Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου 2025

Γιώργης Μανουσάκης - Μακρινή γέννηση


Εκείνο το τοπίο με τα έλατα
και το χιόνι τ' αμόλευτο
από πατημασιές ανθρώπων,
εκείνα τα τραγούδια τ' απαλά
τα γλυκά που τα λένε πολλές
φωνές παιδιάστικες δίχως την πιο μικρή παραφωνία
βγαίνουνε σίγουρα από τ' όνειρο
το δικό μας που ολοζωής ονειρευόμαστε
χωρίς ποτέ μας να το κατοικήσομε
– αχνός που διασκορπίζεται στον κρύον αέρα.

Όμως καμιά δεν έχουν σχέση
με το παιδί που γεννιέται
Δεκέμβρη μήνα
σε γη στεγνή κι άνυδρη
ριγώντας με τον παγωμένο γραίγο
γιατί η σπηλιά δεν έχει πόρτα
και τ᾽ άχυρα αγκυλώνουνε
το τρυφερό κορμί.

Και κανείς δεν παίρνει είδηση
εξόν από δυο τρεις βοσκούς αλαφροΐσκιωτους
και τους αγγέλους που πολύ ψηλά,
απόμακροι, ψέλνουνε με φωνές
που δεν ακούγονται εδώ κάτω.


Γιώργης Μανουσάκης

Χριστούγεννα 1997


ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1967-2007. ΑΝΕΚΔΟΤΑ-ΑΘΗΣΑΥΡΙΣΤΑ

τόμος Β

Γαβριηλίδης 2013

Van Morrison -Celtic Ray


 

Γιώργος Ιωάννου - Το κατοχικό ημερολόγιο

«Παρασκευή 24 Δεκεμβρίου 1943

Συννεφιά. Η ώρα 7½ το πρωί πήγα στο συσσίτιον. Κάλαντα. Η ώρα 8½ ξεκινήσαμε. Πήγαμε σε πολλά μέρη, μεταξύ των πολλών και στον Μητροπολίτη, στον Διεθνήν Ερυθρόν Σταυρόν, στο Πανεπηστήμιον κ.λπ. Κάναμε άριστη εντύπωση. Ένας Γερμανός αξιωματικός μας έβγαλε φωτογραφία, επίσης και ο υπαίθριος φωτογράφος. Όπου ψάλαμε ενθουσιάζαμε το πλήθος που μας περιστοίχιζε. Κάποιος από τον ενθουσιασμό του έδωσε εννέα εκατομμύρια δραχμές. Ή ώρα 1μ.μ. γυρίσαμε στο συσσίτον όπου και φάγαμε –νερόβραστα φασόλια-κατόπι ξεκινήσαμε και πάλι και ψέλναμε συνεχώς μέχρι το βράδυ. Όταν τελειώσαμε είμασταν όλοι κατάκοποι, μας πονούσε ο λαιμός μας. Μέχρι την μεσημβρίαν είχαμε μαζέψει εξήντα εκατομμύρια δρχμ. Και μέχρι το εσπέρας περάσαμε τα 120 εκατομμύρια.

Σάββατο 25 Δεκεμβρίου 1943

Συννεφιά. Χριστούγεννα. Σαν σήμερα εδώ και 1943 χρόνια γεννήθηκε στην Βηθλεέμ της Ιουδαίας ο Ιησούς Χριστός ο Σωτήρ του Κόσμου. Το πρωί πήγα στον Άγιον Αθανάσιον, ήταν ο πατήρ Λεωνίδας μετά της χορωδίας γι αυτό χιλιάδες κόσμου συνέρρευσαν εις τον ναόν…

Το μεσημέρι φάγαμε στο συσσίτιο κρέας με μακαρονάδα. Κάναμε και μια μικρή γιορτή. Η ώρα 2μμ πήγαμε στο Δημοτικόν Νοσοκομείον και μοιράσαμε τρεις τεράστιες λαμαρίνες κέικ. Μία άλλη ομάς την αυτήν ώραν ξεκίνησε για το Επταπύργιον. Με τα τραγούδια μας κάναμε για λίγες στιγμές να ξεχάσουν τους πόνους και τα φαρμάκι της ζωής τους…

Κυριακή 26 Δεκεμβρίου 1943

Συννεφιά. Το πρωί πήγα στην Παναγία Χαλκέων και λειτουργήθηκα. Το μεσημέρι φάγαμε μακαρόνια με ένα ουκ ευκαταφρόνητον κομμάτι κασέρι. Και πάλιν η ώρα 2μμ πήγαμε στο γηροκομείον∙ ψάλαμε και μοιράσαμε κέικ . Κατόπιν εν μέσω καταρρακτώδους βροχής, ξεκινήσαμε και πήγαμε στο Τμήμα Μεταγωγών στους φυλακισμένους. Ψάλλαμε και τους ενθουσιάσαμε κυριολεκτικώς. Είπαν και ποιήματα μερικοί. Κυρίως ενθουσιάστηκαν με τα πατριωτικά θούρια. Π.χ ένας μικρός με εξαιρετική φωνή, έλεγε μόνος: Μεριάστε να διαβή με (δόξα) τιμή το τάγμα των ευζώνων με τη γαλήνη. Και ύστερα αρχίζαμε όλοι μαζί (Τα ρόδα…). Μερικοί άρχισαν να φωνάζουν ζήτω. Τους μοιράσαμε κεκ και φύγαμε. Ομολογώ ότι μέχρι σήμερα δεν πέρασα καλύτερα Χριστούγεννα…»

Γιώργος Ιωάννου (1927 - 1985)
Το κατοχικό ημερολόγιο / Εκδόσεις Εστίας 2000

Σταύρος Σταμπόγλης -Πλοκή θ'

 Όπου κάνω την βόλτα μου σαν ήρωας
από φως σπασμένο σε θέατρο σκιών,
με τον υπολογιστή, τα συντριμμένα γόνατα
και τη γατοτροφή στο σακουλάκι·
βηματισμός μοναξιάς.
Εκςί πλάι στο ρείθρο του δρόμου,
τόσες ηττημένες λέξεις,
τόσες φυλές ρωγμή τη ρωγμή,
ένας αίλουρος θάνατος.
Και η αδυναμία του έρωτα να διεισδύσει
κατά πώς πρέπει στοχεύοντας.

Πηγή: Παραλλαγές Μεσογείου Ακτής, Κοράλλι, 2025

Αντλήθηκε από τον Χαρτοκόπτη του Γ. Χ. Θεοχάρη

Γιώργος Σεφέρης - Canzona

 

Μορφή των βυθισμένων Αγιασμάτωνμάνα της άγνοιας και της σοφίαςμάνα της μάχης και της ειρήνηςμάνα στη χώρα των ζωντανών,


κοντά σε βρύσες τραγουδιστέςόπου λυθήκαν τα νεράκοντά στον ήχο του αργαλειού,κι όπου το χιόνι δεν τελειώνεικι όταν θλιβόμαστε κι όταν χαιρόμαστε
για τα σπουδαία και για την κολοκύθα,βοήθησέ μας.

Πάνω απ’ τη φωτεινή κατήφεια της ερήμουκι ανάμεσα στα έθνη που μας αγαπούνή μας εχτρεύουνται ή μας παραγνωρίζουν·
σε πολιτείες που στράγγισαν μες στα τειχιά τους·κάτω στους κάμπους των πολεμίων,στάσου κοντά μας.

Κι ανάμεσα στ’ αδέρφια μας που κλώθουνστις φλέβες τους το δίκλωνο αίμα,
στον άγριο φόβο της αγάπηςστην τρυφερότητα του μίσουςστην κατηφόρα του σκοταδιού,βοήθησέ μας.

Δώσε μας έναν ύπνο με όνειρα
σαν το κουπί μας, σαν εκείναπου έχουμε κεντημένα στο πετσί μαςμε πελαγίσια υπομονή·όχι τον κυβιστή τον Εφιάλτη.

ΠρούσαΜάης 1949

[ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΩΝ, Β΄] /[Από τις «Μέρες του 1945 – 1951»] 

Πέπη Ρηγοπούλου - Στα ερείπια

 Βλέποντας τα ερείπια της αφανισμένης Γάζας και τους αριθμούς των νεκρών, των ανάπηρων, των εκτοπισμένων, των άστεγων κατοίκων της που δεν ξέρουν πώς να ξαναρχίσουν να ζουν, νιώθουμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια εικόνα τόσο μαύρη που να απαγορεύει αναφορές στις γκρίζες περιοχές της αμφιβολίας και της πρόθεσης να μάθεις και άλλα στοιχεία σχετικά με την προτεινόμενη συμφωνία. Οταν μάλιστα άλλες εικόνες τύπου «Ριβιέρα» για την περιοχή είναι ακόμη νωπές και ένας συνωστισμός προθύμων προσφέρεται να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της πόλης. Θα αφήσει άραγε η βουλιμία των «εργολάβων» «να γεμίσει με άνθη το χάσμα που άνοιξε ο σεισμός»; Θα μπορέσει το ανθρώπινο να παλέψει με την απανθρωπία που επιφέρει κάθε τέτοιος πόλεμος, κυρίως όταν στοχεύει στους εύκολους στόχους των αμάχων, που υποτίθεται χρησιμοποιούνται από τον εκάστοτε «κακό» ή «καλό» ως ασπίδες παραλλαγής; Από τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ το 1999 στην τέως Γιουγκοσλαβία το σύνθημα «Είμαστε όλοι στόχοι» παραμένει ζωντανό.

Δίπλα στα ερείπια της Γάζας δεν μπορείς να μη δεις τα άλλα του Κιέβου. Ερείπια ενός πολέμου τεσσάρων σχεδόν χρόνων, που, αν θυμηθούμε την ιστορία, είναι αδελφοκτόνος. Οσα και να ξέρεις για τις εχθρικές προς τη Ρωσία από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ πολιτικές που την ανήγαγαν στον εχθρό που τους ήταν απαραίτητος για λόγους εσωτερικής συνοχής και επέκτασης. Οσο και να θυμάσαι ότι ο Σλάβος όπως και ο Εβραίος έχουν υπάρξει διαχρονικά αποδιοπομπαίοι τράγοι στο φαντασιακό της Δυτικής Ευρώπης κυρίως της Γερμανίας, με τα γνωστά ιστορικά αποτελέσματα.

Πριν από είκοσι περίπου χρόνια σε μία ακόμα άνιση σύρραξη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστίνιων άκουσα την άποψη περί συγγένειας των δύο λαών χαμένης στα βάθη των αιώνων. Ηταν στην Ιερουσαλήμ, από κορυφαίο στέλεχος των Παλαιστινίων που πίστευε στον κοινό αγώνα Εβραίων και Παλαιστινίων για ελευθερία και δικαιοσύνη. Ηταν τότε που οι Ισραηλινοί πολιορκούσαν στη Βηθλεέμ τον Αραφάτ, οι έλεγχοι ήταν αυστηροί, ενώ σε αγορά της Ιερουσαλήμ είχα δει να πλένουν τα ίχνη από μια πρόσφατη έκρηξη από άνθρωπο-βόμβα.

Στη δύσκολη κατανόηση της Ιστορίας της Παλαιστίνης, λύσεις για μια ειρήνη που θα επιβληθεί από τα πάνω με εμφανείς βλέψεις κυριαρχίας δεν μπορεί να αποσκοπούν στην ισοπέδωση της τραυματικής μνήμης αλλά στη θεραπεία της. Οσο σβήνει κανείς το παρελθόν, εκείνο τον στοιχειώνει.

Υποστηρικτές λύσεων που προκρίνουν την υποταγή στο δίκιο του ισχυροτέρου φέρνουν σαν επιχείρημα τον διάλογο Αθηναίων και Μηλίων στον Θουκυδίδη. Λανθασμένα, διότι ο ιστορικός δείχνει αντιθέτως ότι η ύβρις των Αθηναίων που καταστρέφουν τη Μήλο, διότι θέλει να μείνει ουδέτερη, τους οδηγεί στην καταστροφή της ιμπεριαλιστικής σικελικής τους εκστρατείας. Το δίκιο και το άδικο, το ανθρώπινο και η απανθρωπία με τη δύσκολη αποτίμησή τους είναι απαραίτητα για να μην υποκύψουμε στην ανθρωποφαγία, στην οποία οδηγεί μια γενικευμένη θα έλεγε κανείς άρση αναστολών.

Πηγή: https://www.efsyn.gr/stiles/triti-matia/487806_sta-ereipia?amp

Harold Pinter - Ποιήματα

 Διαταγή (12 Σεπτεμβρίου, 1996)


Είσαι έτοιμος να διατάξεις; Οχι δεν υπάρχει τίποτα να διατάξω
Οχι είμαι ανίκανος να διατάξω
Οχι θ'αργήσω πολύ να διατάξω
Κι ενώ υπάρχουν τα πάντα,
Και τίποτα για να διατάξω,
Ο κατάλογος παραμένει μακρύς
Και το χάος τρέφεται από την κοιλιά της τάξης
Και η τάξη ζητά το αίμα της αναρχίας
Κι η «λευτεριά» κι η λάσπη κι άλλες πλάνες
Χρειάζονται την οσμή της τάξης να γλυκάνει τις δολοφονίες τους
Να στριμώξεις ένα ζητιάνο σε σκοτεινό δωμάτιο
Να βολέψεις κάποιον τραπεζίτη σε μια ζεστή μήτρα
Να παγιδέψεις ένα νήπιο σε παγωμένο σπίτι
Να φυλάξεις κάποιο στρατιώτη σε δηλητηριασμένο τάφο.

Καρκινικά κύτταρα
(28 Αυγούστου, 2002)
«Καρκινικά κύτταρα είναι εκείνα που έχουν ξεχάσει πώς να πεθαίνουν» - νοσοκόμα, Βασιλικό Νοσοκομείο του Μάρσντεν.
Εχουν ξεχάσει πώς να πεθάνουν
Και έτσι παρατείνουν τη ζωή που με σκοτώνει.
Εγώ κι ο όγκος μου σκληρά παλεύουμε.
Ας ελπίσουμε ένας διπλός θάνατος να μας ξεκάνει.
Πρέπει να δω τον όγκο μου νεκρό
Εναν όγκο που ξεχνά να πεθάνει
Κι απ' την άλλη σκέφτεται να με ξεκάνει.
Αλλά θυμάμαι πώς να πεθάνω
Αν κι όλοι οι μάρτυρές μου είναι νεκροί.
Θυμάμαι όμως τι είπαν
Για όγκους που θα τους κύκλωναν.
Σαν να 'ταν τυφλοί και κουφοί
Πριν η αρρώστια τούτη φανεί
Που έκανε τον όγκο τούτο πρωταγωνιστή.
Τα μαύρα κύτταρα θα ξεραθούν και θα πεθάνουν
Ή θα τραγουδήσουν με χαρά και τον δρόμο τους θέ 'να 'βρουν.
Θεριεύουν τόσο ήσυχα μέρα νύχτα,
Ποτέ δεν ξέρεις, ποτέ δεν λένε.

Ποίημα
(17 Ιανουαρίου, 1995)
Μην κοιτάς.
Ο κόσμος πάει να διαλυθεί
Ο κόσμος πάει το φως του όλο να χάσει
Και στο σκοτεινό του πηγάδι να μας στριμώξει,
Σε κείνο το μαύρο, γεμάτο κι αποπνικτικό μέρος
Κει όπου θα σκοτώσουμε ή θα πεθάνουμε ή θα χορέψουμε
ή θα θρηνήσουμε ή θα ουρλιάξουμε ή θα στριγκλίζουμε
ή θα σπρώχνουμε σαν τα ποντίκια ξανά να διαπραγματευτούμε
την αρχική μας τιμή.

Πόθος
(26 Ιανουαρίου, 2006)
Υπάρχει ένας κρότος δυνατός
που ώς τον λόφο φτάνει
Φεύγεις από το φως
Μαύρες σκιές τρέχουν
Διασχίζοντας την ψαλιδωτή οροσειρά
Χαμογελούν καθώς ιδρώνουν
Χτυπούν τη μαύρη καμπάνα
Ρουφάς το υγρό φως
Που το κελί πλημμυρίζει
Και τον πόθο οσφραίνεσαι του ισχυρού
Την ουρά του καθώς τινάζει.
Γιατί ο πόθος του ισχυρού
Εναν κρότο δυνατό στέλνει στον τοίχο
Και ο πόθος του ισχυρού
-η γλυκιά σκοτεινή του δύναμη-
Ακόμη σε θωπεύει

Ο Φρουρός
( 9 Απριλίου, 2007)
Ενα παράθυρο κλείνει κι ένας τυφλός καταφτάνει
Η νύχτα είναι σκοτεινή κι αυτός ακίνητος μένει σαν νεκρός
Υπάρχει μια λάμψη ξαφνική από σεληνόφως στο δωμάτιο
Φωτίζει το πρόσωπό του - ένα πρόσωπο που δεν μπορώ να δω
Ξέρω πως είναι τυφλός
Αλλά με παρακολουθεί

Κρίκετ τη νύχτα
(3 Ιουνίου, 1995)
Ακόμα παίζουν κρίκετ τη νύχτα
Παίζουν το παιχνίδι στο σκοτάδι
Είναι σ' επιφυλακή για μια αναλαμπή φωτός
Χάνουν την μπάλα σ' ένα χτύπημα δυνατό
Προσπαθούν να μάθουν πώς το σκοτάδι
βοηθά την μπάλα να επιστρέψει
Προσπαθούν να βρούν νέο κόλπο
ώστε η μπάλα να κινηθεί από το σκοτάδι στο φως
Είναι αποφασισμένοι να βάψουν μαύρο το σκηνικό
Μια μαυρίλα όμως ανακατεμένη με λευκό
Ανυπομονούν να εφαρμόσουν ένα νέο νόμο
Οπου η τύφλωση να λογαριάζεται φως

Ας έχει ο Θεός καλά την Αμερική
(22 Ιανουαρίου, 2003)
Να τους πάλι,
Οι Γιάνκηδες στην ένστολη παρέλασή τους
Τραγουδώντας ύμνους χαράς
Καθώς καλπάζουν στον μεγάλο κόσμο
Δοξάζοντας τον Θεό της Αμερικής.
Τα κανάλια είναι φίσκα από νεκρούς
Κείνους που δεν ασπάστηκαν
Τους άλλους που αρνούνται να τραγουδούν
Κείνους που χάνουν τη φωνή τους
Κείνους που έχουν ξεχάσει τον σκοπό.
Οι ιππείς έχουν μαστίγια που κόβουν.
Το κεφάλι σου κυλά στο χώμα
Το κεφάλι σου μια λίμνη στη βρόμα
Το κεφάλι σου ένας λεκές στη σκόνη
Τα μάτια σου βγαλμένα και η μύτη σου
Τη δυσοσμία παίρνει μόνο των νεκρών
Κι όλος ο νεκρός αέρας ζωντανεύει
Με τη μυρωδιά του Θεού της Αμερικής.

Μετάφραση: Νίνος Φένεκ Μικελίδης

Γιώργης Μανουσάκης - Μακρινή γέννηση

Εκείνο το τοπίο με τα έλατα και το χιόνι τ' αμόλευτο από πατημασιές ανθρώπων, εκείνα τα τραγούδια τ' απαλά τα γλυκά που τα λένε πολλ...