Μιχάλης Γκανάς - Λίγα οφειλόμενα λόγια για τον Κ.Π Καβάφη

Ο Καβάφης δεν είναι ακριβώς ποιητής. Είναι ένας ισοβίτης της ποίησης. Μερικές φορές αποπειράθηκε να δραπετεύσει, όπως κάθε φυλακισμένος.

Κάποτε κατάλαβε ότι δεν είχε που να πάει, και τότε έγραψε τα καλύτερά του ποιήματα. Χαράζοντας στους τοίχους του κελιού του γραμμές, για να μη χάνει τις μέρες, τα χρόνια τους αιώνες.

Ζωγραφίζοντας νεανικά σώματα αντρών. Ινδάλματα της ηδονής.

Τα ποιήματά του δεν έχουν θέση στη φύση. Βλέπουν στην ιστορία. Με γιώτα μικρό. Μια θέα όχι από παράθυρο αλλά από την κλειδαρότρυπα.

Γι αυτό βλέπει λεπτομέρειες. Τρελαίνεται για λεπτομέρειες.

Για να μπορεί να συμπληρώνει την εικόνα «εν φαντασία και λόγω».

Μπορεί τα ποιήματά του να είναι «πεζά» αλλά έχουν συγκίνηση.

Μια συγκίνηση που γεννάει η σκέψη, από περιστατικά μιας ζωής που σχεδόν δεν έζησε. Ο Καβάφης επινοεί τις αναμνήσεις του.

Γιατί ένας ισοβίτης χωρίς αναμνήσεις δεν είναι τίποτε.

Ο Καβάφης δεν έγραψε ποιήματα . Έγραψε ένα ποίημα όλο κι όλο σε 154 ενότητες. Πήγα να πω ραψωδίες. Και δεν θα έκανα λάθος γιατί πρόκειται για ένα έπος. Μιλάει για έναν άνθρωπο που δεν γεννήθηκε ποιητής αλλά έγινε , όταν όλα έδειχναν ότι έχανε το στοίχημα.

Αν πέθαινε πριν τα σαράντα του, κανείς δεν θα μιλούσε σήμερα γι αυτόν.

Αλλά δεν ήταν από τους ανθρώπους που πεθαίνουν νέοι.

Γιατί γεννήθηκε γέρος.

Είπαν ότι ο Καβάφης (όπως ο Σολωμός και ο Κάλβος) δεν ήξερε ελληνικά.

Και όντως δεν ήξερε , όσο δεν είχε τι να πει.

Όταν βρήκε τα θέματά του, βρήκε και τη γλώσσα του.

Την πιο προσωπική γλώσσα στην ποίησή μας. Ένα κράμα καθαρεύουσας και δημοτικής. Αγνοώντας το γλωσσικό ζήτημα. Ή λύνοντάς το, όπως ο Αλέξανδρος τον γόρδιο δεσμό.

Μια γλώσσα τολμηρή και πρωτότυπη, στα όρια του κινδύνου.

Που όσο πιο εύκολα τη μιμείται κανείς τόσο πιο σκληρά τον εκδικείται.

Ο Καβάφης δεν είναι λυρικός ποιητής. Δεν αναπτύσσει επιφωνήματα. Δεν σε αναστατώνει. Σε σκάβει ύπουλα. Δεν μπορώ να πω ότι τον διαβάζω συχνά. Αλλά όταν πάρω στα χέρια μου το βιβλίο του, παρασύρομαι. Το ένα ποίημα φέρνει το άλλο και χωρίς να το καταλάβω περνάει η ώρα.

Ο Καβάφης προκαλεί εθισμό. Γιατί είναι φαρμακοτρίφτης ποιητής. Ξέρει από ζυγό ακριβείας και σωστές δόσεις των υλικών ενός ποιήματος. Τα ποιήματά του είναι αποστάγματα φτιαγμένα «κατά τες συνταγές αρχαίων Ελληνοσύρων μάγων».

Όταν θέλω να διαβάσω «ποίηση», δεν διαβάζω Καβάφη. Όταν όμως διαβάζω Καβάφη, υποκύπτω στην αλλόκοτη γοητεία του, χωρίς να σκέφτομαι καθόλου την ποίηση. Όπως δεν σκέφτομαι ότι ανασαίνω.

Πηγή:

Περιοδικό «ΠΟΙΗΤΙΚΗ» τ. 33 (Άνοιξη – Καλοκαίρι 2024) σελ.5-6. Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ