Κώστας Καρυωτάκης - Πρέβεζα και αυτοκτονία

«ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΔΙ’ ΑΣΗΜΑΝΤΟΝ ΑΦΟΡΜΗΝ»

— ἐφ. Ἑστία, Τετάρτη 25 Ἰουλίου 1928

[…]Γενικὰ ἐδῶ ὁ κόσμος εἶναι ἀμόρφωτος καὶ φτωχός. Ἕνα σπίτι ἀνθρώπινο δὲ βρίσκεις, οὔτε μιὰ κουβέντα νὰ πῇς. Ἂν πῇς κάτι περσότερο ἀπὸ τὸ «ἐλιὲς ψιλιές, καλιές», θὰ σὲ κοιτάξουν περιέργως. Οἱ ὑπάλληλοι, τὸ ἴδιο φουκαρᾶδες. Ὅσοι σέβονται τὸν ἑαυτό τους φροντίζουν καὶ φεύγουν ἐγκαίρως.

Εἰς ἐπίμετρον: ζέστη, ὑγρασία καὶ πυρετοί.

Σοῦ ἐσωκλείω ἕνα ποίημά μου [τὸ «Πρέβεζα» μὲ τίτλο «Ἐπαρχία»] γιὰ νὰ γελάσεις καὶ νὰ πληροφορηθεὶς καλύτερα.

— Πρέβεζα, Κυριακή 1 Ἰουλίου 1928, ἐπιστολὴ στὸν ἐξάδερφό του Κώστα Δ. Καρυωτάκη

[…] Ἡ ζωὴ καὶ ὁ θάνατος τοῦ Καρυωτάκη εἶνε ἡ σπαρακτικὴ ἱστορία τῆς ἐποχῆς, τὸ τραγικὸ σύμβολο τῆς ἐγκληματικῆς ρουτίνας καὶ τῆς παραγνωρίσεως, μέσα στὴν ὁποία παίρνουμε τὶς λίγες πνιχτὲς ἀσφυκτικές μας ἀναπνοές, φλομωμένοι ἀπὸ τὴν ἐξάτμισι τῆς βενζίνας, μὲ ψεύτικα λόγια καὶ ψεύτικα αἰσθήματα στὸ βωμὸ τῶν συμβατικῶν ἀξιῶν.  

[...]

Καλὰ ἔκαμε καὶ σκοτώθηκε. Ἤτανε ποιητὴς καὶ σ' ἕνα τέτοιο τόπο κ' ἕναν τέτοιο καιρὸ δὲν τοῦ ἀξίζει νάχη ποιητάς.

Τὸν Καρυωτάκη ποιός τὸν ἤξερε;

Μήπως ἔβαλε κάλπη νὰ μᾶς δείξη τὰ μοῦτρα τοῦ κολλημένα στὸν τοῖχο γύρω ἀπὸ ἀναμμένα βεγγαλικὰ καὶ ζητωκραυγές; Τὸν κατεδικάσαμε εἰς θάνατον δι' ἐπισήμου ἐγγράφου γιατί μᾶς ἤτανε περιττός. Ἡ πιστολιά του ἦταν ἡ ἔκφρασις τῆς βαθυτέρας περιφρονήσεως πρὸς τὰ χάλια μας. Νὰ μείνουμε μόνοι μας, νὰ ζήσουμε ὅπως μᾶς ἀρέση νὰ ζοῦμε, ἡ ποίησις δὲν ἔχει θέση κοντά μας καὶ μᾶς τὴ χαρίζει μιὰ τέτοια ζωή.

— Κώστας Ἀθάνατος, ἐφ. Ἔθνος, Κυριακή 29 Ἰουλίου 1928

[…] Ἀργὰ ἢ γρήγορα θάβρισκε μόνος τοῦ τὴ μόνη λύση ποὺ τοῦ ἀπόμενε, τὸ θάνατο, ποὺ πάντα τὸν περίμενε σὰν ἀπολύτρωση πραγματική. Τὸν ἄκουγα συχνὰ νὰ λέει πὼς ἄξιζε νὰ ζεῖ κανεὶς μονάχα γιὰ νὰ κάνει κάτι στὴ ζωή του, κι' ὕστερα νὰ φεύγει. Ὅταν λοιπὸν ἐθεώρησε τὴν ἀποστολή του τελειωμένη καὶ συμπληρωμένο τὸ ἔργο του, τὸ γεμᾶτο ἀπὸ τὴν ἀποθαρρημένη νοσταλγία τῆς χαμένης χαρᾶς, τὸ σφράγισε μὲ τὴν πορφυρὴ πληγὴ ποὺ ἄνοιξε στὴν καρδιά του.

— Χαρίλαος Σακελλαριάδης, «Κ. Γ. Καρυωτάκη. Ἅπαντα Ἔμμετρα καὶ Πεζά», 1938, Γκοβόστης