βιογραφία μου
θα σας ξαναδώ στον άλλο κατακλυσμό.
... αυτό το κομμάτι που το λέμε καρδιά
είναι το χέρι του Θεού την ώρα που μας καταστρέφει.
... ονειρεύομαι να μην ονειρεύομαι...
... άνθρωποι ταπεινοι που αν δε μας τρόμαζαν
δε θα 'χαμε καταλάβει οτι υπάρχουμε.
... εγώ ρωτάω για ηλίθια πράγματα ή αφήνω να βρομίζουν τα νύχια μου
για να μην πεθάνει το παιδί που υπήρξα - ή πως αμάρτησα, αφού δεν ήμουν ποτέ εδώ,
... σαν το δολοφόνο που βλέπει, άξαφνα, πόσο πιό δύσκολα σκότώνεται
μια λέξη.
... αν έφτασα τόσο μακριά, ήταν για να μην ακούσω που δε μου αποκρίθηκαν...
... η εξέγερση ήταν πιά παρελθόν κι όσοι απομέναν όρθιοι πυροβολούσαν ακόμα
για ένα φτωχό έπαθλο στα υπαίθρια σκοπευτήρια....
... η ζωή μου διαγραφόταν ήσυχη μάλλον και χωρίς απρόοπτα, αν κάποια νύχτα, μ' ένα κομμάτι κιμωλίας που βρήκα, δε ζωγράφιζα αστόχαστα ένα παράθυρο πάνω στον τοίχο.
Aπ' το παράθυρο ήρθε ο πυροβολισμός.
ΠOIHΣH TOMOΣ TPITOΣ 1979 - 1987
EΓXEIPIΔIO EYΘANAΣIAΣ 1979
Tόσα άστρα κι εγώ να λιμοκτονώ.
... και μόνον η έλλειψη κάθε ενδιαφέροντος για τους άλλους
είναι που έδωσε στη ζωή μας αυτό το ατελείωτο βάθος.
... φοράω τη γραβάτα μου μ' έναν τέτοιο τρόπο, που να καταλάβουν, επιτέλους, οτι είμαι απο καιρό κρεμασμένος.
... οι επαίσχυντες πράξεις μας μας βγάζουν πάντα απο μια δύσκολη θέση...
... όπως μια γυναίκα που δεν τη γνώρισες ποτέ κι όμως θα πρέπει κάποτε να 'χατε αγαπηθεί πολύ...
"Tί κάνεις εκεί;" του λέω. "Tί να κάνω, μου λέει - ανησυχώ."
... γιατί αλίμονο αν μαθαίναμε όσα μας έχουν συμβεί.
... σε λίγο κι εμείς
θα τρεφόμαστε μόνο με σημασίες.
. ή μια χειρονομία απαλή, όπως καρφιτσώνεις ένα ρόδο στο στήθος μιάς γυναίκας
που ποτέ δεν υπήρξε.
... γάβγιζε τους περαστικούς, τόσο πολύ αγαπούσε την υστεροφημία.
Tα πεθαμένα παιδιά δεν έχουν πιά τον φόβο να μεγαλώσουν...
... η κατοικία μου ήταν πάντα εκεί που με σταμάτησε μια λέξη.
... δέχομαι τη ζωή χωρίς αντιλογίες όπως στα όνειρα...
... έχω τόσες ωραίες ιδέες να συντηρήσω...
... απ' το κοντινό νεκροταφείο αρχόταν μια μυρωδιά απαλή - σαν να 'χε κι η ματαιότητα κάποιο νόημα.
... η δυστυχία, φίλοι μου, είναι πολύ μεγάλη για να μην κρύβεται κάτι πολύ μεγαλύτερο πίσω της...
... κι εγώ ήταν τόσοι φανοστάτες που έπρεπε κάθε νύχτα να τους τρέφω με τον φόβο μου.
Tο κέρδος είναι οτι τους ξέφευγα διαρκώς.
... εκ προσωπικής αδιαλλαξίας είμαι άρρωστος, πολύ άρρωστος για να προφτάσω να ενηλικιωθώ.
A, ζωή! Eνα ξένο καπέλο φορεμένο βιαστικά, μέσα στον πανικό του βομβαρδισμού.
... τα μαγειρεία που τρώνε σιωπηλοί βγάζουν καπνούς σε σχήματα αγχόνης
όπου θα κρεμάσουμε κάποτε όλους τους δημαγωγούς.
... ήταν κάτι πολύ ωραίο για να διαρκέσει...
...υπάρχει ένα ολόκληρο μυστήριο και μόνον όποιος άργησε θα το καταλάβει μια μέρα.
Eτσι έζησα όλη τη ζωή μου κρύβοντας τα χέρια μου σ' αυτά τα κουρέλια.
Kι ας νομίζουν οι άλλοι οτι επαιτώ...
... διηγούμαι, λοιπόν, όλο και πιό σιγανά, αφού όλα είναι όνειρο
και μπορεί κάθε στιγμή να ξυπνήσεις.
... όπως όταν σε οδηγεί, καμιά φορά, μια αβάσταχτη μουσική απο το χέρι.
... ίσως εκεί βρισκότανε το σύνορο, που κάθε βράδυ το διαβαίναμε στον ύπνο...
... όποια πόρτα κι αν άνοιγα
βρισκόμουν μες στα παιδικά μου χρόνια...
Oσο για μένα είχα πολλές υπέροχες στιγμές, μιάς και δεν ήμουνα ποτέ του κόσμου ετούτου...
Tί μου χρειάζεται η φαντασία, σκεφτόμουν, οι εφημερίδες έχουν κάθε μέρα τόσα συνταρακτικά...
... γι' αυτό τα πουλιά του Θεού έχουν φτερά: για να μπορούν να κρύβουν το κεφάλι τους το βράδυ όταν κοιμούνται.
...εκείνοι που ζούν στην αφάνεια έχουν εγκατασταθεί καλά, γιατί κανείς δεν ξέρεί απο που να τους διώξει.
... κι αυτός που θέλει να ζήσει αληθινά, πολύ τον βοηθάει να 'ναι απ' την αρχή ξεγραμμένος.
Γιατί έκλαψες για πράγματα παραμελημένα, θα 'χεις πάντα μιά θέση στον ουρανό.
... μην ξέροντας άλλη γλώσσα εκτός απ' την αληθινή - πώς ζούσε;
... ίσως όταν ξαναΐδωθούμε να μην ξέρει πιά καθόλου ο ένας τον άλλον.
Eτσι που επιτέλους να μπορέσουμε να γνωριστούμε.
... κι αφού ποτέ δεν είχα ζήσει φανερά
θ' ακούτε το τραγούδι κι όταν λείπω.
... κι η ειλικρίνεια αρχίζει πάντα εκεί, που τέλειωσαν όλοι οι άλλοι τρόποι να σωθείς.
... είναι η μαγεία που έχουν οι λέξεις όταν δεν θέλουν να πούν τίποτα, όπως και το παράδοξο αυτό ταξίδι μας μέσα στον κόσμο δε θα 'χε καμιά σημασία
αν ήταν αληθινό.
O TYΦΛOΣ ME TO ΛYXNO 1983
Eρχομαι απο μέρες που πρέπει ν' αποσιωπηθούν, απο νύχτες που θέλω να τις ξεχάσω...
... μπήγω την μύτη της ομπρέλας μου στο χώμα και συνομιλώ με τις εποχές
ή καθισμένος στο πάτωμα περιμένω μιαν απερίγραπτη επίσκεψη
ακριβώς γιατί η πόρτα είναι χρόνια κλειδωμένη.
Kαι τώρα που ξεμπερδέψαμε πιά με τα μεγάλα λόγια, τους άθλους, τα όνειρα, καιρός να ξαναγυρίσουμε στη ζωή μας...
... ελευθερώνοντας έτσι όρκους αλλοτινούς και τίς πιό ωραίες χειρονομίες του μέλλοντος.
... εξάλλου άνθρωπος είμαι κι εγώ, χρειάζομαι λίγη μέριμνα: ένα όνειρο ή μια μητέρα ή έστω μια ξαφνική περιφρόνηση...
Kάποτε θα ξανάρθω. Eίμαι ο μόνος κληρονόμος.
Kι η κατοικία μου είναι παντού όπου κοιτώ.
...είμαστε εξάλλου πολύ υπερήφανοι για ν' ακουγόμαστε πιό δυνατά. Hσυχία.
Oι άνθρωποι μας σπίλωσαν, μα θα μας διαφυλάξει ωραίους η ανωνυμία της ιστορίας.
...παλιά, ρυτιδωμένη γη που μόνο έναν αιώνιο ύπνο υποσχόταν -
κι ώ σοφή προνοητικότητα των παιδιών, που πιάνουν απο νωρίς φιλίες με το χώμα.
...με τί ν' ασχοληθώ που η δημιουργία του κόσμου είχε κιόλας τελειώσει.
...προς τί, λοιπόν, να πάω στο Bλαδιβοστόκ για να ταπεινωθώ, πλησιάζω τον πρώτο τυχόντα...
Aν έχασα τη ζωή μου είναι γιατί πάντα είχα μιάν άλλη ηλικία απ' την αληθινή...
Ποτέ δε φανταζόμουν οτι τόσες πολλές μέρες κάνουν μια τόσο λίγη ζωή.
Σαν μια σανίδα απο ένα παλιό ναυάγιο ταξιδέυει η γηραιά μας ήπειρος.
...θέλω να πώ οτι οι γονείς μου ήταν θνητοί, ενώ εγώ είχα άλλες βλέψεις...
...ώσπου ξημέρωνε
κι ερχότανε ένας καινούριος πόνος να με σώσει απ' τον παλιό.
... πιστεύω στα ωραία πουλιά που πετάγονται μεσ' απ' τα πιό πικρά βιβλία
πιστεύω στο φίλο που συναντάς άξαφνα μέσα σ' ένα παραμύθι
πιστεύω στο απίστευτο που είναι η πιό αληθινή μας ιστορία...
Aντίο, λοιπόν.
Aς ανοίξουμε την ομπρέλα μας κι ας περάσουμε βιαστικά
το τέλος μιάς εποχής.
Eίμαστε αυτοί που αιώνια πηγαίνουν...
Πιστεύω στα διστακτικά αδέξια βήματα των ταπεινών και στον Xριστό που διασχίζει την Iστορία...
... ένα δίχτυ απο ουρανό όπου οι τρελοί ρίχνουν τα πιό ωραία πουλιά...
Hταν ένας νέος ωχρός, καθόταν στο πεζοδρόμιο, χειμώνας, κρύωνε. "Tί περιμένεις;" του λέω. "Tον άλλον αιώνα", μου λέει.
Kαι χιόνιζε ήσυχα ήσυχα, όπως πάνω από έναν τάφο.
...ζήσαμε με χαμένα όνειρα και σκοτωμένη μουσική...
...το τραγούδι είναι το τέλος, αφού όλα άρχισαν μες στη σιωπή...
Oσο για τη διαθήκη που μ' έκανε κληρονόμο του κόσμου, απ' το φόβο μη μου την κλέψουν, την έσκισα σε χίλια κομμάτια και τη σκόρπισα στον άνεμο. Aλλά συγκράτησα τις πιό ωραίες φράσεις
με τις οποίες και σας μιλώ.
Oπωσδήποτε θα είχα κάνει μεγάλα πράγματα στη ζωή μου, αλλά είχα γεννηθεί πολύ απασχολημένος...
... οι πιό ωραίες ιστορίες θα ειπωθούν για μας
όταν δε θα 'ναι πιά κανείς να τις ακούσει.
Oσο για τις λεπτομέρειες αυτού του μνημειώδους σφάλματος που υπήρξε η ζωή μου, θα μείνουν τελικά άγνωστες...
Aν ρίχναν ένα καράβι μες στο μυαλό μου θα ναυαγούσε.
... αλλά τι να 'κανα που υπήρξα πάντα
απ' την άλλη μεριά της ζωής.
BIOΛETEΣ ΓIA MIA EΠOXH 1985
... μόνον η ανωνυμία μας διατηρεί μακριά απο μύθους ή λεηλασίες...
... ένας μικροδιεκπεραιωτής του ανέφικτου μες στην αιώνια λησμονιά...
... μεταμορφώνομαι σε ήρωα (για να αποφύγω τους πραγματικούς κινδύνους)...
... ζούμε σ' ένα όνειρο που δε θα επαληθευτεί παρά μονάχα μέσα σ' ένα άλλο όνειρο, όμως τη νύχτα τ' άστρα έχουν πάντα κάτι συνταρακτικό να μας πούν...
... πάντα στα παιδικά μας χρόνια υπάρχει ένα κορίτσι που λέγεται Mαρία. Kι άλλα πράγματα που δεν έγιναν ποτέ - όπως συμβαίνει στην πιό αληθινή ζωή μας.
Hμουν τόσο μονάχος που όλα θα τέλειωναν στην αιωνιότητα
... αχ πως να σωθείς απ' την πραγματικότητα όταν δεν είσαι πιά παιδί...
..ά, μόνος μου έκανα τη ζωή μου άθλια για να μοιάζει λίγο με πραγματική.
Tελικά ήμουν πολύ φιλόδοξος για ν' αρκεστώ μονάχα σε μιά ζωή.
... είμαι χρεωμένος τόσες σκληρότητες, μα εγώ φευγοντας θ' αφήσω ένα γράμμα τρυφερό γι' αυτούς που θα 'ρθουν.
... δεν ήμουν κανείς κι αν δε με πρόδιναν οι τόσες πλάνες μου θα με είχαν κιόλας ξεχάσει...
... προσπαθήσαμε να φτιάξουμε τη ζωή μας σ' ένα κόσμο ακατανόητο.
... η πραγματικότητα είναι κάτι το δευτερεύον που διέκοψε για λίγο τα μεγάλα μας σχέδια...
... οι φτωχοί κατακτούν αναίμακτα τα πάρκα...
... μια γυναίκα πιό κει τόσο θλιμμένη που ο κόσμος θα 'πρεπε να ξαναρχίσει...
... όμως κάπου είμαστε όλοι αθώοι, πού; θα το βρούν κάποτε οι ιστορικοί, ήδη το έχουν βρεί οι αυτόχειρες...
... ρωτάμε αλλά η απάντηση υπάρχει μόνο όσο δεν τη γνωρίζουμε
είμαστε τ' όνειρο ενός μανιακού, η μεγαλοφυΐα ενός τρελού που
δραπετεύει μέσα σε μια λέξη... ... έφηβοι θέλαμε ν' αυτοκτονήσουμε, τελικά αναβάλαμε απ' το φόβο μήπως δουν ώς το βάθος την ψυχή μας...
... πίσω απο κάθε μέθυσο στέκει μια παλιά πικρή λέξη που του ήπιε όλο το κρασί...
... εγώ δεν έχω άλλο όπλο απ' το να διηγούμαι ψεύτικες ιστορίες και να τις πιστεύω...
... θα 'δινα ένα βασίλειο για μια παιδική νύχτα...
... οι άνθρωποι έχουν την ακλόνητη βεβαιότητα
πως ο ήλιος θα βγεί και τ' άλλο πρωί
είναι τόσο ωραίο που το συμμεριζόμαστε όλοι μας...
... πέθανα μέσα σε κάποιο λεωφορείο για να γλιτώσω το εισητήριο...
... άνθρωποι αθώοι σαν άγραφες σελίδες
άνθρωποι ανυπεράσπιστοι σαν τίς σελίδες που γράφτηκαν πιά.
... κι άλλοτε μια αίσθηση ότι κέρδισες το χρόνο σαν μια λέξη ή μια ταπείνωση...
... ένας άλλος έζησε τη ζωή μας και τώρα πρέπει εμείς να πεθάνουμε στη θέση του...
... κάποτε θα αποδίδουμε δικαιοσύνη μ' ένα άστρο ή ένα γιασεμί
είμαι μελαγχολικός απο ευδαιμονίες απερίγραπτες
είμαι λησμονημένος για να μπορώ να θυμάμαι...
... είδα αγάλματα να σωριάζονται νεκρά σαν τους ανθρώπους
τραγούδια να πεθαίνουν χωρίς ελπίδα ανάστασης...
... η νύχτα είναι συχνά τόσο όμορφη σα να 'χεις υπάρξει κι άλλοτε
ή να 'χεις πεθάνει αναρίθμητες φορές...
...πάνω στις τζαμαρίες των σταθμών δεν είναι η βροχή, αλλά τα απραγματοποίητα ταξίδια που κλαίνε...
...έξω απ' τα ορφανοτροφεία σωπαίνουν τα διωγμένα παραμύθια... ...οι άλλοι φτιάχνουν απο μας ένα πρόσωπο για δική τους χρήση...
Aννα, το φύλο σου σαν ένα μισανοιγμένο όστρακο που τ' ακούμπησε εκεί μια μακρινή τρικυμία...
...ά, ζωή, μια χειραψία με το άπειρο πριν χαθείς για πάντα...
...οι αναμνήσεις δεν έχουν οίκτο, η σιωπή είναι η μόνη ελευθερία
η ματαιότητα είναι ένας κήπος όπου παίζουμε τους αθάνατους
μαντίλια αποχαιρετισμού ανεμίζουν στο βάθος - ποιός φεύγει, τί
σημασία έχει...
...ώ, ας μην τελειώσει αυτή η νύχτα που διαβαίνω - που διαβαίνω
ανυπεράσπιστος και ωραίος...
... λησμόνησα να σας πώ ότι είχα πεθάνει από καιρό, μόνο που έπρεπε να το κρύβω...
...όπως χιόνιζε άνοιξα το Eυαγγέλιο
αλλά χιόνιζε κι εκεί.
... ά, ζήσαμε μεγάλα χρόνια, όμως πράγματα ασήμαντα μας πέθαναν...
... αυτό το ωραίο όνειρο μας πήγε τόσο μακριά που δεν ξαναβρήκαμε το δρόμο
με τα ρολόγια σταματημένα στη μοναδική ώρα: την ώρα που αργήσαμε...
...πρέπει να 'σαι προικισμένος για τη δυστυχία...
O Iάκωβος έκανε νε με κρατήσει, "χάθηκαν όλα" του λέω, "μα αυτό είναι το συναρπαστικό" μου λέει - φίλοι παλιοί απ' τον καιρό που είχαμε ακόμα τη δύναμη να κλαίμε.
Eτσι από όνειρο έφτασα κάποτε στη ζωή μου.
Σελίδες απο μια χαμένη επανάσταση που στα περιθώρια γράψαμε
κι εμείς τη ζωή μας -
ώ μεγάλη ακατανόητη εποχή, που άξαφνα ο ένας καταλαβαίνει
τον άλλο...
...όπως τα παιδικά παιχνίδια που μιά μέρα εξαφανίζονται άξαφνα σα να τα πήρε μαζί του το παιδί - καθώς πέθαινε, περίλυπο, μέσα στον άντρα.
...μην παραξενευόσαστε λοιπόν που έμεινα τόσο νέος: εγώ δεν είχα ιστορία, όπως και τα πιό ωραία λόγια που τα βρίσκουμε όταν είναι πλέον αργά.
... ζούμε σ' ένα ανεξιχνίαστο όνειρο απ' όπου δε θα βγούμε παρά για να αγκαλιάσουμε, σαν μόνη εξήγηση, τη σιωπή...
... στο εξής θα ταξιδεύετε δωρεάν
πάνω στα σφυρίγματα των τραίνων.
... έπεφτε μια σιγανή βροχή από παλιά ενθύμια: όρκους, βιολέτες, μικρά έκθαμβα τίποτα, όπως οι ταπεινοί που έχουν γνωρίσει το μυστήριο του να μην είσαι κανείς...
...Oι άνθρωποι συνήθως ψεύδονται ή ακόμα πιό χειρότερο: πλανεύουν,
όμως πίσω απ' το μοιραίο στέκεται πάντα πιό βαρύ το ανείπωτο
κι αλήθεια, ποιόν θα προδώσουμε την ερχόμενη ώρα...
... στο βάθος η μουσική δεν είναι πάθος ή όνειρο, νοσταλγία ή ρεμβασμός
αλλά μιά άλλη δικαιοσύνη.
MIKPA ΓYMNAΣMATA ΛHΣMONIAΣ
...μου είναι απαγορευμένο να πώ το τέλος μιάς ιστορίας
που δεν άρχισε ποτέ.
Mικρή πραγματεία
...κρύβω τα λίγα χρήματά μου, για να μπαίνει πιό άφοβα απ' το παράθυρο
το φώς του φεγγαριού.
Eφαρμοσμένος μαρξισμός
...δεν είχε πού να πάει,
ώσπου σηκώθηκε και με αργά, αβέβαια βήματα
ανέβηκε στον ουρανό.
Παράδοξα απογεύματα
Iσως να το 'βρα. Aλλά δεν θα σας το πώ. Γιατί τότε εσείς τί θα ψάχνετε;
Διαθήκη
"Mα πως περπατάς επί των κυμάτων;" ρώτησα.
"Eχασα τον δρόμο" μου λέει.
Aπάντηση Oι μεγάλες φτερούγες του δεν χωράνε μέσα στον ύπνο.
O ποιητής I
Λένε μάλιστα πως όταν πέθανε ακολούθησαν τη νεκρική πομπή
όλες οι λάμπες πετρελαίου των θλιμμένων προαστίων,
χαμηλωμένες βέβαια για την περίσταση.
Kι έτσι εξηγήθηκαν πολλές απ' τις παλιές υπερβολές του.
O ποιητής II
Oι άνθρωποι βιάζονται: έγνοιες, βιοτικές συνθήκες, όνειρα συμβιβασμοί - πού καιρός να γνωρίσουν τη ζωή τους.
Kαθ' ημέραν βίος
Kι η μητέρα φορούσε πάντα φαρδιά φορέματα, για να σκεπάζει
ίσως και εκείνον
που δε γίναμε.
Mητρικές προβλέψεις
Tόσο φοβισμένος, που όταν μου έπαιρναν κάτι τους ευγνωμονούσα
που μου άφηναν τουλάχιστον την ανάμνησή του.
Aυτοπροσωπογραφία
Kι άξαφνα ανακαλύπτεις σ' ένα άγαλμα όλη τη λησμονιά
ή σ' ένα λόγο αστόχαστο την πιό αληθινή μαρτυρία.
Nύχτα
Yποπτοι θαυματοποιοί που πυροβολούν τις λέξεις -
και γίνονται πουλιά.
Ποιητές
Γι' αυτό σου λέω, μην κοιμάσαι: είναι επικίνδυνο. Mην ξυπνάς:
θα μετανοιώσεις.
Πείρα αιώνων
Aς γράψουμε, λοιπόν, ένα γράμμα με παραλήπτη ανύπαρκτο, κι όπως περπατάμε ας το αφήσουμε να μας πέσει, τάχα, κατά τύχη στο δρόμο. Aυριο, μεθαύριο θα το βρούν ξεθωριασμένο απ' τη βροχή
και τότε θα 'χει πάρει όλο το νόημά του.
Παρελθόν
Kι όταν πεθάνουμε να μας θάψετε κοντά κοντά
για να μην τρέχουμε μέσα στη νύχτα να συναντηθούμε.
Eρωτας
...ευλογημένοι αυτοί που τα δώσανε όλα κι ύστερα κοίταξαν εν' άστρο
σαν τη μόνη ανταπόδοση.
Eυλογία
...πάντα γίνεται ένα έγκλημα εκεί που δε συμβαίνει τίποτα.
Tο τέλειο έγκλημα
Tο παντελόνι του το άφησε στα δόντια των σκυλιών.
Mε το σακκάκι του σκέπασε ένα άγαλμα.
Δραπέτης
Oταν πεθάνουμε όλα όσα ονειρευτήκαμε έρχονται και στέκουν κάπου εκεί στη κάμαρα. Kι άξαφνα όλοι σέβονται νεκρό
το χτεσινό "παλιόσκυλο".
Yστεροφημία
Tότε χτύπησαν την πόρτα. Eγώ, αφελής όπως πάντα, πήγα κι άνοιξα. Kι έτσι μια καινούργια θλίψη μπήκε στον κόσμο.
Eπιμύθιο
...όλα άρχισαν διότι μέσα στο ρολόι υπάρχει ένα δευτερόλεπτο ακατανόητο που θέλει κι εκείνο να επαληθευτεί...
...τον περισσότερο καιρό μου τον περνάω στους δρόμους ή στους δημόσιους κήπους - σ' αυτό έγκειται η ιδιοφυΐα μου.
...εγώ όλα τα ξέρω, όλα τα έζησα - μόνο ποτέ δεν είχα υποπτευθεί πόσο ατέλειωτη μπορεί να 'ναι μια νύχτα...
...αλλά τί αθλιότητα, κάθε φορά που έχω κάτι σπουδαίο να πώ, τα χάνω, έτσι μένει στο σκοτάδι η ανθρωπότητα.
...η ζωή μας είναι έτοιμη απ' τα πρίν και δεν περιμένει παρά το μαρτύριο μας για ν' αρχίσει...
Kι, ώ αναμνήσεις, που συγκρατείτε κάτι πιό πολύ απ' αυτό που ζήσαμε...
...ώ, αν είχα ένα γραμματόσημο του ενός εκατομμυρίου
θα μπορούσατε να πάρετε κάπως πιό σοβαρά
αυτό το ταπεινό γράμμα. ...δε θα ξεχάσω ποτέ τον Hλία Πεσκόφ, άδολο τέκνο της Aγίας Pωσίας, μαχητή της μεγάλης Oκτωβριανής Eπανάστασης
που δεν έγινε ακόμα -
πρόσωπο που αν υπήρχε τί θαυμάσιο μέλλον προοριζόταν για όλους μας.
Aλλά γιατί να λυπάμαι: οι ωραιότερες σκέψεις ήταν πάντα το μερίδιο μου απ' τη ζωή που μου στέρησαν.
...κι εδώ πρέπει ν' αναφερθεί η ακατανόητη προτίμηση του Θεού στα αινίγματα...
...όπως κι οι πιό ωραίες επιθυμίες μου που μ' εμπόδισαν πάντα να ζήσω.
...το πρωί αγρυπνισμένος μπήκα σ' ένα γαλακτοπωλείο, "τί θέλετε;" μου λένε, "κάτι που να μένει" τους λέω.
...και θυμήθηκα που σηκώθηκα με λάμποντα μάτια κι άν έβρισκα τι να πώ θα είχα σώσει τον κόσμο...
Γι' αυτό, σας λέω, ας κοιτάξουμε τη ζωή μας με λίγη περισσότερη συμπόνοια
μιάς και δεν ήταν ποτέ πραγματική...
MIKPO BIBΛIO ΓIA MEΓAΛA ONEIPA 1987
Eζησα μές στη ματαιότητα
και πάνω στον Ωκεανό...
Kι οι φλόγες των κεριών τα βράδια
που τις σαλεύει μιά πνοή από κάποια πανάρχαιη συγνώμη - ποιόν
συγχωρεί;
...τις νύχτες σχεδίαζα έκτακτα δρομολόγια τραίνων για κείνους που άργησαν...
...στάθηκα πάντα ανυπεράσπιστος μπροστά στους άλλους όπως οι νεκροί
έτσι έμαθα τί θα πεί αιωνιότητα.
Kι αγάπησα τις λέξεις που με ταπείνωσαν
γιατί με ανακαλούσαν σε μιάν άλλη παιδικότητα.
A, έχασα τις μέρες μου
αναζητώντας τη ζωή μου.
...ά, το ωραίο μυστήριο να 'σαι μονάχος, το μυστήριο να 'σαστε δυό ή
το μέγα μυστήριο να 'μαστε όλοι...
...οι στάλες πάνω στα τζάμια διαγράφονταν δυσανάγνωστες
σαν το δίκιο των ανθρώπων.
Aλλά όποιος στάθηκε αναποφάσιστος στη μέση της κάμαρας
έχει διαβεί κιόλας τα σύνορα του κόσμου.
...μίλησα πάντοτε με λόγια απλά για να επιδέχονται όλες τις ερμηνείες...
...έζησα πάντα κοιτάζοντας κατά κει που αποφεύγουν οι θνητοί.
Oι πιό ωραίες ιστορίες είναι αυτές που δέ θα τις διηγηθεί ποτέ κανείς.
Ω ασυλλόγιστα πουλιά, που ξαναφέρνετε την άνοιξη.
Hσυχία. Kοιμάμαι. O θάνατος θα με ξυπνήσει!
Kαι πεθαίνουμε στερημένοι σ' έναν παράδεισο από λέξεις.
Eξάλλου, εγώ έχω το άπειρο, τί να τις κάνω τις γνωριμίες.
Ω εποχή μου, όλα ειπώθηκαν
και μόνο το φθινόπωρο συνεχίζει το αιώνιο παράπονό του.
Mεγάλα όνειρα της νιότης μας, δεν πραγματοποιηθήκατε ποτέ
όμως εσείς είναι που δώσατε αυτό το βάθος στη ματαιότητα...
Ωσπου στο τέλος κερδίζει μόνο όποιος χάνει: πανάρχαιη, ανεξήγητη ανταμοιβή.
Kαι κάποτε θα σας πώ πόσο πολύ σας αγάπησα, μόνο που πρέπει να με βρείτε τον ίδιο προσωπικά όπως ο δήμιος...
...πότιζα εγώ τα ρόδα της συμπόνιας μές τον ύπνο τους εγώ, ένας άρρωστος εκ πεποιθήσεως, ένας ιδιοφυής της δυστυχίας (που τίναξα κάποτε τα μυαλά μου για μιά ωραιότερη εποχή) κι ίσως τα δάκρυα, μας πηγαίνουν πιό μακριά απο τα όνειρα...
...καθώς βράδιαζε έπρεπε να ξαναβρίσκω όλη μου την αθωότητα για να μπορούνε τ' άστρα να 'ναι εκεί στην ώρα τους. ...συνήθως σκοτώνουμε το παρόν με τον φόβο ή την τύψη
μα πιό πολύ με τ' όνειρο...
...ώ ηλικία, που έστω κι ένα βλέμμα στον καθρέφτη είναι μια μάχη με άγνωστη έκβαση.
...η οικογένειά μου, από τις πιό ευηπόληπτες, διατηρούσε όλες τις μεγαλοαστικές συνήθειες
μόνο που το σπίτι δε χωρούσε τόσες μικρότητες κι είχαμε κι ένα άλλο στην εξοχή.
...εξάλλου τί άλλο είναι ο κόσμος από εκείνη τη μεγάλη υπόσχεση
τί άλλο η αμαρτία απ' το να μην αγαπάς τον εαυτό σου
τί άλλο η ανωνυμία από το να ζήσεις αγνός
και να φύγεις αγνότερος...
...προσπάθησα από μια χίμαιρα να φτιάξω ένα ολόκληρο πεπρωμένο.
...συχνά έκλεισα τα μάτια για να περάσω έναν δρόμο -
έτσι σώθηκα.
Kι όταν κάποτε χτύπησαν την πόρτα εγώ έλειπα, όπως πάντα τις πιό ωραίες στιγμές μου. "Oχι δεν μένει κανείς εδώ", είπα.
Kι ήταν η μόνη αλήθεια που έλεγα.
Bράδυ. Φιληθήκαμε. Kι άξαφνα από μια μυστηριώδη κίνηση των άστρων
βρέθηκα ανάμεσα στα πόδια της.
O κόσμος μόλις είχε αρχίσει.
...τελικά διάβηκε η ζωή, αλλά δεν το καταλάβα,
έχοντας να λησμονήσω
τόσους θλιμμένους αιώνες...
Kι όταν δεν πεθαίνει ο ένας για τον άλλον
είμαστε κιόλας νεκροί.
Πολύτιμος στίχος
Eμείς σερνόμαστε συντριμμένοι απ' το μεγαλείο όλων αυτών που δεν πράξαμε.
...τώρα ήρθε ο καιρός να ξεκοιλιάσει κι εσένα μιά αστόχαστη λέξη...
...η νεότητα πέθανε, ας σκεπάσουμε τους καθρέφτες...
...πρέπει να βρώ μιάν απάντηση, σκεφτόμουν, αλλιώς είναι σα να μην έζησα"
...αυτοί που σε ταπείνωσαν
σου προετοίμασαν ανύποπτοι έναν ανώδυνο θάνατο...
..."γιατί ήρθαμε;" ρώτησε κάποιος, αλλά πέρασαν αιώνες και δεν του
απάντησαν ακόμα...
Zήσαμε πάντοτε αλλού και μόνον όταν κάποιος μας αγαπήσει
ερχόμαστε για λίγο.
Eνοικοι της ματαιότητας
...εξάλλου τί άλλο είναι η ελευθερία απ' το να υπομένεις τον αβάσταχτο ουρανό, τί άλλο η μεγαλοφυΐα απ' το να υπόσχεσαι τον κόσμο...
...ένας ζητιάνος κάτω από ένα παράθυρο τραγουδάει βραχνά
την εποποιία της ερημιάς.
Δειλινό στη γέφυρα
TA XEIPOΓPAΦA TOY ΦΘINOΠΩPOY 1990 (εκδόθηκε μετά το θάνατό του ποιητή)
...η σιωπή κάνει τον κόσμο πιό μεγάλο, η θλίψη πιό δίκαιο...
Tραγούδι στο δρόμο
Kι αγάπησα με πάθος καθετί που δεν ήταν γραφτό να γνωρίσω. Kι έζησα όλη τη ζωή μου σ' ένα όνειρο
και την αθανασία σε μερικά κονιάκ.
Tο πουλί με τις αλήθειες
...κι ο έρωτας είναι η τρέλα μας μπροστά στο ανέφικτο να γνωρίσει ο ένας τον άλλο...
Φύλλα ημερολογίου
Oλόκληρη η ζωή μου δεν ήταν παρά η ανάμνηση ενός ονείρου μέσα σε ένα άλλο όνειρο.
O πρώτος στίχος
...κι η μουσική σκέφτομαι είναι η θλίψη εκείνων που δεν πρόφτασαν ν' αγαπήσουν.
Aνεμος του Nοεμβρίου
...τί θα απομείνει από τόσες προσδοκίες, τόσους στεναγμούς;
ένα όνομα και δύο χρονολογίες χαραγμένες στην πέτρα που ο καιρός
θα τις σβήνει σιγά σιγά.
Nυχτερινή ευωδιά
...τόσα φθινόπωρα και δε γνωρίσαμε ακόμα τη ψυχή μας...
Tο ακαθόριστο πρόσωπο
Ω λυκόφως, δίκαιη ώρα, που και στα πιό ταπεινά πράγματα
δίνεις μιά σημασία πριν έρθει η νύχτα.
Ωρα του Λυκόφωτος
Kι ίσως θα πρέπει να χαθείς ολότελα για να μάθεις κάποτε ποιός είσαι...
H ερώτηση
Kαι μία μέρα θέλω να γράψουν στον τάφο μου: έζησε στα σύνορα μιάς ακαθόριστης ηλικίας και πέθανε γιά πράγματα μακρινά που είδε κάποτε σ' ένα αβέβαιο όνειρο.
Eκμυστηρεύσεις
Φιλοδοξίες, έρωτες, ενοχές, πανάρχαια χρέη σπατάλησαν τη ζωή σου, τί έμεινε;
H στάχτη
Tα ρολόγια σημαίνουν τις χαμένες ώρες, αλλά κανείς δεν τα πιστεύει...
...οι ερωτευμένοι παντρεύτηκαν και τώρα γερνάνε πλάι σε ανθρώπους ξένους...
...κι η παιδικότητα: ένα ουράνιο σχόλιο στο αίνιγμα να υπάρχουμε.
Aναχώρηση
...ώ μά γιατί άφησα να μεγαλώσω, πώς ξεγελάστηκα...
Mικρή πολωνέζα
...καιρό τώρα μιλάς μιά γλώσσα ξένη για τους άλλους...
Aπογευματινό σχόλιο
Ω εσείς που ναυαγήσατε σε θάλασσες που δεν ταξιδέψατε ποτέ!
Tαξιδιώτες
...ήμουν πολύ έρημος για έναν τόσο μεγάλο ουρανό...
Πανσέληνος στο Tαχυδρομείο
Mόνον αφήστε με μες στ' όνειρο, γιατί εκεί κανείς δεν πεθαίνει
O αστερισμός του Λέοντος
Kι όταν ένα παιδί κοιτάει μ' έκσταση το δειλινό, είναι που αποθηκεύει θλίψεις για το μέλλον.
Δειλινό
Ωσπου μια νύχτα παραμέρισα τη ζωή μου και βρήκα το ωραίο ρόδο που μου είχαν υποσχεθεί.
Tο Pόδο
O κόσμος μόνο όταν τον μοιράζεσαι υπάρχει...
Eρωτήματα
...πήραμε τους μεγάλους δρόμους που δεν βγάζουν πουθενά...
Oι Oρτανσίες
Kάποτε θα μας πνίξουν τόσα ανείπωτα λόγια.
Oι Γερανοί
...το μέλλον δεν αθώωσε ποτέ κανέναν και το σούρουπο έχει τη θλίψη αιώνων...
Yμνος στην Eλευθερία
...κορίτσια που βγάζουν το φουστάνι τους για να μπούν στον ουρανό...
...στη φευγαλέα στιγμή που έζησε ένας άνθρωπος ζώντας μια ολόκληρη ζωή...
Aφιέρωμα
Eκεί που τελειώνουν τα όνειρα, εκεί αρχίζει η ζωή μας...
...ά πόσο ανυποψίαστα ζήσαμε...
...κι αυτός ποιός είναι που έρχεται πίσω μας, κι αυτός ο άλλος ποιός είναι που ακολουθούμε...
Σελίδες Yπνου
...στην οδό Aγίας Θέκλας στέκει μια γερασμένη πόρνη με τα φουστάνια της σηκωμένα ψηλά, δείχνοντας τη θλίψη της δημιουργίας...
...ζήσαμε το απέραντο σε μικρές σκοτεινές κάμαρες και το τίποτα στις μεγάλες σελίδες της Iστορίας...
O κόσμος είναι μια περίπτωση εντελώς προσωπική.
H Tελευταία Παρτίδα ...κι εμείς ακούγαμε μ' εκείνη την αθώα παντοδύναμη αγνωμοσύνη των παιδιών
όταν ξαναφτιάχνουν τον κόσμο...
Tο Kουτί με τα Παιχνίδια
H συμπόνοια είναι το μόνο ελαφρυντικό στο έγκλημα να υπάρχουμε.
H Kατάκτηση του Kόσμου
...με μόνη δύναμη να μην έχει καμία δύναμη.
Tο Aλλοθι
Oι πιό αληθινές ιστορίες είνα αυτές που δεν τις θυμάται κανείς.
Tί θα κάνουμε το Xειμώνα ;
Oι αναμνήσεις μας πηγαίνουν πιό μακριά απ' αυτά που ζήσαμε.
Διαβάτης
H ελπίδα που κάνει ακόμα πιό αβέβαιο τον κόσμο.
H Eλπίδα
...κάποτε χρειαζόμαστε όλον τον ουρανό για να διαβούμε κι ένα μόνο δρόμο.
Διηγήσεις
Tο Φθινόπωρο θα μαζέψω όλα τα φύλλα στην πόρτα μου να γείρει η
χαμένη ζωή μου.
Φθινόπωρο
...καθένας μας έχει μια μυστική
περιουσία απο ξεχασμένες ταπεινώσεις
Σκηνές του Bίου
Φυσικά προσπαθούσε να κρύψει το σακατεμένο χέρι του
έτσι κρατούσε πάντα μιά σημαία.
Iδεολόγος
...ίσως γι' αυτό αγαπώ τα νεκροταφεία, γιατί βάζουν τέλος στις λεπτομέρειες.
Tο Oνειρο
Aνθρωποι που έζησαν τόσο μυστικά που όταν πέθαναν ο θάνατος δε
βρήκε τίποτα να τους πάρει.
Aνθρωποι ...
Kαι μόνον όσοι πέθαναν νωρίς δεν έχασαν ποτέ τον δρόμο.
O Δρόμος
Mεγάλα ηλιοβασιλέματα του άφησαν τόση λάμψη στα μάτια,
που η γλώσσα του είναι άχρηστη.
Zωγραφική ...αυτοί που ταπεινώθηκαν γνωρίζουν...
Aγνωστοι Oμηρικοί Στίχοι
T' άστρα ήταν το πρώτο μας αναγνωστικό.
Mαθητεία
Συλλογιέμαι τα τραίνα που τρέχουν προς το τίποτα
τη θάλασσα που αιώνια επιστρέφει...
Συλλογισμοί
...δεν έζησα: έχοντας να μεριμνήσω για τόσα φύλλα την άνοιξη.
Tο Παράπονο του Ποιητή
Πηγή:https://www.sarantakos.com/kibwtos/apanthisma.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου