Νικηφόρος Βρεττάκος - Ποιήματα

 

Τὸ καθαρότερο πράγμα τῆς δημιουργίας

Δὲν ξέρω, μὰ δὲν ἔμεινε καθόλου σκοτάδι.

Ὁ ἥλιος χύθηκε μέσα μου ἀπὸ χίλιες πληγές.

Καὶ τούτη τὴ λευκότητα ποὺ σὲ περιβάλλω

δὲ θὰ τὴ βρεῖς οὔτε στὶς Ἄλπεις, γιατὶ αὐτὸς ὁ ἀγέρας

στριφογυρνᾶ ὡς ἐκεῖ ψηλὰ καὶ τὸ χιόνι λερώνεται.

Καὶ στὸ λευκὸ τριαντάφυλλο βρίσκεις μιὰ ἰδέα σκόνης.

Τὸ τέλειο θαῦμα θὰ τὸ βρεῖς μοναχὰ μὲς στὸν ἄνθρωπο:

λευκὲς ἐκτάσεις ποὺ ἀκτινοβολοῦν ἀληθινὰ

στὸ σύμπαν καὶ ὑπερέχουν. Τὸ πιὸ καθαρὸ

πράγμα λοιπὸν τῆς δημιουργίας δὲν εἶναι τὸ λυκόφως,

οὔτε ὁ οὐρανὸς ποὺ καθρεφτίζεται μὲς στὸ ποτάμι,

οὔτε ὁ ἥλιος πάνω στῆς μηλιᾶς τ᾿ ἄνθη. Εἶναι ἡ ἀγάπη.

Ο χρόνος και το ποτάμι, 1957

~

Ὁ πράσινος κῆπος

Ἔχω τρεῖς κόσμους. Μιὰ θάλασσα, ἕναν

οὐρανὸ κι ἕναν πράσινο κῆπο: τὰ μάτια σου.

Θὰ μποροῦσα ἂν τοὺς διάβαινα καὶ τοὺς τρεῖς, νὰ σᾶς ἔλεγα

ποῦ φτάνει ὁ καθένας τους. Ἡ θάλασσα, ξέρω.

Ὁ οὐρανός, ὑποψιάζομαι. Γιὰ τὸν πράσινο κῆπο μου,

μὴ μὲ ρωτήσετε.

~

Βραδινή ἐξομολόγηση

Κάθισε δίπλα μου, ἀντίκρυ στή δύση.

Ὁ ἥλιος χαμήλωσε κι ἔχω

πολλά νά σοῦ εἰπῶ.

Λοιπόν,

ὁ Ταΰγετος δέν ἦταν βουνό.

Δέν σέ ὑποψίασε τό ἀπίθανο ὕψος

καί τό ἀπίθανο φῶς πού τόν κάνουν

νά μοιάζει ὅπως ἕνα, πότε χρυσό

καί πότε γαλάζιο, πολυπτέρυγο

στόν ὁρίζοντα; Κι αὐτή του ἡ ἔξαρση

πού ἀνελίσσεται κάποτε καί χωρίζει

τ’ αστέρια σέ ἀπό κεῖ κι ἀπό δῶ;

Δέν ἦταν βουνό. Ἠταν τό πρῶτο ποίημα

πού ἀνοίγοντας τά μάτια μου

διάβασα, ὁ πρῶτος μου φίλος

πού συνόριαζε μέ τό φῶς.

Καί γι’ αὐτό:

μετονόμασα σέ Ταΰγετο τό ὅρος Ἀγάπη.

Από το Απογευματινό Ηλιοτρόπιο, 1976 [Ποίηματα, 2ος τόμος]

~

Είμαι ένας γέρος

Είμαι ένας γέρος κ’ είμαι ένα παιδί.

Το γέρο τον άφησα πίσω μου

κ’ έφερα εδώ το παιδί, να μπει

στο νερό, ν’ απλώσει τα χέρια

στο αρχέγονο φως, να παίξει μαζί σου.

Ό,τι είχα να κάνω στον κόσμο

το έκανα. Το μήνυμα το έστειλα.

Την μποτίλια την πέταξα ήδη

στου χρόνου το ατέρμονο πέλαγο.

(Μπορεί μερικοί να το έλαβαν κιόλας.)

Ρίχνω το βλέμμα και στήνω το αυτί

πάνω από σένα και πάνω από την

κορφή του βουνού. Δεν κάνω λάθος.

Είναι μια βίβλος μουσικής το στερέωμα.

~

Η Διανομή

Το πιθανότερο είναι πως δεν θα με ρωτήσει κανείς

τι την έκαμα την ψυχή μου. Όμως, εγώ

χρωστώ μιαν απόκριση πριν κλείσω τον έμμετρο

μονόλογό μου.

…………Λοιπόν,

την ψυχή μου την έκοψα με οδυνηρό ψαλίδι σε μικρά

φύλλα, μικρά χαρτιά, αστραπές μικρές

και τη μοιράζω στους περαστικούς.

~

Ἕνας μικρότερος κόσμος

Ἀναζητῶ μίαν ἀκτὴ νὰ μπορέσω νὰ φράξω

μὲ δέντρα ἢ καλάμια ἕνα μέρος

τοῦ ὁρίζοντα. Συμμαζεύοντας τὸ ἄπειρο, νἄχω

τὴν αἴσθηση: ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουνε μηχανὲς

ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγες· ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουν στρατιῶτες

ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγοι· ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουνε ὅπλα

ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγα, στραμμένα κι αὐτὰ πρὸς τὴν ἔξοδο

τῶν δασῶν μὲ τοὺς λύκους· ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουνε ἔμποροι

ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγοι σε ἀπόκεντρα

σημεῖα τῆς γῆς ὅπου ἀκόμη δὲν ἔγιναν ἁμαξωτοὶ δρόμοι.

Τὸ ἐλπίζει ὁ Θεὸς

πὼς τουλάχιστο μὲς στοὺς λυγμοὺς τῶν ποιητῶν

δὲν θὰ πάψει νὰ ὑπάρχει ποτὲς ὁ παράδεισος.

~

Οἱ μικροὶ γαλαξίες

Πᾶνε κι ἔρχονται οἱ ἄνθρωποι πάνω στὴ γῆ.

Σταματᾶνε γιὰ λίγο, στέκονται ὁ ἕνας

ἀντίκρυ στὸν ἄλλο, μιλοῦν μεταξύ τους.

Ἔπειτα φεύγουν, διασταυρώνονται, μοιάζουν

σὰν πέτρες ποὺ βλέπονται.

Ὅμως, ἐσύ,

δὲ λόξεψες, βάδισες ἴσα, προχώρησες

μὲς ἀπὸ μένα, κάτω ἀπ᾿ τὰ τόξα μου,

ὅπως κι ἐγώ: προχώρησα ισα, μὲς ἀπὸ σένα,

κάτω ἀπ᾿ τὰ τόξα σου. Σταθήκαμε ὁ ἕνας μας

μέσα στὸν ἄλλο, σὰ νάχαμε φτάσει.

Βλέποντας πάνω μας δυὸ κόσμους σὲ πλήρη

λάμψη καὶ κίνηση, σαστίσαμε ἀκίνητοι

κάτω ἀπ᾿ τὴ θέα τους –

Ἤσουν νερό,

κατάκλυσες μέσα μου ὅλες τὶς στέρνες.

Ἤσουνα φῶς, διαμοιράστηκες. Ὅλες

οἱ φλέβες μου ἔγιναν ἄξαφνα ἕνα

δίχτυ ποὺ λάμπει: στὰ πόδια, στὰ χέρια,

στὸ στῆθος, στὸ μέτωπο.

Τ᾿ ἄστρα τὸ βλέπουνε, ὅτι:

δυὸ δισεκατομμύρια μικροὶ γαλαξίες καὶ πλέον

κατοικοῦμε τὴ γῆ.

~

Κάτω ἀπὸ σκιὲς καὶ φῶτα

Τὸν καιρὸ ποὺ γεννήθηκα-

κεῖνα τὰ χρόνια, μοῦ ῾χε ὁ Θεὸς

φυλάξει τὰ δέντρα. Ἦταν ἀστέρια στὸν οὐρανό…

Μπροστά μου ὁ Ταΰγετος στεκόταν ἀνέπαφος…

Ἦταν ὁ κόσμος τοῦτος τόσο ὄμορφος, ποὺ μπέρδευε εὔκολα

κανεὶς τὰ φαινόμενα…

Τὸν καιρὸ ποὺ γεννήθηκα-κεῖνα τὰ χρόνια,

δὲν πλανιότανε οὔτε ὑποψία κακῆς φωτιᾶς στὸν ὁρίζοντα.

~

Μὴν ἀγγίζετε!

Ἀφῆστε αὐτὸν τὸν ὄμορφο κόσμο νὰ διαιωνίζεται

ἀνακυκλώνοντας τὸ αὔριο μὲς στὶς πηγές του ὅπως

τὸν καιρὸ ποὺ γεννήθηκα ὡς ν᾿ ἀναδύεται,

κάθε πρωί, γιὰ πρώτη φορά, μὲς

ἀπ᾿ τὶς ρόδινες γάζες τῆς γέννας του.

Σβῆστε στὸν ἥλιο τὴν κακὴ φωτιά.

Μὴ μᾶς σκοτώνετε!