Η επιλογή βιβλίων πριν από ένα ταξίδι είναι από μόνη της μια ξεχωριστή διαδικασία. Οχι κάτι με το οποίο πρέπει να ξεμπερδεύεις αψήφιστα. Ως έναν βαθμό έχει την ίδια σημασία με τον τόπο που επιλέγεις να πας. Είναι το μέσα τοπίο, το άλλο, ικανό να αλλάξει το έξω τοπίο προς το καλό ή το κακό. Αρα από ένα βιβλίο εξαρτώνται τα πάντα, ακόμη και ο προορισμός σου. Πόσο μάλλον το καλοκαίρι όταν ο χρόνος διαστέλλεται και ορίζει τη δική του έκταση.
Φέτος ένιωθα μια επιτακτική ανάγκη για ξεκούραση. Είπα λοιπόν να επιχειρήσω κάτι διαφορετικό από ό,τι συνήθως. Φέτος αποφάσισα να πάρω μαζί μου αποκλειστικά βιβλία που είχα διαβάσει. Με τον τρόπο αυτό οι δυνατότητες ανάγνωσης πολλαπλασιάζονται. Μπορείς να διαβάσεις ευθύγραμμα ή αποσπασματικά, να γυρίσεις πίσω σε παλιές υπογραμμίσεις και να τις σκεφτείς. Και μαζί τον χρόνο που έφερε την υπογράμμιση. Μαζί με την ανάγκη αυτή μια δεύτερη ανάγκη ήρθε σχεδόν αβίαστα. Μια ανάγκη για γλώσσα. Οχι για μια οποιοδήποτε γλώσσα, αλλά για τη γλώσσα αυτή που χαίρεται τον εαυτό της και μαζί μια γλώσσα σε αντιστοιχία με το τοπίο και τους ανθρώπους, σε αντιστοιχία με μένα και όσα κουβαλάω μέσα μου. Η επιλογή μου ήταν ο ελληνικός σουρεαλισμός. Ο Εγγονόπουλος, ο Εμπειρίκος, τα πεζά του Σκαρίμπα. Και θεωρώ πως δεν θα μπορούσα να έχω κάνει πιο επιτυχημένη επιλογή. Η στρατηγική δούλεψε στην εντέλεια.
Και αν η αρχική μου πρόθεση ήταν να γράψω έναν κείμενο για την ελληνική εκδοχή του σουρεαλισμού (το κείμενο αυτό θα ακολουθήσει την επόμενη εβδομάδα και στη συνέχεια ακόμη ένα για το «Σόλο του Φίγκαρο», ίσως το ωραιότερο μυθιστόρημα που γράφτηκε ποτέ), νιώθω μαζί την ανάγκη να τη συνδυάσω με το καλοκαιρινό τοπίο. Ακριβώς για να δώσω τις παραμέτρους με τις οποίες λειτούργησε η ανάγνωσή μου. Ακριβώς για να περιγραφεί το πλαίσιο στο οποίο συνέβη η εμπειρία της ανάγνωσής μου.
Ένα ποίημα διαβασμένο δίπλα στη θάλασσα δεν είναι απλώς ένα ποίημα. Είναι μαζί και η θάλασσα. Η λέξη θάλασσα, το τοπίο, όσα τα διαχωρίζουν και όσα τα φέρνουν πιο κοντά. Ενα ποίημα, όπως ένας πίνακας, εξαρτάται από όσα το περιστοιχίζουν. Βγαίνει από το χαρτί όχι για να συναντήσει τη βουβαμάρα του γραφείου, αλλά για να αναζητήσει έναν τόπο να απλωθεί, ένα στόμα να ριζώσει, μια καταγωγή να πολιτογραφήσει. Τόσο συχνά ξεχνάμε πως τα ποιήματα είναι ζωντανοί οργανισμοί. Πως πάλλονται και είναι γεμάτα χυμούς. Πως είναι ελατά και όλκιμα. Τελικά προϊόντα και πρώτες ύλες μαζί. Εχεις ανάγκη την κατάλληλη πλαισίωση και τον ταιριαστό χρόνο ώστε να τα θυμηθείς.
Το να διαβάζεις τον «Μπολιβάρ» ή την «Οκτάνα» δίπλα στη θάλασσα την ώρα εκείνη που όλοι μαζεύονται γιατί αρχίζει να νυχτώνει, την ώρα εκείνη που σκάει η πρώτη ψύχρα του καλοκαιριού που κουβαλά όλες τις επόμενες εποχές που πλησιάζουν, δεν είναι απλώς μια εμπειρία ανάγνωσης. Είναι μια εκ νέου νοηματοδότηση μιας εμπειρίας που επαναλαμβάνεται και μαζί συμβαίνει για πρώτη φορά.
Είναι η γλώσσα αυτή καθαρή και ελεύθερη μαζί, είναι το φως αυτό του ελληνικού καλοκαιριού συμπαγές και μαζί ανάλαφρο. Είναι η συνάντηση αυτή όχι ένας απλός συνδυασμός, αλλά μια στιγμή όπου το ένα γεννάει το άλλο ισόποσα σε μια ατελείωτη διαδικασία συμπυκνωμένη. Και οι λέξεις αντηχούν όμοια με το κύμα, όμοια με την εκπνοή όλων των ταυτόχρονων πραγμάτων, όμοια με την εισπνοή του καλοκαιριού. Σε μια γλώσσα που ξεπερνάει τις λέξεις, ξεπερνάει τα τοπία και γίνεται τελικά -έστω για μια στιγμή- αλφάβητο εκείνου που δεν μπορεί να ειπωθεί.
* Ο τίτλος είναι δάνειο από το «Εις την Οδόν των Φιλελλήνων» του Ανδρέα Εμπειρίκου
Πηγή: https://www.efsyn.gr/nisides/anohyroti-poli/484607_mes-stin-kardia-toy-theroys
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου