Σάββατο 31 Ιουλίου 2021

Roberto Calasso-Oι γάμοι του Κάδμου και της Αρμονίας (απόσπασμα)

 Το τοπίο είναι η Θεσσαλία: γη που «τα παλιά χρόνια ήταν περικυκλωμένη από βουνά ψηλά μέχρι τον ουρανό» (ένα απ' αυτά είναι και ο Όλυμπος) και διατήρησε μια οικειότητα με τα βαθιά νερά, που περιοδικά αναβρύζουν σε πολλά σημεία και την πλημμυρίζουν οι φλέβες των πολλών ποταμών˙ γη εύφορη, κίτρινη και στυφή, πλούσια σε άλογα, κοπάδια και μάγισσες. Δεν προΐσταται η ψυχρή διαφάνεια της Αθηνάς, αλλά μια μεγάλη θεά που βγαίνει από τα σκότη, η Φεραία. Κρατάει δυο πυρσούς στα χέρια της και σπάνια κατονομάζεται. Κι αυτό είναι κάτι που αντιστοιχεί στο πνεύμα της Θεσσαλίας, γη όπου η θεότητα είναι πλησιέστερη στην αρχέγονη ανωνυμία, όπου οι θεοί σπάνια παρουσιάζονται με κάποιο πρόσωπο και όπου οι Ολύμπιοι δεν συνηθίζουν να κατεβαίνουν. Όταν εμφανίζεται εκεί ο θεός, εισβάλλει απότομος και άγριος, όπως το άλογο Σκύφιος καθώς ξεπηδάει από το βράχο ανεμίζοντας τη χαίτη του και χτυπώντας με τις οπλές του. Τα άλογα της Θεσσαλίας είναι πλάσματα των εγκάτων εκσφενδονισμένα από τις ρωγμές της γης, τις ίδιες απ' όπου απλώνεται στην πεδιάδα το κύμα του Ποσειδώνα. Είναι οι νεκροί τους που λάμπουν από λευκότητα ή μαυρίλα. Φεραία είναι η τοπική ονομασία της Εκάτης, νυχτοβάτισσα θεά, υποχθόνια, που πληγώνει το σκοτάδι με τους πυρσούς της, θεά άλογο, ταύρος, λέαινα, σκύλα, εκείνη που εμφανίζεται στη ράχη του ταύρου, του αλόγου, του λιονταριού, η τροφός των παιδιών, εκείνη που κάνει τα κοπάδια να πολλαπλασιάζονται. Στη Θεσσαλία, αυτή είναι η δυνατή (Βριμώ), που ενώνεται με τον Ερμή, ο οποίος είναι γιος του Δυνατού (Ἴσχυς, ο εραστής που προτίμησε η Κορωνίς από τον Απόλλωνα). Και «δύναμη» (ἀλκή) βρίσκεται επίσης στο όνομα της Αλκήστιδος. Σ' αυτή τη γη, πριν από μορφή η θεότητα εκδηλώνεται σαν καθαρή δύναμη. Αλλά Φεραία, λέει το λεξικό του Ησύχιου, είναι επίσης και η «θυγατέρα (κόρη) του Άδμητου». Μήπως η Άλκηστις και ο Άδμητος, πριν πάρουν τη μορφή του επαρχιώτικου βασιλικού ζευγαριού, κάθονταν δίπλα δίπλα σαν το κυρίαρχο ζευγάρι του Κάτω Κόσμου;

Τώρα το τοπίο αποκαλύπτεται. Είναι μια θαλερή γη νεκρών η Θεσσαλία όπου ο Απόλλωνας θα είναι σκλάβος για ένα «μεγάλο ενιαυτό», μέχρις ότου τ' άστρα σε εννιά χρόνια θα ξαναγύριζαν στις αρχικές τους θέσεις. Η παραμονή του Απόλλωνα στη Θεσσαλία είναι ένας κύκλος καταχθόνιος. Αφού ο Δίας διάλεξε εκείνη τη χώρα για τιμωρία του Απόλλωνα σε αντικατάσταση των Ταρτάρων, γι' αυτόν και μόνο το λόγο έπρεπε να είναι ένας τόπος θανάτου...

Ρομπέρτο Καλάσο, Οι Γάμοι του Κάδμου και της Αρμονίας (Le Nozze di Cadmo e Armonia), μτφρ. Γιώργος Κασαπίδης, εκδ. Καστανιώτη, 2005, σ. 80-82

Αναδημοσίευση από: http://pantarbus.blogspot.com/2013/



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου