Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης-Ἡ-Γυφτοπούλα-μέρος-I-1884 (απόσπασμα)

 Ἡ ἰδέα ζῇ ἐν τῇ ψυχῇ, ὡς λύχνος καιόμενος. Αὕτη κατοπτρίζει τὸ θεῖον κάλλος, αὕτη γεννᾷ τὴν εὐδαιμονίαν. Ὁ ἔρως ἠράσθη τῆς ψυχῆς, ἡ ἕνωσις αὐτῶν παρήγαγε τὴν ἀνθρωπότητα. Εὐτυχία, ἀπόλαυσις, γλυκασμός, τρυφή, ἡδυπάθεια, πάντα ἐν τῷ ἔρωτι. Ὁ θεῖος ἔρως δὲν εἶναι γήινος, καὶ ἡ ψυχὴ δὲν εἶναι πηλίνη. Τὸ ἄυλον ἐν τῷ ἀΰλῳ, τὸ ἰδεῶδες ἐν τῷ ἰδεώδει. Τὸ σῶμα εἶναι τὸ σκότος, ἡ ψυχὴ εἶναι ἡ ἀκτίς. Ἀκτὶς τοῦ ἀιδίου, τοῦ ἀπείρου, τοῦ ὑπερτελείου φωτός. Τὸ μηδενὸς ἐπιθυμεῖν, ἡ σωφροσύνη, ἡ ἀπάθεια, τοῦτο θεῖον. Τὸ ὄμμα σου, ὦ θεῖε ἄνερ, ἦτο ὄμμα ἀετοῦ, ἡ διάνοιά σου ἦτο τῆς θείας διανοίας κοινωνός. Καὶ εὐτυχῶς ἐπέστη ἤδη ὁ χρόνος, ὅπως τὰ δόγματά σου βασιλεύσωσιν ἐπὶ τῆς γῆς. Αἱ δυστυχίαι τῆς ἀνθρωπότητος, ἐπὶ δεκατέσσαρας αἰῶνας, ἦσαν ἡ τιμωρία αὐτῆς, διότι σὲ παρεγνώρισε. Δὲν παραπονοῦμαι δι᾽ ὅσα ὑπέφερα, ἀρκεῖ ὅτι θὰ ἴδω τὸν θρίαμβον τοῦ δόγματος. Εἰς σὲ ἀφιερῶ τὴν κόρην ταύτην, ἀξίωσον αὐτὴν τῆς δόξης καὶ τῆς ἀθανασίας. Τὸ μέγιστον δῶρον, ὅπερ δύναται θνητὸς νὰ προσφέρῃ εἰς θνητόν…

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης-Ἡ-Γυφτοπούλα-μέρος-I-1884