Henry Bergson - Η δημιουργική εξέλιξη (αποσπάσματα)

"Το σύμπαν διαρκεί. Όσο εμβαθύνουμε στη φύση του χρόνου, τόσο περισσότερο κατανοούμε ότι διάρκεια σημαίνει επινόηση, δημιουργία μορφών, συνεχή επεξεργασία του απολύτως νεοφανούς. Τα οριοθετημένα από την επιστήμη συστήματα διαρκούν απλώς και μόνο επειδή είναι αρρήκτως συνδεδεμένα με το υπόλοιπο σύμπαν. Ισχύει επίσης ότι, μέσα στο ίδιο το σύμπαν, πρέπει να διακρίνουμε δύο αντίρροπες κινήσεις: μια κίνηση "κατιούσα' και μια άλλη "ανιούσα". Η πρώτη απλώς εκτυλίσσει ένα έτοιμο ρολό.Θα μπορούσε, κατ' αρχήν, να συντελεστεί σχεδόν σε μια μόνο στιγμή, όπως συμβαίνει με ένα εξαπολυόμενο ελατήριο. Αλλά η δεύτερη που αντιστοιχεί σε μιαν εσωτερική εργασία ωρίμασης ή δημιουργίας , διαρκεί ουσιαστικά και επιβάλει τον ρυθμό της στην πρώτη από την οποία είναι αδιαχώρητη" 

"Πράγματι τι είναι ο χαρακτήρας μας, αν όχι η συμπύκνωση της ιστορίας που ζήσαμε από γεννήσεως, μάλιστα και προ γεννήσεως, αφού φέρουμε μέσα μας προγενετικές διαθέσεις. Σκεπτόμαστε πιθανώς μόνο με ένα μικρό τμήμα του παρελθόντος μας. Πλην όμως επιθυμούμε, θέλουμε, ενεργούμε με ολόκληρο το παρελθόν μας, συμπεριλαμβανομένης και της καταγωγικής ψυχικής καμπυλότητάς μας. Κατά συνέπεια το παρελθόν μας εκδηλώνεται συνολικά σ' εμάς με την ώθησή του και υπό μορφή τάσεως, αδιάφορο αν μόνο ένα τμήμα του αποβαίνει παράσταση."

Ερρίκος Μπερξόν, Η δημιουργική εξέλιξη (Πόλις). Μετφρ. Κωστής Παπαγιώργης-Γιάννης Πρελορέντζος.