Ιngmar Bergmann - [Tέχνη]

Ανεξάρτητα από τις δικές μου πεποιθήσεις ή αμφιβολίες, που εδώ είναι εντελώς άσχετες, η γνώμη μου είναι ότι η τέχνη έχασε το ζωογόνο νόημά της τη στιγμή που διαχωρίστηκε από τη λατρεία. Έκοψε τον ομφάλιο λώρο και ζει μια παράξενα αποστειρωμένη ζωή από δεύτερο χέρι, αναπαράγοντας και εκφυλίζοντας τον εαυτό της. 

Το άτομο έχει γίνει η ύψιστη μορφή και η μεγαλύτερη κατάρα της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η δημιουργική συλλογικότητα, η ταπεινή ανωνυμία, είναι ένα λείψανο τώρα πια ξεχασμένο και θαμμένο χωρίς σημασία και νόημα. Οι πιο μικροσκοπικές πληγές και οι ηθικοί πόνοι του Eγώ τίθενται κάτω από το μικροσκόπιο και εξετάζονται υπό το πρίσμα της αιωνιότητας. Οι σκοτεινοί φόβοι του υποκειμενισμού και της συνείδησης γίνονται της μόδας και τελικά πέφτουμε σε μια μεγάλη παγίδα όπου στεκόμαστε και γκρινιάζουμε για τη μοναξιά μας χωρίς να ακούμε ο ένας τον άλλον και χωρίς καν να συνειδητοποιούμε ότι στριμώχνουμε ο ένας τον άλλον μέχρι θανάτου.

Έτσι οι ατομικιστές κοιτάζονται στα μάτια και αρνούνται ο ένας την ύπαρξη του άλλου, επικαλούμενοι το μεγάλο σκοτάδι χωρίς να βιώσουν ούτε μια φορά τη θεραπευτική δύναμη της κοινοτικής χαράς.

Είμαστε τόσο δηλητηριασμένοι από τα δικά μας κυκλώματα, τόσο παγιδευμένοι στους δικούς μας φόβους, που δεν μπορούμε πια να διακρίνουμε ανάμεσα στο ψεύτικο και το πραγματικό, ανάμεσα στις ιδεοληψίες των ληστών και τα καθαρά ιδεώδη. Έτσι, αν κάποιος με ρωτήσει τι θα ήθελα να πετύχω με τις ταινίες μου, θα μπορούσα να απαντήσω: θέλω να είμαι ένας από τους καλλιτέχνες του καθεδρικού ναού εκεί κάτω στη μεγάλη κοιλάδα. Θέλω να είμαι εκείνος που σκαλίζει στην πέτρα το κεφάλι ενός δράκου, ενός αγγέλου ή ενός διαβόλου, ή ενός αγίου ακόμη, αδιάφορο, και τα δύο μου δίνουν μεγάλη ευχαρίστηση. Είτε πιστεύω είτε όχι, είτε είμαι χριστιανός είτε ειδωλολάτρης, εργάζομαι στην συλλογική κατασκευή αυτού του καθεδρικού ναού γιατί έχω μάθει να πλάθω πρόσωπα, άκρα και σώματα από πέτρα. 

Και δεν χρειάζεται ποτέ να ανησυχώ για την κρίση των συγχρόνων μου ή των μεταγενέστερων - είμαι όλος κι όλος ένα όνομα και ένα επώνυμο μόνο που δεν είναι πουθενά χαραγμένα και που θα χαθούν μόλις χαθώ εγώ ο ίδιος. Αλλά ένα μικρό μέρος του εαυτού μου θα εξακολουθήσει να επιβιώνει μέσα στο θριαμβευτικά ανώνυμο σύνολο. Ένας δράκος ή ένας διάβολος ή ίσως ένας άγιος, τι σημασία έχει ποιος.

INGMAR BERGMAN

Αντλήθηκε απ' το προφίλ του Κώστα Κουτσουρέλλη στο fb.