Περί Συγγραφέως- Συγγραφής

 Κατάρα για έναν συγγραφέα να έχει γεννηθεί σε μικρή χώρα. Ευκολότερα κερδίζει τη γενική αναγνώριση ο τριτοκλασσάτος που γράφει σε μια γλώσσα οικουμενική παρά το ανώτερο πνεύμα που εξαρτάται από  τις μεταφράσεις.

GEORG BRANDES

Καλοί συγγραφείς είναι εκείνοι που διαφυλάσσουν τη δραστικότητα της γλώσσας. Που διαφυλάσσουν, ούτως ειπείν, την ακρίβεια και την καθαρότητά της. Δεν έχει σημασία αν ένας καλός συγγραφέας έχει την πρόθεση να ωφελήσει ή αν ένας κακός συγγραφέας επιθυμεί να βλάψει... Αν παρακμάσει η λογοτεχνία ενός έθνους, το έθνος ατροφεί και μαραίνεται.

ΕΖΡΑ ΠΑΟΥΝΤ

Αντλήθηκε από το προφίλ του Κώστα Κουτσουρέλη

Ο πραγματικός συγγραφέας ανανεώνει σε κάθε του αράδα, μέχρι το τέλος της ζωής του, το σύμφωνο απιστίας με την πραγματικότητα το οποίο σύναψε στην αρχή της καριέρας του. Όλοι οι συγγραφείς ξέρουν καλά ότι για να σχηματίσουν έστω μια ιδέα περί αλήθειας πρέπει να διασχίσουν μια ολόκληρη θάλασσα από ψέματα. 

Fabio Stassi

Αντλήθηκε απ' το προφίλ του  Κώστα Αρκουδέα

Κάθε μέρα έχει μια ιστορία που αξίζει να ειπωθεί, επειδή οι μέρες μας είναι φτιαγμένες από ιστορίες. Οι επιστήμονες λένε ότι είμαστε φτιαγμένοι από μικρά σωματίδια, τα άτομα, αλλά εμένα ένα πουλάκι μου είπε ότι είμαστε φτιαγμένοι από ιστορίες. 

Εντουάρντο Γκαλεάνο

Αντλήθηκε απ' το προφίλ του  Κώστα Αρκουδέα

Οι συγγραφείς είμαστε πεινασμένοι γιατί τρεφόμαστε μόνο με μαύρη μελάνη, γι' αυτό, μπροστά σε έναν πίνακα, φωλιάζουμε μέσα στο χρώμα, τρεφόμαστε και γεμίζουμε κίτρινο, κόκκινο και χρυσαφί μέχρι να χορτάσουμε και να ικανοποιηθούμε. Η αίσθηση μας για τα χρώματα μοιάζει να οξύνεται μαγικά. Κουβαλάμε τα τριαντάφυλλα μέσα μας για κάμποσες μέρες και τα επεξεργαζόμαστε με λέξεις -ακατάπαυστα. Από ένα πορτρέτο επίσης παίρνουμε σχεδόν πάντοτε κάτι που αξίζει να αποκτηθεί -το δωμάτιο κάποιου, τη μύτη ή τα χέρια, κάποιο μικρό στοιχείο του χαρακτήρα ή του περιβάλλοντός του, κάποιο μικροπράγμα που το βάζουμε στις τσέπες μας και το παίρνουμε μαζί μας.

Virginia Woolf, Πίνακες, 1925.

Αντλήθηκε απ' το προφίλ της Αργυρώς Μαντόγλου

Το συγγραφιλίκι δεν έχει καμία σχέση με την παιδεία. Με την παιδεία έχουν σχέση όσοι ασχολούνται με τις επιστήμες. Ο συγγραφέας δεν έχει ανάγκη από παιδεία, το ‘χει μέσα του. Εγώ πιστεύω ότι έρχεσαι έτσι στον κόσμο, γεννημένος συγγραφέας, τέρμα, τελείωσε. Μπορεί να μη μάθεις ποτέ σου γράμματα, αλλά να κάθεσαι να γράφεις, να γράφεις κι όταν πια καταλάβεις ότι ανήκεις σ’ αυτό το είδος ανθρώπου τότε μπορείς να ανοίξεις κανένα βιβλίο να διαβάσεις, μπορεί να πας και σε κανένα σχολείο να μάθεις. 

 Αντώνης Σουρούνης

Όταν κάθομαι να γράψω, γράφω λέξεις που δεν τις ξέρω. Δεν τις έχω ακούσει ποτέ. Δεν στήνω εγώ τα πρόσωπα, δεν στήνω τίποτα. Μόνοι τους παίρνουν θέση.... Εγώ είμαι ο δούλος, ο μπάτλερ τους, που σερβίρω.

Αντώνης Σουρούνης

 Γράφω νανουρίζοντάς με, όπως κάνει μια τρελή μάνα με το 

νεκρό παιδί της.

 Φερνάντο Πεσσόα

Μια μέρα ίσως καταλάβουν πως εκπλήρωσα , όπως κανένας άλλος, το εγγενές μου καθήκον να ερμηνεύσω ένα κομμάτι του αιώνα μας. Κι όταν το καταλάβουν , θα γράψουν πως στον καιρό μου κανείς δεν με κατάλαβε, πως έζησα δυστυχισμένος μέσα στη γενική αδιαφορία και κρυάδα και πως είναι μεγάλο κρίμα που μου συνέβη αυτό.

Φερνάντο Πεσσόα

• Η μεγαλύτερη ικανότητα του συγγραφέα είναι η ικανότητά του να διαγράφει. Όποιος μπορεί και έχει τη δύναμη να διαγράφει τα δικά του, αυτός θα φτάσει μακριά. Όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς έγραφαν εξαιρετικά πυκνά.Και το κυριότερο: να μην επαναλαμβάνει το ήδη ειπωμένο ή αυτό που είναι ήδη δεδομένο για όλους.
• Σε πολύ μεγάλο βαθμό η έμπνευση εξαρτάται και από το τι καιρό κάνει έξω.

Φιόντορ Ντοστογιέφσκι

Μη γράφετε από κάτι εντελώς επινοημένο. Εμπνευστείτε από κάτι που έχει συμβεί και μετατρέψτε το σε έργο τέχνης.

Φιόντορ Ντοστογιέφσκι

Ο συγγραφέας πρέπει να αρνηθεί να μετατρέψει τον εαυτό του σε όργανο ακόμα και αν αυτό συμβαίνει κάτω από τις πιο τιμητικές περιστάσεις όπως στην προκειμένη περίσταση .

 Ζαν Πολ Σαρτρ (κατά την άρνηση του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας στις 10 Δεκεμβρίου 1964)

Ο συγγραφέας που υποτιμά  τη νοημοσύνη των αναγνωστών του ή επιλέγει  ηλιθίους για αναγνώστες,  είναι παραχαράκτης της τέχνης του..»

Κάθε άνθρωπος που γράφει δεν πρέπει να συγκρίνει τον εαυτό του με άλλον συγγραφέα, αλλά με τον συγγραφέα που ήταν ο ίδιος χθες. 

Τόμας Πίντσον

Ότι και να 'ναι το πράγμα που θέλεις να πεις, μονάχα μια λέξη υπάρχει για να το εκφράσεις, ένα ρήμα για να το εμψυχώσεις και ένα επίθετο για να το χαρακτηρίσεις. Χρειάζεται λοιπόν να ψάξεις ώσπου να ανακαλύψεις τη λέξη, το ρήμα, το επίθετο και ποτέ να μην αρκεστείς στο περίπου, ποτέ να μην καταφύγεις σε δόλους ακόμα κι αν είναι πετυχημένοι σε καμώματα της γλώσσας, για να αποφύγεις τη δυσκολία. Μπορείς να ερμηνεύσεις και να δηλώσεις τις πιο λεπτές αποχρώσεις εφαρμόζοντας το στίχο του Boileau: ...δίδαξα τη δύναμη με μια λέξη βαλμένη στη σωστή θέση..

Γκυ Ντε Μωπασάν

Η γραφή πρέπει να φτάσει στην εξαγρίωση.

Νίκος Καρούζος

Ο συγγραφέας που υποτιμά  τη νοημοσύνη των αναγνωστών του ή επιλέγει  ηλιθίους για αναγνώστες,  είναι παραχαράκτης της τέχνης του.

Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, Το κόκκινο της φωτιάς. Μικρό εγχειρίδιο λογοτεχνίας, εκδ.Γαβριηλίδης 2016

Οταν συνέβαινε να στενοχωρεθώ, έφθανα σε τόση απελπισία με το θέμα της ζωής και των ανθρώπων, ώστε παλεύοντας σ’ ένα σκοτεινό χάος ο λογισμός μου, ένιωθα να με παρωθεί με αρκετή δύναμη προς την αυτοκτονία και το βίαιο τέλος, τα ίδια ένιωσα το βράδυ επιστρέφοντας. Κατά βάθος όλα τα γραψίματά μου δεν είναι παρά σειρά απαντήσεων σε παρόμοιες δυστυχείς παρορμήσεις. Μάλιστα, η επιτακτική ανάγκη αυτών των απαντήσεων, είναι που με κάνει να θεωρώ ως εργασία και δουλειά το γράψιμο, παρ’ όλον ότι δεν μπορώ να πω ότι στηρίζω την κοινωνική μου θέση και τη συντήρηση στον σχετικό κόπο.

  Ν.Γ.Πεντζίκης, Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής.

Ο συγγραφέας γράφει για να ξεχάσει κι ο αναγνώστης για να τα θυμηθεί.

  Τόμ Γουλφ

Δημιουργείς έναν επινοημένο κόσμο πολύ πιο ενδιαφέροντα και διεγερτικό από κείνον που βασίστηκες για να τον επινοήσεις. Μαντεύω ότι έχεις γράψει τόσες παραλλαγές, τόσες μεταμορφώσεις του εαυτού σου, ώστε δεν έχεις ιδέα τι είσαι και τι ήσουν εσύ ο ίδιος. Τώρα πια έχεις γίνει ένα περιοδεύον κείμενο.

Φίλιπ Ροθ

«Νομίζω ότι η επιτυχία μου βρίσκεται στην ικανότητα που έχω να σβήνω, να αφαιρώ. Ο καθένας μπορεί να γράψει, όλοι γράφουν ­ τουλάχιστον στα εφηβικά τους χρόνια. Ο καλλιτέχνης όμως, ο συγγραφέας που είναι πραγματικός καλλιτέχνης, είναι αυτός που ξέρει να σβήνει, να αφαιρεί, να αφαιρεί… ώσπου να φθάσει σ’ αυτό που έχει φανταστεί. Το ποίημα ή το μυθιστόρημα στην αρχή είναι κρυμμένο μέσα σε χιλιάδες λέξεις, όπως ένα γλυπτό προτού γίνει γλυπτό είναι κρυμμένο σε μια άμορφη πέτρινη μάζα ­ αν είναι πέτρα το υλικό. Αρχίζεις λοιπόν να λαξεύεις την πέτρα προσπαθώντας να της δώσεις το σχήμα που θέλεις. Όταν τελειώσει αυτή η δουλειά, προσπαθείς να απομακρύνεις ακόμη και τα μόρια σκόνης που σου χαλάνε την εικόνα που έχεις φτιάξει μέσα στο μυαλό σου και τη βλέπεις πια μπροστά σου. Δηλαδή σβήνεις, αφαιρείς ακόμη και τους κόκκους σκόνης. Αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα σε κάποιον που γράφει για συναισθηματικούς λόγους ­ αυτό άλλωστε όλοι το κάνουν ­ και σε κάποιον ο οποίος παράγει καλλιτεχνική δουλειά. Όλο το θέμα είναι να ξέρεις να σβήνεις, να αφαιρείς. Σε ό,τι είναι αναγκαίο να υπάρχει κρύβεται η τέχνη… Το περιττό είναι αποτέλεσμα μιας ακατέργαστης συναισθηματικής κατάστασης».

Άμος Οζ

Ο συγγραφείς του καιρού μας οφείλουν να εκφράζουν αγωνιστικά τον πανανθρώπινο πόνο αλλά και τον πόθο για έναν καλύτερο κόσμο. Πριν πιάσουν να γράψουν να σκέφτονται την ευθύνη τους για την κοινή ανθρώπινη μοίρα. 

Αντώνης Σαμαράκης

«Χρειάζεται μια αθωότητα για να γράψεις μυθιστόρημα. Δεν είναι απαραίτητο να είσαι ιδιαίτερα ευφυής. Πρέπει να πιστεύεις στην ιστορία που λες, αλλιώς δεν θα λειτουργήσει. Άρα πρέπει να είσαι λίγο παιδί διότι φτιάχνεις ένα παραμύθι. Εγώ είμαι αφελής. Οι έξυπνοι άνθρωποι ας γράφουν δοκίμια».

Βασίλης Αλεξάκης

Αυτός ο κόσμος δεν θα τελειώσει ούτε μ' ένα βρόντο ούτε μ' ένα λυγμό, αλλά μ' έναν τίτλο εφημερίδας, μ' ένα σλόγκαν, μ' ένα μυθιστόρημα της πεντάρας πιο χοντρό κι από κέδρο του Λιβάνου.

George Steiner, "Η σιωπή και ο ποιητής"

Εκεί όπου δεν είναι πια δυνατόν να μιλά κανείς, ανακαλύπτει τη μυστική, δύσκολη και ολίγον επικίνδυνη γοητεία να γράφει.

Michel Foucault

Όταν γράφεις απευθυνόμενος στον μοναχικό εργάτη αναγνώστη, να χρησιμοποιείς εντονότερα και σκληρότερα χρώματα στα μυθιστορήματά σου από ο,τι πριν. Χτύπα τα τύμπανά σου και τα πλήκτρα όσο δυνατότερα μπορείς.

Προσπάθησε να περιγράψεις τον έρωτα σαν φλόγα που σε γλείφει, που σου καίει όντως τα νεύρα μέχρι να γίνουν πυρακτωμένα σύρματα, σαν να καίγονται σ'αληθινό καμίνι. Ξέχνα τις αναλογίες, γίνε παράλογος. Η γυναικεία ομορφιά πρέπει να περιγράφεται χωρίς αναστολές: τα βυζιά θα είναι τεράστια, απρεπώς τεράστια, και ίσως θα έπρεπε να παρεμβάλλονται με δυο κορφές ηφαιστείων που ξερνούν λάβα ή με αιγυπτιακές πυραμίδες. 

Μόνο με τέτοιες παράλογες υπερβολές μπορείς να εμφυσήσεις στον αναγνώστη που κάθεται φυλακισμένος στη μοναξιά του μαι χονδρική ιδέα για το τι είναι επιτρεπτό σε άλλους μέσα σ'αυτή την απειρότεχνη μορφή του γνήσιου κάλλους.

Πήτερ Ουσπένσκι

Οι άνθρωποι είμαστε καθαρά προϊόντα της τύχης. Όμως το τυχαίο δεν ταυτίζεται με το χάος. Κι ένας τρόπος για να το κουμαντάρεις είναι το γράψιμο.

Πολ Όστερ