Τετάρτη 6 Απριλίου 2022

Γιάννης Γκούμας-Ποιήματα

Συναρμολόγηση

Τη μέρα που τα μάτια μου θα κλείσω,
άτεκνος κι άνευ διαθήκης,
καθώς θα κάνω ένα βήμα αντί για πέντε,
μόνον η λήθη θα μ’ έχει κληρονόμο.
Η ζωή μου, αψιμαχία μέσα στην παράλυση.
Η καρδιά μου περίπου στο σχήμα της Ελλάδας.
Τις όποιες χάρες μου εσκόρπισα σε
Δευτέρες
Τρίτες
Τετάρτες
κ.ο.κ.

Αλλά εσείς,
φίλοι μου,
που μου μαθαίνατε τι γίνεται στον κόσμο
ήθελα ναʼ σαστε περήφανοι για μένα.
Γιʼ αυτό επινόησα ένα σώμα απʼ ανέμελα εξαρτήματα
που άριστα τα συναρμολογείτε
αν και δεν εσωκλείονται οδηγίες.

Προδοκώντας μια μέλλουσα ζωή 

Σε όσους διάβασαν τα ποιήματά μου,
και με είδαν να παίζω ηθοποιός,
και απόλαυσαν τη μουσική μου,
θα’ λεγα: ό,τι είχα να πω το είπα
λίγο πριν κοπεί ο ομφάλιος λώρος.

Χωρισμός

Γυμνή κάτω από τα ρούχα σου,
δε ντρέπεσαι για τη γύμνια
που αναγκάζομαι να απομνημονεύσω;


Πίσω από τα σφιγμένα χείλη

Πίσω από τα σφιγμένα χείλη,
είναι ο άνθρωπος που της μάνας του το γάλα
είχε ημερομηνία λήξεως τη μέρα που γεννήθηκε.

Πίσω από τα σφιγμένα χείλη,
είναι ο άνθρωπος, φοβερά μονάχος,
που ψαύει του διαμερίσματος τους τοίχους
για τα χάδια των οικοδόμων.

Πίσω από τα σφιγμένα χείλη,
είναι ο άνθρωπος που ξεπλένει το προσωπό του,
και από πνίξιμο τον σώζει
μια ματιά στον καθρέφτη.

Πίσω από τα σφιγμένα χείλη,
είναι ο άνθρωπος που πέρα-δώθε σαν το δέντρο πάει
με τα λίγα φθινοπωρινά του φύλλα,
και στην καρδιά της νύχτας σαν το δέντρο μιλάει.

Πίσω από τα σφιγμένα χείλη,
είναι ο άνθρωπος με καρδιά στριμωγμένη,
και μόνο στο απέραντο δάσος του μυαλού του
μπορεί να πετάξει της φυλακής το ρούχο.

Πίσω από τα σφιγμένα χείλη,
είναι ο άνθρωπος που τίποτα πια δεν του μένει, πλην της γάτας,
που νιαουρίζει μέσα σε ό,τι απʼ αυτόν απομένει.

Ηλιοβασίλεμα

Προσπάθησα να παρατείνω το ηλιοβασίλεμα με λόγια,
αλλά ήχος για τʼ αυτί του δεν υπάρχει.
Ένα παράξενο αντίο μου θαμποφέγγει
από την Μπετόβεν κώφωσή του.

Σʼ ένα παιδάκι που κοιτάζει έναν οικονομικό πρόσφυγα

Τι είνʼ αυτό που καθηλώνει την προσοχή σου;
Η ξανθιά του χαίτη, γκλισάντο στον αέρα;
Τα διστακτικά του πέρα-δώθε,
σα να φοβάται ένα απαρτχάιντ
που του απαγορεύει να προχωρήσει
σαν τον άνεμο μέσα στον ανεμοδείκτη;
Που, χέρι στο στόμα, εμπόδισε ένα ρεψιματάκι,
έχοντας τραφεί με τον οίκτο του εαυτού του;
Που έχει την ευγένεια
να ψάχνει για κάλαθα αχρήστων
το αποτσίγαρο του να πετάξει;
Ή που με το να περιμένει το λεωφορείο
παραβιάζει τα όρια της φιλοξενίας;

Τρέχα ρώτα τον από που κατάγεται
και θα μάθεις γεωγραφία.
Ρώτα τον, και θα μάθεις να είσαι άνθρωπος.

Savoir Faire…

…είναι να έχεις στύση,
όταν μια κυρία δεν έχει
που να κρεμάσει τη ομπρέλα της.

Χειρομαντεία

Στρίβω ένα λαστιχάκι,
δαχτυλίδι γύρω από το δάχτυλο.
Μετά κοιτάζω προσεχτικά
την παλάμη μου:
την γραμμή της ζωής
την γραμμή της μοίρας
την γραμμή της τύχης
την γραμμή του γάμου
άπελπις που πήρα
λάθος τρένο.

Η Κρεμάστρα

Την κρεμάστρα κοιτάζω και συλλογίζομαι:
είναι ο μόνος ώμος πάνω στον οποίον μπορώ να κλάψω.

Δουλειά

Πλένω τα πιάτα
που έπλενε η μητέρα μου
και η μητέρα της πριν απʼ αυτήν.
Τα σκουπίζω καλά καλά
και τα τοποθετώ πίσω
στο ντουλάπι.
Πηγαίνω στο παράθυρο
και γέρνω το κεφάλι.
Η παραλία πέρα γυαλίζει
σαν κολλητική ταινία.
Με λύπη σκέφτομαι: ποιός θα υπάρξει
να συνεχίσει τούτη τη δουλειά;


Βιογραφικό σημείωμα
Η όψη μου είναι μία άποψη του εαυτού μου.
Περιβάλλει αυτό που πάντα λαχταρούσα να είμαι,
αλλά χάρη σε μια αναγκαστική ζωή
δεν μπορούσα να φτάσω εγκαίρως.
Είμαι και δεν είμαι, ακόμη και για φίλους
ή γνωστούς. Τη νοσταλγία είχα πάντα
για να παίζω. Στις γυναίκες μπόρεσα
να προσφέρω μόνο μια ρεπλίκα αγάπης.
Άπταιστα τα ελληνικά, τα αγγλικά, τα γαλλικά μου,
τα συναισθήματα δεν ήταν μεταφράσιμα. Ήμουν
ένα πιο αβρό από αντιληπτό πλάσμα.
Άνεση δεν είχα ποτέ στο επώνυμό μου.
Ήμουν σαν φάκελος δίχως γράμμα.
Η γέννησή μου ήταν ύπουλη για τη ζωή μου
και την συνέλαβα ως θάνατο.


Βραδινό

Ηλιόφωτος βραδινή ανάπαυση.

Η καμπάνα της εκκλησίας
καρυκεύει την ατμόσφαιρα.

Κάθομαι στο γραφείο
μ’ ένα ποτήρι κόκκινο κρασί
και ανοίγω τον υπολογιστή,
μην τυχόν και ένα ποίημα
συνθέτει την επιθυμία μου
να μεταφέρω τη μοναξιά μου.

Σήμερα πάλι ούτε μια φωνή
δεν έκανε πιρουέτα στο τηλέφωνο.
Από πολύ καιρό έβαλα τα χείλη μου
παράμερα όσον αφορά την αγάπη.
Έφτασα να πιστεύω ότι να ζεις
είναι αυτοθυσία που δεν αξίζει
να πεθάνεις.  Η ελπίδα παρά ήταν
ποθητή και τελικά ξεπεράστηκε.

Συχνά αναρωτιέμαι πότε οι άνθρωποι
θα ξεπεράσουν τον παραλογισμό
της αιωνιότητας.  Προσωπικά
είμαι αποφασιστικά αδιάφορος
για τη λήθη.


Τα χέρια μου

Τα χέρια μου θα ήθελαν να συμπεριλαμβάνουν
όχι μόνο αυτά που αγγίζουν. Το να γράφω ποιήματα
δεν σημαίνει ακριβώς ότι διαχέω τα αισθήματά μου.
Τα χέρια μου λαμβάνουν τα πάντα ως φως,
ως την επιτηδευμένη χάρη της ζωής.



Σε μια ορισμένη ηλικία απομακρύνθηκα από τον εαυτό μου,
σαν ένα δέντρο που ρίχνει τα φύλλα του. Το να προσποιούμαι
ήταν μια ουσιαστική πλευρά του χαρακτήρα μου.
Δεν μπορούσα να βρω τον δρόμο στην αλήθεια. Η ζωή μου
είναι το πιο απίθανο από τα περιστατικά.
Ακόμα και οι χειρονομίες ήταν ακατανόητες.
Απρόσωπες οι ελπίδες και οι στόχοι όπου
η κληρονομιά μου έτεινε. Έπρεπε να κάνω
δυσάρεστες διακρίσεις της ευτυχίας.
Με την ορατή προσαρμογή φαντάστηκα
την αλήθεια μου. Τώρα, στην πτώση της ηλικίας,
τα χρόνια είναι υπολείμματα από τις προθέσεις
και τους σκοπούς μου. Η ζωή ένα όραμα σε πλαίσιο.



Ευτυχία

Το να κοιτάζεις στον ουρανό είναι αναπόφευκτο.
Δεν χρειάζεσαι φιλοπερίεργα μάτια.
Είναι όσο αναπόφευκτο να κοιτάζεις
τη διφορούμενη σιλουέτα αυτής της γυναίκας
που αναπληρώνει του δρόμου
την κουραστική απουσία ποικιλίας.
Δεν ξέρω σε τι διάθεση να είμαι σήμερα.
Η εκεχειρία μου με την καθημερινότητα διακυβεύεται.
Δεν μπορώ πλέον να προσποιούμαι ότι είμαι ευτυχής
όταν κοιτάζω στον καθρέφτη, πολύ λιγότερο
στο όραμα των ανθρώπων. Ευτυχία;
Πιο πολύ Παραλλαγές σε ένα Θέμα του Παγκανίνι!
Ευτυχία είναι ένας τρόπος αυτό-έγκρισης.


Εγώ

Έχω ζήσει ποιήματα που δεν έχω γράψει,
ποιήματα που η ανάμνηση επαναφέρει
στην κληρονόμο δυστυχία τους.
Το μυαλό τυγχάνει να είναι και διεφθαρμένο
στοιχείο, υπονομεύει την αξιοπρέπειά μου,
και παίζω θέατρο, δίχως κοινό,
μια παράσταση μόνο για μένα.



Με σκέψεις σαν κομπολόι

Με σκέψεις σαν κομπολόι
που δήθεν μειώνει την ένταση
πέρασα όλη μου την ημέρα.
Έχω συμβιβαστεί επί πολύ
να υπάγομαι ψυχολογικά,
και σωστό δεν είναι
να ονειρεύομαι συνέχεια.
Βρίσκομαι σε στενή σχέση
με την αρχή και το τέλος μου,
αλλά θα πρέπει να επανορθώσω
τις συνήθειές μου και να μην αφήνω
την μοναξιά να επηρεάζει τα αισθήματα
και τις ιδέες μου. Πρέπει να ζήσω λίγο,
να είμαι πιο ειλικρινής με τον εαυτό μου,
τουλάχιστον όχι μόνο ως ποιητής,
και αυτό δεν είναι ανήθικο.


Μόνο η μοναξιά

Μόνο η μοναξιά με αναγνωρίζει
αν σηκωθώ στη μέση της νύχτας
για να πάω να κάνω τσίσα. Όταν ξυπνήσω, ο ήλιος
(το μόνο καλό σ’ αυτή τη χώρα),
μου αφήνει λίγα γραμμάρια ονείρου
για να αναπληρώσω αυτό το κενό. Δεν ήμουν
αυτός που θα κέρδιζε την αγάπη μιας οικογένειας.
Ικετεύω πράξεις καλοσύνης που έρχονται
από το βάθος του είναι μου. Οι σκέψεις
που με τροφοδοτούσαν έγιναν
τελείες και παύλες, νομίζεις ότι μιλάω
Εσπεράντο που οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν
τι θέλω να πω… Χρειάζομαι την ακρίβεια
και καθαρότητα του ρολογιού που χτυπά δώδεκα
για να βάλω τα συναισθήματά μου στο σωστό δρόμο.
Ο πόθος πια ξένος. Και έχοντας τίποτα άλλο,
κανέναν να μοιραστεί τα υπέρ και τα κατά μου, προσφεύγω
στον εαυτό μου, το τίμημα που πρέπει να πληρώσω.


Τίτλος κατά βούληση

Έβρεχε καταρρακτωδώς.
Τα τζάμια των παραθύρων έμοιαζαν άρπες.
Μετά που ο ουρανός άλλαξε γνώμη
και ηλιόλουστα τρίγωνα διακόσμησαν τη γη,
θερμοπαρακάλεσα να μην επεκταθεί περαιτέρω
η μελαγχολία μου. Στο καταφύγιο μου η χαρά αποκτάται
με το να κρατώ το μυαλό ζωηρό, επιδέξιο για να γράφω
και να μεταφράζω, ο μόνος μου σκοπός,
η μόνη κομψότητα που μου έμεινε.

Η κυρία Ελένη, η οικιακή βοηθός,
ήρθε και με βάπτισε με ένα φιλί.
Για δύο ώρες άκουγα το όνομά μου, Γιάννης,
Όταν έφυγε, και μέχρι να ξανάρθει,
θα είμαι persona non grata (ανεπιθύμητο πρόσωπο).
Εκπλήσσω τη μοναξιά με προσόντα
που παρέχει. Ειδικά για μένα είναι μια
αποφασιστική αδιαφορία για αγάπη
.
(Υ.Γ.: Αγάπη δεν είναι αφηρημένη ευτυχία;)


[άτιτλο]


Σήμερα το πρωί Δευτέρα ξεκίνησα την εβδομάδα

παίρνοντας πάνω μου τις απελπισίες των ανθρώπων

που επινόησα. Ένας παρανοϊκός θα πείτε.

Και δεν σας κατηγορώ. Σ’ αυτό το τελευταίο κεφάλαιο

της ζωής μου θέλω να νιώσω πώς αυτοί οι άνθρωποι

αισθάνονται στην προσποιητή απόγνωση, όπως εγώ στην επίπλαστη ελπίδα.


Γιάννης Γκούμας (1935 - 5 Απριλίου 2022) 

Πηγή: http://www.poiein.gr/2007/05/06/aeuiico-aeiyiao-aioadhiassaiioao-oc-unc-adhssiaoniaaniissec-aaeaeiyna/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου