Πέμπτη 18 Μαρτίου 2021

Περί Τέχνης

 Η τέχνη και η εξέγερση δεν θα πεθάνουν παρά μόνο με τον τελευταίο άνθρωπο.

Albert Camus (1913-1960)

Η τέχνη αμφισβητεί την πραγματικότητα, αλλά δεν κάνει πως δεν τη βλέπει.

Albert Camus (1913-1960)

Ο πρωταρχικός κανόνας της τέχνης είναι να προκαλεί ευχαρίστηση και συγκίνηση. Όλοι οι άλλοι κανόνες έχουν δημιουργηθεί για να τηρείται αυτός ο πρώτος κανόνας!

Jean Racine (1639-1699) Γάλλος δραματουργός

Ο σκοπός της τέχνης είναι να δώσει σχήμα στη ζωή.

Ουίλιαμ Σαίξπηρ (1564 – 1616) Άγγλος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας

Η τέχνη έχει τον ανιδιοτελή χαρακτήρα του παιδιού.

Immanuel Kant (1724 – 1804) Γερμανός φιλόσοφος

Αρνήθηκαν την πεποίθηση ότι η τέχνη είναι αυτοσκοπός και υποστηρίζουν ότι η αξία της τέχνης έγκειται στο κατά πόσον συμβάλλει στην υλοποίηση ενός οράματος για μια μελλούμενη κοινωνία χωρίς βία και ταξική εκμετάλλευση.

Εκπρόσωποι της κοινωνικής ερμηνείας της τέχνης

Κλοντ Σαιν-Σιμόν (1760 -1825) Φιλόσοφος, πρώιμος σοσιαλιστής

Ογκύστ Κοντ (1798 - 1857) Φιλόσοφος, ιδρυτής της κοινωνιολογίας

Μπέρντσλέϋ Μ., (1989 ) «Ιστορία των αισθητικών θεωριών», εκδόσεις Νεφέλη

Η τέχνη θέλει είτε τη μοναξιά είτε την ανάγκη είτε το πάθος.

Αλέξανδρος Δουμάς (υιός) (1824 – 1895) Γάλλος συγγραφέας και δραματουργός

Η τέχνη είναι είτε αντιγραφή είτε επανάσταση.

Paul Gauguin (1848 - 1903) Γάλλος ζωγράφος

Η Τέχνη είναι το πιο ωραίο από όλα τα ψέματα

 Claude Debussy (1862-1918) Γάλλος συνθέτης

Ένα έργο τέχνης είναι καλό αν έχει προκύψει από μια αναγκαιότητα. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος που μπορεί κανείς να το κρίνει.

Rainer Maria Rilke (1875 - 1926) Γερμανόφωνος ποιητής

H Tέχνη είναι μια παιδική ηλικία

Rainer Maria Rilke (1875 - 1926) Γερμανόφωνος ποιητής

α) «Το έργο τέχνης, δεν είναι συναισθηματική συγκινησιακή έκφραση, αλλά μορφοποίηση πνευματικών δυνάμεων» …

β) «Ποιος θα τολμούσε να αναθέσει στην Τέχνη τη στείρα ασχολία να μιμείται τη Φύση;»

γ) «Η πρωταρχική απασχόληση του καλλιτέχνη είναι να αποκαταστήσει τον άνθρωπο στην φύση, ώστε να επαναστατήσει εναντίον της. Αυτή η επανάσταση δεν λαμβάνει χώρα ψυχρά, ως κάτι το δεδομένο, σαν να ήταν κάποιος κώδικας ή ρητορική. Λαμβάνει χώρα παρορμητικά και αφελώς, ακριβώς όπως η αμαρτία, όπως το πάθος, όπως η επιθυμία».

δ) Η νεωτερικότητα είναι το εφήμερο, το φευγαλέο, το ενδεχόμενο, το μισό της τέχνης, όπου το άλλο μισό είναι το αιώνιο και αμετάβλητο.

Charles Pierre Baudelaire (1821 – 1867) Γάλλος ποιητής

Η Τέχνη είναι μια διέξοδος στο γενετήσιο πρόβλημα.

Sigmund Freud (1856 –1939) Αυστριακός γιατρός, φιλόσοφος, θεμελιωτής της ψυχανάλυσης

Ο έντιμος καλλιτέχνης θρηνεί για την αποτυχία. Ο διεφθαρμένος προσπαθεί να τη σερβίρει ως αριστούργημα.

Ezra Pound (1885-1972)

Ο Φρόυντ είπε κάποτε στον Νταλί πως όταν κοιτάζει έναν υπερρεαλιστικό πίνακα, αντί να διερωτάται ποιο είναι το ασυνείδητο νόημά του, αναρωτιέται ποιο είναι το συνειδητό. Η παρατήρηση του Φρόυντ καταλογίζει έμμεσα στον Υπερρεαλισμό ότι δεν μπόρεσε να καταλάβει πως η τέχνη είναι εξιδανικευμένη μορφή ασύνειδων επιθυμιών, ικανή να επιβάλλει το εφικτό της φαντασίας χωρίς να δεσμεύεται από κάποια επιστημονική ή έστω «επιστημονικοφανή» δεοντολογία.

Κάλας Ν., (1997) Η τέχνη την εποχή της διακύβευσης και άλλα δοκίμια, εκδ. Άγρα, μτφρ. Παππάς Α., σελ.65.

Ο υπερρεαλισμός, διάδοχος του Ντανταϊσμού, αρχικά υποστήριζε την κατάργηση της τέχνης. Αργότερα ως σκοπός της λογοτεχνίας ή της ζωγραφικής ορίσθηκε η «διάχυση» του ασυνειδήτου στο χαρτί, στο μουσαμά ή στη σκηνή. Είναι σαν η τέχνη να επιδιώκει να μετατρέψει την πραγματικότητα σε ντιβάνι για όνειρα

Κάλας Ν., (1997) Η τέχνη την εποχή της διακύβευσης και άλλα δοκίμια, εκδ. Άγρα, μτφρ. Παππάς Α., σελ. 35.

Η Τέχνη δεν αναπαράγει αυτό που βλέπουμε. Μάλλον, μας κάνει να το δούμε.

Paul Klee (1879-1940) Γερμανός ζωγράφος

 Η τέχνη είναι ένας ελιγμός ευτυχίας, ώστε να υπάρχουμε κάπως αναπαυτικά δυστυχισμένοι. 

Νίκος Καρούζος (1926-1990) Έλληνας ποιητής

α) Τέχνη είναι να είσαι απολύτως ο εαυτός σου.

β) Ένα πραγματικό έργο τέχνης δεν τελειώνει ποτέ.

γ) Η τέχνη είναι επικίνδυνη όσο και ο έρωτας. Η τέχνη και ο έρωτας είναι δυνάμει εγκληματίες...

(Un petit café)

Paul Valéry (1871–1945) Γάλλος ποιητής, συγγραφέας και φιλόσοφος

Από τη σημασία που δίνει ο Μπρεχτ στη Γνώση όπως αναφέρει ο Μάρκαρης Π. (1982) προκύπτει ότι για τον Μπρεχτ στην τέχνη, επιστήμη και φαντασία, δεν είναι ασυμβίβαστοι αντίπαλοι. Προφανώς γίνεται λόγος για δημιουργό που δεν είναι πια δυνατό να παράγει καλλιτεχνικά προϊόντα με μοναδικά εφόδια τις παρορμήσεις του, το ένστικτο και τα συναισθήματά του.

Bertolt Brecht (1898-1956) Γερμανός δραματουργός, σκηνοθέτης και ποιητής

Μάρκαρης Π. (1982), Ο Μπρεχτ και ο διαλεκτικός λόγος, εκδ. Ιθάκη.

Η τέχνη είναι μια καθολική λειτουργία που μπορεί να φέρει τους ανθρώπους κοντά στην πίστη και την έμπνευση.

John Dewey (1859–1952) Αμερικανός φιλόσοφος

Πηγή: Leddy, Tom, "Dewey's Aesthetics", TheStanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2015 Edition), Edward N. Zalta (ed.)

Είναι απαράδεκτο ένας άνθρωπος να αφήνει ένα ίχνος από το πέρασμά του στη γη

Αντρέ Μπρετόν (1896–1966)  Ποιητής, θεωρητικός του υπερρεαλισμού

Με την τέχνη πραγματοποιείται μια αποκάλυψη του είναι. Το ότι συγκροτείται ένας κόσμος ως χώρος, όπου διαδραματίζεται ο ιστορικός βίος ενός λαού, τούτο οφείλεται στη δημιουργικότητα της τέχνης, ως τέχνης ποιητικής, η οποία θέτει στη διάθεση του λαού τη γλώσσα και τον θρύλο.

Martin Heidegger (1889–1976) Γερμανός φιλόσοφος

Η τέχνη θεωρείται ένας κόσμος σημείων, τα οποία την ερμηνεύουν σε μια συνοπτική στιγμή που κρύβει μέσα της κάτι από την αιωνιότητα, το νόημα και τις περιπέτειες της ανθρώπινης ύπαρξης.

Jean-Paul Sartre (1905-1980) Γάλλος φιλόσοφος

Ο ορισμός κατά Σαρτρ παρατίθενται όπως στο άρθρο «Η Ουσία της Τέχνης», Βουλιάκης Π.

Οι μεγάλοι καλλιτέχνες δεν είναι οι διερμηνείς του κόσμου, είναι οι ανταγωνιστές του.

André Malraux (1901-1976) Γάλλος συγγραφέας & πολιτικός

Το να βρει μια φόρμα για να τακτοποιήσει τη χαώδη ακαταστασία. Αυτός είναι ο σκοπός του καλλιτέχνη τώρα.

Samuel Beckett (1906-1989) Ιρλανδός συγγραφέας

Ο σκοπός της τέχνης σήμερα είναι να φέρει το χάος στην τάξη.

Theodore Adorno (1903-1969) Γερμανός φιλόσοφος

Η τέχνη μας ελκύει μόνο αποκαλύπτοντας τον πιο μυστικό μας εαυτό.

Jean-Luc Godard (1930-2022) Γάλλος σκηνοθέτης

Τι άλλο είναι η Τέχνη από ένας τρόπος για να βλέπεις τα πράγματα;

Saul Bellow (1914-2005) Συγγραφέας

Η Τέχνη πρέπει να αιφνιδιάζει την πραγματικότητα.

Francoise Sagan (1935-2004) Γαλλίδα συγγραφέας

Η τέχνη ξεπλένει από την ψυχή τη σκόνη της καθημερινότητας.

Pablo Picasso (1881-1973) Ισπανός ζωγράφος

Και τι άλλο είναι η τέχνη παρά λεπτομέρειες.

Κωνσταντίνος Καβάφης (1863 –1933) Ποιητής

Η ζωή, ο θάνατος κι αναμεσίς η Τέχνη

Νίκος Εγγονόπουλος (1910 –1985) Ποιητής

 Είναι καθήκον του καλλιτέχνη, σαν  έρχεται στη ζωή, να πιστεύει πως  έχει κι αυτός  να προσθέσει τη δικιά του προσπάθεια στον όγκο  των  αιώνων και της παραδόσεως. Ξέρει πως είναι ανάγκη να  αφιερώσει,  με κάθε θυσία,  όλες του τις δυνάμεις  στο « δράμα της τέχνης» και προχωρεί μπροστά, σεμνός πάντα, με τόλμη , με θάρρος και μ΄ ενθουσιασμό.   Είναι γνωστό  πως κάθε δουλική προσήλωση  σε νεκρούς  τύπους είναι άρνηση της ζωής και σημείο δουλείας  κι ανικανότητας.  Η έχθρα προς το «μοντέρνο»--  «μοντέρνο»  είναι γαλλική λέξη και σημαίνει  «σημερινό» --...είναι  φυγή  και δείχνει  στενή ψυχή και τέλεια άγνοια  τόσο του παρόντος  όσο και του επικαλούμενου  παρελθόντος…»       

                                                          ( 1938)

Νίκος Εγγονόπουλος στο: Οι ακαδημαϊκοί και η τέχνη.

Η Τέχνη είναι μεγάλη. Θα την πλησιάσουμε με ευλάβεια και σεβασμό. Δεν έχουμε το δικαίωμα να την κατεβάζουμε στο ανάστημά μας.

Κάρολος Κουν (1908 –1987) Σκηνοθέτης-Ιδρυτής του θεάτρου τέχνης

Η τέχνη αξίζει, υπό την προϋπόθεση ότι συνδυάζει την ομορφιά με τη χρησιμότητα.

Εκπρόσωποι της κοινωνικής ερμηνείας της τέχνης

Η σύγχρονη τέχνη επιδιώκει να εκφράσει την εσωτερική οργάνωση του κόσμου, να ψηλαφίσει τις δομές της λειτουργίας του.

(άγνωστος)

Ο τσοπάνος κάθεται και σκαλίζει την γκλίτσα του, όχι για να την κάνει σταθερότερη, αλλά ομορφότερη. Τούτο το «περιττό» που προστίθεται στο αναγκαίο, είναι η τέχνη. Όλοι, ακόμα κι οι πρωτόγονοι, θα ‘θελαν τα πράγματα που χρησιμοποιούν, εκτός από χρήσιμα, να είναι και ωραία.

Βασίλης Ραφαηλίδης

Η τέχνη δεν είναι απασχόληση. Δεν είναι για να περνάς την ώρα σου. Η τέχνη είναι η θρησκεία του ζωντανού και αιώνιου πάθους. Χωρίς το πάθος, που συχνά ταράζει και αναστατώνει την τάξη και την οργάνωση, η ζωγραφική κινδυνεύει.

Γιάννης Τσαρούχης

Η Τέχνη είναι επιδίωξη γαλήνης και ισορροπίας, παρηγορία και παυσίπονο για τον δυστυχισμένο σημερινό άνθρωπο, θύμα μιας παρεξηγημένης ελευθερίας.

Γιάννης Τσαρούχης

Η τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις... αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν. 
 Edgar Degas

Τα έργα τέχνης δημιουργούν το ιστορικό κέλυφος των ιστορικών γεγονότων κι όχι αντίθετα. 

Herbert Marcuse

Η τέχνη δεν είναι η συμφωνική του δήμου για να συνοδεύει την ιστορία. Η τέχνη είναι η ιστορία. 
Μίλαν Κούντερα


Στη γη είναι όλα παλιά. Έχουν ειπωθεί όλα. Εκείνο που σώζει τον άνθρωπο, σ' ένα βαθμό, είναι η Τέχνη. Και η Τέχνη δεν γίνεται από μια μικρή κάστα ανθρώπων, είτε ''διανοούμενων'', είτε ''λαϊκών'', που την καθοδηγεί και την εκφράζει και τελικά τη λυμαίνεται με το πρόσχημα ότι αυτοί είναι που ξέρουν και όλοι οι άλλοι είναι πρόβατα. Για μένα δεν υπάρχει μεγαλύτερο έργο τέχνης από τον άνθρωπο που περπατάει ολομόναχος μέσα στο χρόνο, με οδυνηρές συγκρούσεις μέσα του. Μου μοιάζει ο άνθρωπος μ’ έναν ήλιο, που καίγεται από μόνος του. Και η Τέχνη, σαν άρρωστος και γιατρός μαζί.
Κατερίνα Γώγου 

"Η τέχνη, η πραγματικά μεγάλη τέχνη, αποτελεί τη συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας. Διασώζει αυτό που είναι ουσιαστικό σε κάθε εποχή: τον αγώνα για μια καλύτερη ζωή. Έτσι μας παρακινεί, μας εξυψώνει και μας κάνει να σκεφτούμε τη δική μας κατάσταση". 
Γκέοργκ Λούκατς

No hay diferencia entre el arte y la vida. Quien no hace de su vida un arte, no ha comenzado a vivir.
Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ τέχνης και ζωής. Όποιος δεν κάνει τη ζωή του τέχνη, δεν έχει αρχίσει να ζει.

Alejandro Jodorowsky

Μόνο όταν εγκύψει κανείς στο μυστήριο και το θαύμα, μόνο όταν αποπειραθεί να περιγράψει εκείνο που αιώνια του διαφεύγει, μόνο όταν συνειδητοποιήσει τους αόρατους δεσμούς που μας ενώνουν όλους μεταξύ μας, που μας ενώνουν με το παρελθόν μας και το μέλλον μας, μπορεί να αποκτήσει η ζωή του ένα μαγικό νόημα.  Αυτός νομίζω ότι είναι ο σημαντικότερος ρόλος της τέχνης, αυτή διαισθάνομαι και πιστεύω ότι είναι η αληθινή ζωή.

Τόλης Νικηφόρου

Κάθε παιδί είναι καλλιτέχνης. Το θέμα είναι πώς θα παραμείνει καλλιτέχνης μεγαλώνοντας.
Pablo Picasso (1881-1972)

Η Τέχνη είναι πιο αληθινή από την πραγματικότητα· είναι ένας διάλογος που θριαμβεύει πάνω στον χρόνο.
Αντρέ Μαλρώ

Το να υπάρχεις είναι μια λογοκλοπία
Εμίλ Σιοράν

Ο καλλιτέχνης δεν σκέπτεται, αν με το «σκέπτεσθαι» εννοούμε την ανάπτυξη μιας αλυσίδας εννοιών. Η σκέψη γεννιέται μέσα του από την επαφή με το υλικό που διαμορφώνει,, σαν κάτι βοηθητικό, σαν μια απαίτηση της ίδιας της ύλης, σαν μια ανάγκη της μορφής την ώρα που γεννιέται. Για τον καλλιτέχνη, σημασία δεν έχει η αλήθεια, σημασία έχει η επιτυχία του έργου του, η ανάγκη του να του δώσει ζωή. Οι 'σκέψεις' μου γεννήθηκαν μαζί με με το έργο μου, άνοιξαν πεισματικά και επίμονα τον δρόμο τους μέσα σε έναν κόσμο που αποκαλύπτονταν σταδιακά.

Βίτολντ Γκομπρόβιτς Μετφρ. Θεόφιλος Τραμπούλης

Ότι η τέχνη είναι ένας κανόνας, ένας κανόνας αμείλικτος, είμαστε σύμφωνοι. Αλλά ο
κανόνας αυτός δεν έχει νομοθετηθεί από καμιά αφηρημένη θεωρία, όποια και να ναι·
έχει νομοθετηθεί από τη σειρά όλων των άξιων έργων τέχνης, που με το πέρασμα του
καιρού μας φωτίζουν μ’ ένα φώς όλο και περισσότερο νέο, όλο και περισσότερο
σταθερό. Γιατί κάθε καινούριο έργο που έρχεται να πάρει μια θέση στη σειρά,
επιβεβαιώνει και μαζί μεταβάλλει τον κανόνα και το νόημα των παλαιότερων έργων. Ο
Ντάντε λ.χ. δεν έχει το ίδιο νόημα πριν και ύστερα από τον Μπωντλαίρ, μήτε ο Ρασίν
πριν και ύστερα από τον Βαλερύ, μήτε οι Ελισαβετιανοί ποιητές της Αγγλίας πριν και
ύστερα από τον Έλιοτ. … Μ’ αυτόν τον τρόπο ζουν -όχι στερεοποιημένα και
αμετάβλητα- τα έργα τέχνης.

Γιώργος Σεφέρης, Αλληλογραφία με Κωνσταντίνο Τσάτσο, 1975, σ. 20-21.

Τέχνη σημαίνει να σκεπτόμαστε με εικόνες.
Βίκτορ Σκλόφσκι (1893-1984)

Η απελευθερωτική λειτουργία της Τέχνης έγκειται στη μοναδική της ικανότητα να ονειρεύεται εναντίον του κόσμου.
Χόρχε Λουίς Μπόρχες

Ένα έργο τέχνης είναι η επεξεργασία ενός επιφωνήματος.
Paul Valery

Εξήγησε στο παιδί ότι η τέχνη είναι μια απλή και αυθόρμητη μορφή έκφρασης, σαν τη γλώσσα, τη γραφή ή το τραγούδι. 
Μαρκ Ρόθκο 

Η τέχνη προορίζεται για να ενοχλεί 
Η επιστήμη για να καθησυχάζει.

Ζορζ Μπρακ

'Eχουμε την τέχνη για να μη πεθάνουμε από την αλήθεια.

Φρ. Νίτσε

Στην έντονα μηχανοποιημένη κοινωνία μας, ο κίνδυνος συνδέεται και με αποτυχημένους πειραματισμούς. Μόνο την εποχή που ο καλλιτέχνης είχε πια απαλλαγεί από την υποχρέωση να μιμείται την φυσική πραγματικότητα, ένας ζωγράφος μπορούσε -όπως συνέβη με τον Μπράκ-
να δηλώνει: "Πώς μπορεί να έκανα λάθος, αφού δεν ήξερα τί επιδίωκα;"!...
Αναμφισβήτητα, οι κυβιστές ήταν απαλλαγμένοι από την ευθύνη να συμμορφώνονται με ό,τι προσδοκούσε από έναν ζωγράφο η κοινωνία της εποχής τους. Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι ο καθένας από αυτούς αρκούνταν στην εμπιστοσύνη που του έδειχναν οι ομότεχνοί του - κάτι που ισχύει , φυσικά, για κάθε ομάδα πειραματιστών.
Συνάγεται άραγε απ΄αυτό ότι ο καλλιτέχνης μπορεί "να βιώνει την ελευθερία του " μέσω του πειραματισμού;
Δε νομίζω... Απόλυτη ελευθερία από την ευθύνη μπορεί να υπάρξει μόνον όταν παραδοθεί κανείς είτε στον Θεό, όπως ο πατέρας Ζωσιμάς είτε στην Δικαιοσύνη, όπως ο Ρασκόλνικωφ.

Νικόλας ΚάλαςΗ Τέχνη την εποχή της διακύβευσης, σσ. 199-200.

Χωρίς έμπνευση δεν υπάρχει πρωτοτυπία.

Nικόλας Κάλας, Confound the Wise, 1942

Πριν μπεις στο ιερό, πρέπει να βγαλεις τα παπούτσια κι όχι μόνο τα παπούτσια, άλλα όλα, ρούχα και αποσκευές και από κάτω, τη γύμνια κι όλα τ' άλλα, που κρύβονται αποκάτω της και κατόπιν τον πυρήνα και τον πυρήνα του πυρήνα, ύστερα τα υπόλοιπα και στο τέλος, τη λάμψη της ασβηστης φωτιάς, Μόνον η φωτιά απορροφάται από το ιερό και το ιερό από τη φωτιά, κανένα από τα δυο δεν αντιστέκεται σ΄αυτό.

Φραντς Κάφκα, Τα μπλε τετράδια

Λένε τον Γκόρκι αυτοδίδαχτο, επειδή δεν έκανε άρτιες σπουδές. Αλλά μήπως διδάσκεται η τέχνη; Πού την σπούδασε ο Τσέχοφ; Στην Ιατρική Σχολή; Έγινε δάσκαλος με την εσωτερική επίμονη καλλιέργεια της έμφυτης καλαισθησίας του, με το να φιλοσοφεί εξαντλητικά πάνω στη δουλειά του.

Άγγελος Τερζάκης

Mια τέχνη είναι μεγάλη και σημαντική όταν μπορούν να τη χαίρονται όλοι. Η τέχνη μιας κλίκας δεν είναι παρά ένα παιχνίδι.

Σόμερσετ Μομ

Νομίζω πως ο ρόλος της Τέχνης είναι να δείχνει, μέσα στο κύμα των φαινομένων, μέσα στο χάος που λέγεται κόσμος, μέσα στους αγώνες που όλοι περνάμε και μέσα στις σκληρές συγκρούσεις των δυνάμεων, μια αρμονία κρυφή, κάτω από την οποία ενώνονται οι δυσαρμονίες.
 
 Αντρέ Μορουά

Μη γράφετε πριχού νιώσετε πως η ζωή μέσα σας έχει γίνει παραμύθι. Εκεί που τελειώνει η ζωή κι αρχίζει να βυθίζεται στην περιοχή του ονείρου, από κει αρχίζει η Τέχνη.

Νίκος Καζαντζάκης

Η τέχνη, ναι, τη χρειάζεται την πραγματικότητα, αλλ’ η πραγματικότης δεν είναι τέχνη παρά σπανίως.

Τέλλος Άγρας


Η Τέχνη δεν "αποδίδει" τα ορατά πράγματα, αλλά κ ά ν ε ι ορατά τα πράγματα.
 
Paul Klee

Kάθε Τέχνη απαιτεί ολόκληρη τη ζωή ενός ανθρώπου.

Φρήντριχ Χαίλντερλιν

Σκέψου όμως ένα πραγματικό έργο τέχνης: Δεν είχες ποτέ την αίσθηση ότι αναδίδει τη μυρωδιά καμένου όπως όταν ακονίζεις ένα μαχαίρι σε πέτρα; Δεν είναι μια κοσμική, μετεωρική μυρωδιά καταιγίδας, μεταφυσικά ουράνια;!

Ρόμπερτ Μούζιλ, ο Άνθρωπος χωρίς ιδιότητες, Οδυσσέας, 1992, Μετάφραση Τούλα Σιέτη

Θυμάμαι κάποια λόγια -μου τα είχες απαγγείλει. Δεν τα έπαιξες ποτέ. Ίσως μόνο μια φορά. Το έργο εκείνο δεν άρεσε στον κόσμο. Όμως εγώ το αγάπησα. Γιατί η τέχνη δεν είναι για τους πολλούς, ούτε είναι για τους λίγους, είναι πάντα για τον καθένα χωριστά. Αλλά και σε άλλους άρεσε που ήταν πιο αρμόδιοι και πολύ καλύτερα από μένα ήξεραν από τέχνη. Είπαν το έργο τίμιο και είπαν για τους μικρούς συγγραφείς που ταπεινώνουν το κοινό. Γλείφουν τις πληγές του και το καθησυχάζουν. Λογοκρίνουν ό, τι είναι μεγάλο, αχάριστοι κι ανάξιοι για την τρομαχτική ομορφιά του.

Άμλετ, Σαίξπηρ-4ο απόσπασμα (η τέχνη), μτφ Γιώργος Χειμωνάς

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου